Гүлкəшима. Мұхаметжан Сералин

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Гүлкəшима - Мұхаметжан Сералин страница

Гүлкəшима - Мұхаметжан Сералин

Скачать книгу

      ГҮЛКƏШИМА

МҰХАМЕТЖАН СЕРАЛИН(1872–1929)

      Оқыған бозбалалар, құлағың сал,

      Алдыңа тарту тарттым қадари хал.

      Ақының тал жібектен шəл тоқыды

      Кемдігін ғапу илə қабыл қып ал.

      Баласы Серəлінің Мұхаметжан

      Сөйлесіп аралардай ағызып бал.

ІСөз басында

      Бастайын бір кеңесті алып қалам,

      Қашаннан бола жүрген көңіл алаң.

      Біреуін баян етсем бекер болмас.

      Іс өткен неше түрлі заманадан.

      Боқыраудан бес күн бұрын бардым қала,

      Қаладан керек-жарақ нəрсе ала.

      Ауылдан шыққан күні Тобылдағы

      Үңгітке келіп қондым, бұған қара.

      Мейман боп бір үңгітке қона қалдым,

      Үй екен бəрі тегіс дүние-малдың.

      Ішінде көп қыпшақтың жалғыз үйлі,

      Бар екен жалғыз ұлы кемпір-шалдың.

      Сұрасаң Тілеуберген шалдың аты,

      Жаппастай ай таңбалы Үңгіт заты.

      Баласы Баймұхаммет – ақын жігіт,

      Белгілі ел ішінде жазған хаты.

      Үйінде өз кəсібі кемпір мен шал,

      Баласы үйінде жоқ, құлағың сал.

      Таңертең кеткен бала кеш келмеді,

      Кемпір-шал не болды деп болады дал.

      Мейманға түзік қарттар ықыласы,

      Құрметтеп жақсы берді қонақ асы.

      Қарамай ерте шайға жүріп кеттім,

      Жолаушы жүрсе бітер сыбағасы.

      Жөнелдім ерте тұрып Қостанайға,

      Жəрмеңке первой боқырау бастамай ма?

      Жəрмеңке жақындаса, қазақ халқы

      Мінезін түстенетін тастамай ма?

      Қызығын жəрмеңкенің көп күн көрдік,

      Дос-жармен қатар өскен ойнап күлдік.

      Аяғы жəрмеңкенің тарқар шақта

      Ғажайып естімеген хабар білдік.

      Естіген хабар анық, емес шала,

      Хабарға қазақ қосар неше жала.

      Өліктің өзге жері сау-саламат,

      Болғаны бауыздауда жалғыз жара.

      Тобылдың алабында, тал ішінде,

      Жанында пышақ, қалам, сия – қара.

      Киімін ол байғұстың ақтарғанда,

      Бір қағаз қалтасынан шыққан жəне.

      Қағаздың мазмұнына қарағанда,

      Жоқ қылған өзін жігіт – не дүр шара.

      Қан болып өткір пышақ жанда жатты,

      Шалықтап жанын қиған ол бейшара.

      Ғашықтық саудасына душар болып,

      Өлтірген өзін-өзі мойнын қиып.

      Жалғызы ата-ананың бойдақ екен,

      Жылайды екі мұңды басын иіп.

      Шал кісі – əкесі, аты – Тілеуберген,

      Жүрімін жалғыз ұлдың тілеп берген.

      Келерде өзім қонған үңгіт екен,

      Құрметтеп қонағымда сыйлай білген.

      Қалтадан өлең екен шыққан қағаз,

      Жағы жоқ ақын екен жігіт сабаз.

      Кешіріп ол өлеңді қолыма алдым,

      Жел сөзде онан өтер ақындық аз.

      Қаладан жұмысым бітіп, қайттым елге,

      Ақша қар жауа қалды қара жерге.

      Қазаға бір мұсылман душар болса,

      Көңіл айту көркемшілік жігіт ерге.

      Қайтарда бата оқуға түстім арнап,

      Құр жаны, екі сорлы отыр зарлап.

      Бала үшін бейшаралар жылағанда,

      Жаңбырдай көзден жасы ағар парлап.

      Кемпір-шал зар жылайды баласы үшін,

      Көзінің көңіл нұры қарасы үшін.

      Еш дауа іздегенмен таптырар ма,

      Жүрекке терең түскен жарасы үшін.

      Табылар қайдан дауа кетпес дертке

      Не шара алла салған құдіретке.

      Бала үшін ата-ананың төккен жасы,

      Құрғамай бірге барар ақыретке.

      Жұбаттым, көңіл айттым екі мұнды,

      Жұмсадым Тəңір берген қызыл тілді.

      Кеш түсіп шам жаққан соң кемпір байғұс,

      Алдыма бір сандықты алып қойды.

      Қолыма, аузын аштым, кілтін алып,

      Ішіне қарай бердім назар салып.

      Ішінде кітап та бар, қағаз да бар,

      Тексердім бастан аяқ көп ақтарып.

      Жігіт емес Баймұхаммет зейіні тар,

      Жел сөзге болған екен аруағы жар.

      Ғылымдық һəм ақындық бір өзінде,

      Ғылымнан неше түрлі кітабы бар.

      Сандықта өлең де бар неше түрлі,

      Аралап

Скачать книгу