Trzy gwiazdki. Władysław Syrokomla

      – Obdarzcie dziada, co pod waszą chatą!

      Dajcie mi chleba, o więcéj nie pytam;

      Bóg was nagrodzi, a ja biedny za to

      Z mojéj książeczki rozdział wam przeczytam.

      – O! toś uczony, gdy nosisz księgi,

      Znaczno, żeś szlachcic, a więc nie dziwy;

      Znaczno po twarzy, żeś zuch był tęgi,

      Znaczno po oczach, żeś nieszczęśliwy. —

      – At! litościwy człeku, kiedyś to inaczéj

      Było ze mną – i szczęście, i postawa hoża;

      Dziś za młodość, za szczęście – ot ten kij żebraczy!

      Cóż robić? chodzę z kijem, dziej się wola boża!

      Myślisz, widzę, że noszę książeczki światowe?

      Nie, to Ewangeliczka, słowa Chrystusowe!

      W niéj rozdział po rozdziale przebiegam koleją1 —

      Są mędrcy! co światowe księgi rozumieją;

      Widziałem ja tych mędrców własnemi oczyma,

      Świecą – jak zimny kamień, przysypany żarstwą2,

      Ich księgi… mocny Boże!… ach czegóż tam nié ma? —

      Cha, cha, cha, tylko prawdy ani na lekarstwo!

      Nad niemi mędrcy łamią swe uczone głowy,

      Nie wierząc w innych ludzi doświadczenie stare;

      A chcąc wszystko wyłożyć przez rozum książkowy,

      Tylko serca swe suszą, tylko tracą wiarę.

      Ejże! źle im bez serca, ich oschła nauka

      Sama im wykazuje swą lichotę biedną;

      Czuje mędrzec ból w sercu i w głowę swą puka, —

      Ej panie! głowa… serce… to nie wszystko jedno!

      Ot ja powiem o sobie – służyłem mospanie —

      W zacnym domu – tak sobie, służyłem z nałogu,

      Choć była własna chatka, a w niéj dzięki Bogu,

      Na szlacheckie starcowi wyżywienie stanie3. —

      Miałem wtedy trzech synów i sam byłem krzepki,

      Bywało my we cztérech choć czarta podążym,

      Najmłódszy z nich, chłopczyka już miał u kolebki,

      Najstarszy – był zaścianku naszego chorążym.

      Przyszła wojna ze Szwedem… krótka szlachcie rada,

      Już nie siedzieć za piecem, nie pilnować pola,

      Przyszła wić od hetmana – wola czy niewola,

      Siadaj na koń kto szlachcic i kto szablą włada.

      «Ot jedźcie synki» – rzekłem, wywiodłem za wrota

      I pobłogosławiłem, – padli na kolana,