storie sodat jy kan begryp dat soldate in die oorlog soms dinge moet doen wat hulle nie graag wil doen nie. Maar uit verdediging, nie om aan te val nie.”
Hy knik.
“Is dit vir jou ’n bietjie duideliker hoekom ons altyd moet oorlog maak?”
Hy knik weer half afwesig en vra toe: “Abba?”
“Jaaa?” Marc het al half regop gekom om te loop, maar hy gaan sit weer.
“Hoekom is jy liewer vir Natani as vir my?”
Dis asof iemand hom ’n hou in die maag gee. Sou dit wees dat hy half skuldig voel?
“Hoe nou?” vra hy.
“Jy hou meer van Natani as van my.”
“Nee, Yhosh, dis nie waar nie. Hoekom sê jy dit?”
Die kind sê niks, haal net sy skouers op.
“Hoekom sê jy dit, Yhosh?”
“Jy laat Natani dinge doen wat ek nie mag gedoen het nie.”
Marc besef hy praat van die oggend met die geweer. “Jy is reg wat dit betref, ek het hom vanoggend aan my geweer laat vat wat ek jou nooit toegelaat het nie. Ek behoort dit nie te gedoen het nie.”
“Maar jy is liewer vir hom as vir my.”
“Nee, Yhosh, dis nie so nie. Luister nou wat ek vir jou sê: Dit lyk maar vir jou so. Miskien oor my en Natani se … geaardhede baie dieselfde is. Jy en Imma is weer baie eners. Julle albei is vir niks bang nie.”
Yhoshi kyk op. “Maar jy is nie bang nie, Abba.”
Marc grimlag effens. “Jy weet net nie. Ek is bang vir vreemde mense. Ek is partykeer bang om Israeli te wees. In die oorlog was ek baie bang. Ek is nie so ’n goeie Israeli soos jy en Imma nie.”
“Abba, jy het die Tora liewer as enigiemand anders.”
“Nee …!”
“Ja, Abba. Jy is soos saba Chaim.”
Dit ontroer Marc so dat hy vinnig moet weg kyk. Hy neem Yhoshi se handjie styf in syne. “Yhoshi, ek het Natan nie liewer as vir jou nie. Ek het julle ewe lief. Jy is my eersgeborene.”
“Natani gaan eendag skilder, soos jy.”
“En jy gaan ’n professor word.”
“Nee, ek gaan ’n vlieënier word, ’n vegvlieënier.”
“Dit kan jy doen solank jy in die IDF is, maar daarna word jy ’n professor. Dit weet ek vir seker.”
“Abba.”
“Hmm?”
“Ek het jou ook lief.”
Marc buk af en soen hom op sy voorkop. Dit maak dat Yhosh se kippah afval. Hy tel dit dadelik op en sit dit weer netjies op sy kop.
“Kyk!” roep hy toe.
Oor die plein kom Rivkah aangestap. Voor haar uit huppel Natan met Shmu’el op sy hakke. Hy werp hom met oorgawe in Marc se arms.
“En toe?” vra Rivkah toe sy voor hulle staan, haar oë blou soos die somerlug bo hulle. “Het julle al Israel se probleme opgelos?”
“Álmal.” Hy sit Natan op die grond neer en neem albei seuntjies se hande. “Kom ons stap af Kotel toe, ons het baie om HaShem voor te bedank.”
“En te vra dat jy veilig van milu’im terugkom.”
Maar Natan trek ongeduldig aan Marc se hand. “Abba, ons het nog nie Kiddush gedoen nie.”
“’n Mens doen nie Kiddush op Shabbat-oggend nie!” help sy broer hom onmiddellik reg. “Ons het dit op Erev Shabbat by saba Chaim gedoen. Meshug …” Hy stop in die middel van die woord toe hy sy pa se gesig sien.
“Yhoshi is reg, Natani.”
“Maar ek wil dit weer doen. Hier.”
“Ons het nie eens wyn en brood nie!” lig Yhosh hom verontwaardig in.
Marc kyk hulpsoekend na Rivkah.
Sy glimlag toegewend. “Kom ons lees dit maar saam, dit kan net goed wees vir die Shabbat. Ons het mos nie shul toe gegaan nie.”
Sy trek die siddur uit haar skouersak en gee dit vir Marc aan. Hulle maak ’n kringetjie onder die boom, Rivkah met haar arms om die twee seuntjies. Marc lees die gebed. Hy luister ontroer hoe Yhoshi byna foutloos die Hebreeus van die lang gebed sag saam met hom sê.
“Vay’hee erev va’yhee boker yom hashishi …”
“Dit het aand geword en dit het môre geword. Dit was die sesde dag. Die hemel en alles daarin is voltooi en ook die aarde en alles daarop. Op die sewende dag was Elohim reeds klaar met die skeppingswerk en het Hy gerus na al die werk wat Hy gedoen het. Hy het die sewende dag as gereelde rusdag geheilig, want op daardie dag het Hy gerus na al die skeppingswerk wat Hy gedoen het.
“Geseënd is U, Adonai Eloheinu, Koning van die heelal, Skepper van die vrug van die wynstok.
“Geseënd is U, Adonai Eloheinu, Koning van die heelal, wat ons liefgekry en ons deur sy verordeninge afgesonder het. In sy liefde en genade het Hy aan ons die heilige Shabbat as deel van ons erfenis gegee, om ons aan die Skepping te herinner. Die Shabbat is die heiligste van al die dae van heilige samekoms wanneer die uittog uit Egipte herdenk word. Voorwaar, U het ons uitverkies, U het ons afgesonder uit al die volkere, en in liefde en genade het U ons u heilige Shabbat as erfenis gegee. Geseënd is U, Adonai, wat die Shabbat geheilig het.”
“Dis só mooi,” sug Yhoshi toe hulle klaar is.
Marc hurk by hom. “Verstaan jy nou waarom ons altyd dieselfde gebede bid? HaShem het dit vir ons voorvaders in hul harte gegee en ons het dit al die eeue vasgehou.”
Yhoshi knik en Natan kom gooi sy arms om Marc se nek. “Dankie, Abba,” sê hy.
Marc en Rivkah se oë ontmoet oor die twee donker krulkoppies.
1 Besonderhede en aanhalings van verhale van die oorloë in hierdie hoofstuk kom uit Brett Goldberg se A Psalm in Yenin.
Hoofstuk 2
Jerusalem
Donderdag 18 Augustus 2011
Dis net ná halfeen toe Rivkah uit die ambulans klim by MADA (Israelse Rooikruis) se hoofkwartier. Sy vee die natgeswete hare moeg uit haar gesig; dit was ’n vermoeiende oggend en dis swetend warm. Hulle is pas terug van ’n swembad in ’n pretpark, waar hulle ’n driejarige se lewe nie kon red nie. Die kleintjie was minute lank onder water voordat sy ontdek is en die paramedici se desperate pogings kon haar nie bybring nie. Hulle moes haar uiteindelik dood verklaar. Die wanhopige ma se gekerm weerklink steeds in Rivkah se ore.
Dis
