gee ’n laggie, want hy dink daaraan dat hy self 63 jaar oud is. “Dit hang daarvan af hoe ’n mens daarna kyk, Natani.”
“Hy is mos nie in Yerushalayim nie, Saba. Waar is hy?”
“Hy is in Rome. In die Groot Sinagoge daar.”
“Dis vér.”
“Baie ver.”
Intussen het die premier die vyf kerse van die regterkant af die een ná die ander uit die shamash aangesteek. Die vlammetjies bibber effens in die koue lug.
Netanyahu kyk uit oor sy gehoor en glimlag. Die kerslig flikker oor sy blinkblou das.
“Wanneer dit gaan oor wat van lewensbelang vir die veiligheid van Israel se burgers is, sal ek – in teenstelling met ander leiers – nie stilbly nie. Dis baie maklik om stil te bly. Dis baie maklik om deur die internasionale gemeenskap op die skouer geklop te word of om net jou kop te laat sak. My mense se veiligheid is egter aan mý toevertrou. Die toekoms van hierdie land, van mý land, is my hoogste prioriteit. En in teenstelling met tydperke in die geskiedenis, het ons nou ’n harde en helder stem onder die nasies. En ons sal dit betyds laat opklink om teen gevaar te waarsku.”
“Hoekom praat hy nie Ivrit nie, Saba?”
Chaim tas na die seuntjie se hand om hom te laat stilbly. “Die mense in Italië verstaan nie Ivrit nie. Hy praat Engels. Wag, ek luister net gou wat hy sê.”
“… wesenlike bedreiging betref, ons sal betyds stappe doen as dit nodig word. Ek wil graag enige illusies wat bestaan uit die weg ruim. Iran streef daarna om ’n atoombom te kry. Dit word dus ’n bedreiging nie net vir Israel nie, maar ook vir Italië, Europa en die ganse wêreld. Ons moenie in die strik trap as gevolg van die glimlaggende gesigte wat ons op die televisie sien nie. Daar is vandag in Iran ’n regime wat terrorisme steun, wat die slagting van burgers in Sirië fasiliteer en voortdurend sy agente – Hamas, Hisbollah en die Islamitiese Jihad – met dodelike missiele bewapen.”
“Hamas skiet missiele na ons toe,” sê Natani.
Chaim knik, maar hy hou Natan se arm vas om hom tot stilte te maan, want hy wil graag die laaste stukkie van die premier se kort toespraak hoor.
“Ons moet die gevaarlikste regime in die wêreld nie toelaat om die gevaarlikste wapen in die wêreld te bekom nie. Soos ons gewaarsku het – en ek sê dit met spyt – het die sanksies begin verswak en vinnig ook. As daar nie binnekort tasbare stappe gedoen word nie, kan dit in duie stort en die jare lange inspanning laat verdwyn sonder enigiets in ruil daarvoor. Maar ek sê vir julle en ek beloof in die gees van die Makkabeërs dat ons Iran nié sal toelaat om ’n militêre kernmoondheid te word nie.”
“Sê hulle, Bibi!” prewel die rabbi.
“Sê hy ons gaan weer oorlog kry, Saba?”
“Lo! Lo, Natani …”
Eintlik moes ek ja gesê het, dink Chaim, want dit is waarop dit neerkom.
“Gaan Abba nie oorlog toe nie?”
“Nee, Natani … nog nie.” Hy voeg die laaste deel van sy sin sag genoeg by sodat Natan dit nie kan hoor nie.
“Maar gaan ons dan die Roomse mense help soos Imma na die Filistyne toe gegaan het?”
Chaim sug. “Luister eers, Natani, die premier is nie by die Roomse mense nie, maar by die Italianers. Verstaan jy?”
Die kleine seuntjie knik plegtig.
“En Imma was nie by die Filistyne nie, maar by die Filippyne. Ken?”
Weer die bevestigende knik. Maar Natan frons. “Hoekom moet ons dan altyd die ander mense gaan help daar ver? Kom hulle ons ook help?”
Chaim laat hoor ’n half moedelose laggie. “Nee, nie regtig nie …”
“Maar hoekom het Imma dan na die Fili- … mense toe gegaan toe daar so ’n groot storm was, Saba?”
Die rabbi dink ’n oomblik na. Toe leun hy vorentoe en skakel die televisie af. “Kom ons gaan sit daar by die kaggel dan vertel ek jou iets, Natani.”
Die seuntjie kom dadelik gewillig en hulle rig hulle gemaklik voor die vuurtjie in. Chaim haal nog twee stompies uit die houtkis en gooi dit in die kaggel. Fyn vonkies skiet in die lug op en die knus geur van brandende hout versprei deur die vertrek.
“Saba?” vra Natan afwagtend.
“Wat verstaan jy van tikkun olam, Natani?”
Natani oordink dit eers. “Iets van die wêreld …” sê hy toe aarselend, “om die wêreld te maak?”
“Om die wêreld te herstel. Heel te maak …”
“Die wêreld?” vra die kind. “Is die wêreld dan stukkend?”
“Nu, kom ons kyk ’n bietjie. Onthou jy nog hoekom ons Shabbat hou?”
“HaShem het gesê ons moet daardie dag ophou met werk omdat Hy ook opgehou het om te werk op die sewende dag.”
“Watse werk het Hy dan gedoen?”
“Maar, Saba, Hy het mos die wêreld gemaak!”
Chaim glimlag in die verontwaardigde gesiggie. “Nachon. Weet jy nog wat Hy alles gemaak het?”
Die kleine seuntjie beduie met sy hande. “Die son en die maan en die sterre. En die water en ál die diere. Al die plante ook. Alles, Saba. Vir Adam en Chavah ook.”
“Dink jy alles wat Hy gemaak het, was baie goed?”
Natan knik nadruklik. “Tov me’od!”
“Dink jy Adam en Chavah was gelukkig daar?”
“Ken!”
“Dink jy die mense daar in die Filippyne waar Imma gaan help het, was gelukkig?”
“Lo! Alles was daar stukkend. Al hul huise en die hospitale. Almal het omtrent verdrink.”
“En die prente wat jy op televisie sien van die mense in Sirië. Hoe lyk dit vir jou?”
Die kleintjie ril. “Baie lelik. Hul huise is stukkend geskiet. Daai koning van hulle het al miljoenes dood laat gaan. Daar is baie kinders wat doodgaan daar …”
“Al-Asad is ’n president, Natani, soos ons Shimon Peres. Hy’s nie ’n koning nie. En dis darem nie miljoene mense nie, maar ongeveer honderd duisend. Maar jy is reg, dit is vreeslik. Niemand kan daar gelukkig wees nie, of hoe?”
“Weet jy, Saba, as ek partykeer na die televisie kyk, dan dink ek ál die lande maak oorlog. Die mense skiet almal mekaar dood. Party het glad nie eens meer huise of kos om te eet nie. Dis net bomme wat onplof, of groot vure wat brand. Of aardbewings of tsoe- … wat?”
“Tsoenami’s. So, die wêreld lyk nie meer soos toe HaShem, baruch Hu, dit gemaak het nie?”
Natan
