Көрімдікке әкелгенін біле қалды да, сонда да әдейі сұраған:
– Мына аттарың не?
– Шоңның пәуескесіне көрімдік әкеп едім, пара деп алмай қойды. Содан кейін қайтып әкетіп барамын, – деп шынын айтқан Әлсен.
Телқозы екі бозды көріп қызығып кеткендей болды. Шөміштің боздарының көбісі жорға болатын. Жібергісі келмеді.
– Ол алмаса, мен аламын. Маған тастап кет.
– Телеке, ол ненің ақысы? – деді Әлсен.
– Білесің бе, баяғыда сені шақырып алып, би болуға мен өткізгем. Ол пара алмаса, болыс болып ала алмай отыр. Әлі үйренген жоқ. Біртіндеп үйренеді. Кейін мен оған ретін тауып айтамын. Әкелдің екен, енді аттарды тастап кет. Қайта алып кетуің ұят болады…
Әлсен Телқозыға бергісі келмей тұрса да, Шоңға сыртынан бірдеңе айтып араздастырып қояр ма деп қауіптеніп амалсыздан тастап кеткен болатын. Кешкісін тысқа шыққан Шоң есік алдында байлаулы тұрған екі ақбоз атты көрді.
– Әлгі Әлсен аттарын тастап кеткен бе? Апарып беріңдер. Мұның арты жақсылыққа апармайды. – Шоң қандай шаруаны болмасын ойлағанда бір қырынан емес, сан қырынан ойлайтын. Қазір де сонысына салып тұр еді. Ел естісе Шоң Әлсеннен би болуға өткізгені үшін пара алыпты деп айтып, сан саққа жүгіртетінін білетін. – Қажет емес өзіне қайтарып беріңдер! Өзінің әдетімен екі рет қайталап айтқан. Шоңның екі рет қайталап айтуы өз сөзінен қайтпайтындығының белгісі еді. Телқозы баласының мұндай сөзінен кейін қайтуы қиын екенін білді. Телқозы екі бозды қимай тұр еді. Содан кейін:
– Бұл аттарды маған әкелген.
– Әлсен сізге атты не үшін әкеледі?
– Әкесі Шөміш баяғыда жылқысына қосылып кеткен үш жылқымды қайтармаған. Сол үшін саған әкелген осы екі атты мен алдым.
Шоң әкесінің мына сөзіне ренжіп қалды да:
– Олай болса Шөміштің өзінен даулап алмайсыз ба? Маған әкелген атты неге аласыз?
– Сен не айтып тұрсың, баласынан алайын, өзінен алайын, оның қандай айырмашылығы бар? Бос сөз сөйлеме! Жарайды, ол жағын кейін сөйлесемін. – Телқозы екі бозды алып кеткен. Осымен сөз біткендей болды.
Көктемде Азна күйеу баласы мен қызын жарты омыртқаға шақырды. Азнаның құда болғалы әдетіне енген, қыста соғымына құдасы Телқозыны шақырып, көктемде күйеу баласы мен қызын жарты омыртқаны сылтауратып тағы да бөлек шақыратын. Баяғы Нартайдың қылығынан кейін соны жасап жүрген. Уақыт өкпені жазады. Телқозы да, Шоң да, Әйімкүл де Таубайдың ол жүйрігін ұмытып, өкпе тарқаған. Ақмоладан келгелі Әйімкүл төркін жұртына барымпаз болып алған. Дегенмен, Шоңның жарты омыртқаға бұл жолы барғысы келмеді.
– Осы немене, бірдеңені сылтауратып сен үйіңе бара бересің? Ол ұят болады. Ана енең де ренжиді. Ыңғай шапқылайсың да жүресің!
Шоңның бұлай деуінде себеп бар еді, Жамал да бірде ренжіп баласына айтқан: «Сенің әйелің үйіне барымпаз болып алды. Басқа келіндер де көріп, соны жасайды».
Шоң
