“Nu, tikkun olam is wanneer ’n mens probeer om daardie stukkende dinge weer heel te maak. Al is dit hoe ’n klein dingetjie wat jy doen. Al tel jy net ’n hondjie op wat deur ’n motor raakgery is en neem hom na die veearts toe. Al is jy nie lelik met iemand wat met jou lelik was nie. Al lag jy nie as iemand ’n grap oor HaShem, baruch Hu, maak nie. As jy die Shabbat hou, soos HaShem ons gevra het om dit te doen, sal mense nie net daaraan dink om soveel geld te maak as wat hulle kan ook op die sewende dag nie. Hulle sal rus en die dag aan HaShem wy en die wêreld sal ’n beter plek wees. Weet jy, ál die mitzvot wat HaShem ons in sy Tora gegee het, is vir tikkun olam. Alles waaroor die nevi’im ons, Am Yisra’el, gewaarsku het. Alles wat Yeshua sy talmidim en Sha’ul haShaliach sy gemeentes geleer het, dít alles was bedoel om tikkun olam te leer, om die stukkende wêreld van HaShem weer heel te maak.”
Die kind kyk hom met goot oë aan. “Maar Saba, hier in Israel is ook dinge wat stukkend is. Toe ek met Abba en Imma in Tel Aviv was, het ek gesien daar is baie mense wat nie Shabbat hou nie.”
Weer sug die rabbi. “Dit is so, Natani, dit is so. Maar hier sal ook nog tikkun kom. HaShem het dit belowe.” Hy reik in sy leertas wat langs die stoel staan en trek sy Bybel daar uit. “Het jy geweet HaShem, baruch Hu, het baie name vir die huis van Israel?”
“So ’n bietjie …”
“Efrayim en Ya’akov. Soms noem hy ons sy wingerd en soms die olyfboom. Die geslag van Dawid. Hy noem ons sy bruid.” Hy slaan die Bybel oop. “Luister wat sê HaShem hier in Hoshea: ‘Ek gaan jou my bruid maak vir altyd. Ek gaan jou aan my bind deur my weldade en my goeie sorg, deur my liefde en my ontferming. Ek gaan jou aan My bind deur my onverbreekbare trou sodat jy aan My, die Here, toegewy sal wees.’ ”
“Sy bruid?” sê die kind verwonderd.
Chaim knik. “Luister wat sê Hy nog nadat hy lank gepraat het oor ál die verkeerde dinge wat sy volk doen weens ontrouheid aan Hom. Dis presies soos jy nou net van die Shabbat-ontheiliging gepraat het. Hy sê: ‘Tog sal ek weer begin om haar die hof te maak …’ ”
“Wat’s dit?”
Die rabbi moet weer ’n laggie gee. “Dit is amper soos om te wys dat jy verlief is. Verstaan jy?”
Natani knik. “Beseder.”
Die rabbi lees verder: “ ‘Ek sal haar na die woestyn toe bring en mooi dinge vir haar sê. Wanneer ons daar is, sal ek weer vir haar wingerde gee. Ek sal die Akorlaagte ’n poort na ’n nuwe toekoms maak. Dan sal sy weer my liefde beantwoord soos toe sy jonk was, soos toe sy uit Egipte getrek het.’ ”
“Dis baie mooi, Saba. ’n Bruid is vir my baie mooi. Ek is altyd bly as ek saam met Abba na die Kotel toe gaan en daar kom ’n bruid aan.”
Sy oupa knik. “Adonai het sy volk baie lief, Natani. Jy moet dit altyd onthou. Maar weet jy, Hy praat ook partykeer van Israel as HaSukkah shel David.”
“Het David HaMelech in ’n sukkah gewoon?”
“Ja … voor hy sy paleis laat bou het.” Chaim weet nie mooi hoe om die simboliese betekenis vir Natan te verduidelik nie.
“Maar ons praat nou oor tikkun, nè? Dan moet jy weet dat Amos HaNavi ook weer met Israel moes praat oor die volk se ongehoorsaamheid en ontrouheid. Luister wat sê hy: ‘Hoor hierdie woord wat ek teen julle moet sê, hierdie treurlied, Israel: Israel het geval en hy sal nie weer opstaan nie; hy lê neergegooi op sy grond en niemand help hom op nie.’ ”
Natan se gemmerkatjie, Shishi, het op sy skoot gespring en hy druk die diertjie se sagte pels teen sy gesig aan.
Chaim wonder of hy nou te lank op die kind se aandag aanspraak gemaak het. Dit het immers al byna sy slaaptyd geword.
“Ek dink jy moet bed toe gaan, Natani.”
“Maar, Saba, jy het nog nie van HaSukkah shel David vertel nie.”
“Yeled chacham, jy vergeet ook niks nie. Ek gaan vir jou nog een stukkie van ou Amos lees waar hy vir Israel die woorde van Adonai laat hoor: ‘Daardie dag bou Ek die vervalle HaSukkah shel David weer op. Ek stop sy barste toe en bou sy murasies op, Ek herbou hom soos hy in die ou tyd was.’ ”
“Tikkun,” sê Natan.
Sy grootvader leun vooroor en soen hom in sy digte krulhare. “Nachon, Natani, daardie deel van die tikkun sal Adonai, geseënd is Hy, self doen soos Hy vir ou Amos gesê het. Maar ek en jy kan elke dag ons eie bietjie tikkun olam doen. Wat sê jy?”
“Ken, Saba. Dink jy HaShem sal dit doen voor HaMashiach terugkom?”
Chaim trek die seuntjie styf teen hom aan. “Ek weet nie, Natani, maar ek hoop Hy gaan dit gou doen.”
Hoofstuk 2
Jerusalem
Desember 2013
Die Woensdagoggend bel Mara uit Stellenbosch om Marc te vertel sy stiefpa, Hannes, het die vorige dag op ’n staptog saam met twee vriende in die Banhoekberge geval en sy heup en ’n arm gebreek. Aangesien sy self meestal weens ’n skietery tydens ’n aanval by hul huis ’n paar jaar gelede van ’n rolstoel afhanklik is, is daar vir hulle geen ander keuse as om hul vakansie in Israel voorlopig te kanselleer nie. Dit is onvermydelik, hoe geweldig teleurgesteld hulle ook al daaroor is.
“Met Rivkah daarby,” sê sy ma gemaak ligtelik, “glo ek nie jy sal drie invalides kan hanteer nie, Marc.”
Om mekaar te troos oor die ongelukkige situasie, besluit hulle twee sommer daar en dan dat Maart of April ’n beter tyd vir ’n kuiertjie sal wees.
“Die voorjaar in Israel is baie mooi,” sê Marc optimisties.
Mara klink effens nugterder oor die planne. “Ons sal maar sien hoe dit gaan. Onthou, Stellenbosch se herfs is ook nie te versmaai nie.”
Die kinders is uiteraard bekaf. “En Imma kom ook nie huis toe nie,” kla Natan huilerig.
Marc kyk deur die venster na buite. “Kom, die son skyn en daar’s baie kinders op die plein. Ons gaan lekker buitentoe.”
“Maar dis k-o-u-d,” bibber Natan, steeds verdrietig.
“Ons trek jou jekker aan en sit jou mus op. Kom, jou verkoue is beter, en dink net daaraan – volgende week is dit weer skool.”
Op die plein skyn die son weliswaar koesterend. Daar is ook geen wind nie. Die seuns se maats is almal daar en Natan se verdriet wyk spoedig soos mis voor die son.
Marc het sy skildertas saamgebring en soek sy geliefde sitplek op. Moshe kom by sy winkel uit en kom staan by hom met ’n beker koffie in die hand.
“Jy’s vroeg hier vanmôre. Ek is nog nie eens oop nie. Maar toe sien ek jou met die kinders buite.”
“Ag, die son skyn so lekker hier buite en hulle raak verveeld in die woonstel ná die baie dae van reën.”
Moshe knik. “Dis nou heerlik hier, maar ek sien hulle voorspel ’n moontlikheid van sneeu so teen die einde van volgende week.”
“Dis koud genoeg as die sonnetjie sy kop
