айтпады. Әр рудың билеріне Қарааашқа келгеннен кейін арнайы адам жіберуді ойлаған. Герасимовпен келісіп, бұл туралы жолдағы ағайындас билердің ешқайсына айтпаған.
Ауылына келген соң, ояз болыстыққа ұсынып отырғанын әкесіне ғана айтқан. Өмірінде қазақ үшін болыстан жоғары қызмет жоқ деп санайтын Телқозы есі шыға қуанды.
Нұра бойының болысы болады. Сондықтан болыс сайлауын Шоң Нұра жағасында, Жабағылардың аулында өткізуді жоспарлап қойған іштей. Әкесі көнсе сонда көшіп барып тұру ойы болатын. Мұнда келген себебі, сол тойға соятын малдарды әкесімен келісу болатын. Өйткені, өзінде Жанкелді бабасынан қалған мал болғанымен, бәрін Телқозы билейтін. Шоң сайлауды Жабағылар ауылында өткізгісі келетінін айтқанда Телқозы қатты ашуланып қалды.
– Елдің бәрі өз аулында өткізіп жатыр, сен неге осында өткізбейсің?
– Маған қарайтын болыстың жері Нұра бойында жатыр. Бұл жақта өткізуім дұрыс болмас.
– Сонда біз кімге қараймыз?
– Менің болысыма қарайсыздар. Бірақ шалғайлау жатырсыздар ғой. Нұра бойының сөзқұмар қазақтары соны да әңгіме етеді.
– Етсе ете берсін, сенің болыстығыңа шығынды мен шығарамын. Ана Жабағылар шығарады деймісің. Жиынды осында өткіз.
Әкесінің бұл сөзі жөн екенін білген. Сайлау болған соң біраз шығын болады. Оны көтеріп алатын осында отырған туыстары. Герасимовпен ақылдасты, ол да әкесінің айтқанын қолдады. Ақыры, Шоң келіскен. Нұра бойында отырған Құлымбет, Тілендер, Жабағы, Солтан, Аққошқарларды, тағы басқа бірнеше рулардың билерін шақырды. Бұл Нұра бойында тұратын билердің көптен бері болмаған үлкен жиыны болды. Телқозы да аянып қалған жоқ. Елуден астам киіз үй тігіп билерді қарсы алды. Оларды неге шақырып жатқанын әуелінде айтпаған еді. Билер ояздың өкілі шақырып жатыр деген соң бір кісідей болып келген. Болыстар, билер жайғасқан соң Герасимов отырып сөз бастады.
– Губернатордың бұйрығы бойынша болыстар іріленіп жатыр. Осы Нұра бойындағы болыстардың бәрі бұдан былай «Сарыарқа» атанып, соған кіреді.
Бұл сөз әр-әр болысқа өздерінің тәуірлерін сайлап үйренген билердің көңілдерінен шықпады. Алайда, олар ояз өкіліне қарсы не айтарларын білмей отырып қалды.
Бекәлі кеткелі пәлен жылдан бері болыс болып әбден үйреніп алған, Айтқожа-Қарпық болысын билейтін Қабайдың есі шығып кеткендей болды. Ол Ыбырайға пара берудің арқасында Бекәлі кеткелі болыстан шықпай келе жатқан. Көп жыл болыс болғандықтан ел арасында беделі бар еді. Даусы өктем, қаттырақ шықты.
– Сендер немене, болыс сайлауды ойынға айналдырып алғансыңдар ма?
Герасимов та оған тісін басып жүр еді, өзін адамға санамайтынын Герасимов білетін, ол тұрып айтты:
– Қабай, әлі тойған жоқсың ба, сенің дем алатын уақытың болды ғой.
– Менің жұмысыма кояр қандай кінәң бар, салық жинау жоспарын артығымен орындаймын…
Ол кезде жоғары жақ салық жинауға айрықша көніл бөлетін. Сондықтан әлгі сөзді Қабай әдейі айтып тұрған.
– Саған кояр ешқандай
