on>ТӨКЕТАЙ МЕН МƏНІКЕР
Бұрынғы өткен дəуірде
Халықтың мұңы мал болған.
Малсызда ақыл дал болған.
Манас батыр тұсында
Көкетай деген хан болған.
Көкетайдың тұсында
Көрнекті талай дəу болған.
Аброй, бедел түзден боп,
Берекесі үйден боп,
Ер Қосай деген шал болған
Көкше батыр Əлмембет,
Күрең сақал Келмембет,
Күнбатыста Ақжелек,
Күншығыста Көкжелек,
Атақты талай жан болған.
Елеместің еркесі,
Отыз ұлдың кенжесі
Ер Төстік деген нəн болған.
Осы дəулер тұсында
Көкетай деген хан екен.
Өз шағында халыққа
Кəдірі бар жан екен.
Əділетті, қайырлы
Əлінше көпке нақ екен.
Өзіне тете інісі
Төкетай деген сал екен.
Екеуінен жалғыздан
Екі ұл бала бар екен.
Аман болса ботамыз,
Қолға ұстаған сақамыз,
Есен болса баламыз,
Елден сұлу аламыз.
Жер-жерден сұлу қыз іздеп,
Жол тартады Төкетай.
Қырғыз бенен қазақты
Аралады Төкетай.
Хан ұлына қызығар
Қалың малға талай бай.
Ел аралап, ел кезіп,
Жер аралап, жер кезіп
Талай асқар бел кезіп,
Талай шалқар көл кезіп,
Талай жерді арылтты.
Астына мінген Мəнікер
Жер танабын тарылтты.
Алты күнде аралап,
Алты айлың жерді шалыпты.
Қасындағы қырық жолдас
Ілесе алмай қалыпты.
Мəнікер ат майыспай,
Мініп шапса қайыстай,
Желсе жел де жетпейді.
Құс құтылып кетпейді
Алдынан қашқан киіктер
Əудем жерден өтпейді,
Үш Қосай мен Манастан
Аспара, Мерке, Таластан
Аралап өтіп барады.
Алатау асқар жартастан
Ел қоймай кетіп барады.
Алты рулы алаштан.
Сырдан өтіп сырғытып,
Шудан өрлеп шүйілтіп,
Іледен өтіп ырғытып,
Ылди-өрден орғытып,
Қара талдан қарғытып.
Ақсудан өтті аттатып,
Көк судан өтті көсілтіп,
Ертістен өтті есілтіп.
Есіл менен Нұрадан
Іңірде өтті ыршытып.
Сарыарқаны аралап,
Сан сұлуды саралап,
Көкшетауды көктеді,
Көз жұмғанша өткені,
Қарқаралы, Қазаннан,
Қарап өтті азаннан,
Тобыл менен Торғайдан,
Ойнап өтті тоғайдан.
Мəнікер атпен Төкетай
Жүзіп өтті балықтай.
Күн-түн жүрді жалықпай,
Еділ бойын өрледі,
Орынбормен желгені
Өзіне жағар сұлуды
Төкетай ер көрмеді,
Өршеленіп Мəнікер
Омырауы терледі,
Ауыздығы қаршылдап,
Адымдап аяқ сермеді,
Қос құлағын қайшылап,
Жаңбырдай тері тамшылап,
Қолға ерік бермеді.
Оңтүстікке қасқарды,
Арал менен Атырау,
Қалқи жүзіп кештірді.
Қалың балық, жайынды,
Қарсы келген тептірді.
Қазыбек пеи Қаптауда
Аттың терін кептірді.
Атыи суға жүздірді
Қайыстай қылып тілдірді,
Ат өнерін білдірді.
Батыстағы Ақжелек
Ауылына бет бұрды.
Қырымнан қыз қарауға
Мəнікерді соқтырды.
Алты батпан алтыны
Атқа артқан балқыды.
Ақжелектің аулына,
Азанымен кеп тұрды.
Басылмай аттың қарқыны,
– Ассалаумағалайкүм,
Амансыз ба, Ақжелек,
Ел-жұртына нақ Желек,
Əдейі келдім аулыңа
Керегімді тап, Желек.
Іздеп келдім алыстап.
Астымдағы тұлпарым
Ұшқан құспен жарысқан.
Күнбатыста
