утырды.
Рәхим бай. Рәхим байның алтыны? Бәхет китердеме ул хәзинә аңа?
Хәтер күгенә шул алтын белән бәйле булган истәлекләр килде.
Гайзуллада бу төндә алтын кайгысы калмаган иде. Әюпне үтерүчеләр белән Рәхим бай боерыгын үтәп кайтканнан соң, аның сәнәк ярган ярасына Таҗылбанат йод сөртте, бәйләде. Гайзулланың акрын гына башы әйләнә иде. Ат өстенә аркылы салган, башы өзелергә җитешеп чайкалып барган Әюп гәүдәсе күз алдыннан китми йөдәтте. Алар бергә үстеләр, Ык буена кармак салырга бергә йөрделәр. Егет чакта да бергә булдылар. Җитмәсә, Сабираны төшергәндә, Әюп кияү егете булып килде. Әйе, дуслар, яшьтәшләр иде Әюп белән Гайзулла. Рәхим бай белән ничек башланды соң әле? Әюп гәүдәсен Зур күл башындагы сазга ташлап кайткач, Гайзулла Таҗылбанат янына кереп утырды. Шунда бабасы килеп керде, киявен тышка дәште.
Тымызык кына яңгыр явып тора, йортта казакларның атлары пошкыра, Рәхим байның мул итеп салган солысын ашыйлар.
– Яңа гына ай яктысы иде, кай арада ява башлады әле бу яңгыр? – диде Рәхим бай, аннары кисәк кенә: – Кияү, бу мөртәтләр шуңа килгәннәр. Әфисәрнең гел күзе тонган. Мин, Хода үзе ярлыка кылсын, яшисен яшәдем инде, сезгә әле яшисе дә яшисе. Тик дәүләт-мал булмаса, бу дөньяда яшәүнең ни мәгънәсе дә ни кызыгы. Әйтүем шул булсын: калдырасы малым, күрсәтәсе мөлкәтем бар сиңа, кияү. Әйдә, бакча башына төшик әле…
Гайзулла Рәхим байга иярде. Һәй, җитез кыланды да соң Рәхим бай, кай арада көрәген, фонарен тапты.
– Әйдә, кияү!
Бакча башына төштеләр, таллыкка керделәр, карт өянкеләр үсеп утырган җирдә Рәхим бай туктады, эчен учмарлап тотты. Соңгы көннәрдә бабасы йокысыз җәфалана иде.
– Бора да ала шуннан, – диде Рәхим бай, кулындагы фонарен Гайзуллага сузды. – Хәзер җибәрә ул… Әй, туздым, кияү, туздым. Үтте, үтте гомер… Менә мондарак. Шунда бер казык булыр. Шунда, шунда, эзлә… Таптыңмы?..
Гайзулла тезләнде дә чери, муртая башлаган тирәк яфракларын актара башлады. Менә аның кулы салкын тимер очына тиде.
– Таптыңмы?
– Менә монда нидер бар.
– Шунда, кияү, шунда. Бар җыйган малым шунда. Дөньялар иминләнер, гел болай тормас. Үзеңә генә түгел, балаларыңа да җитәр…
– Кһм!
Кайта чыктылар, Гайзулла бабасын култыклап алды.
– Дөньялар буталып тора, кияү, син, булмаса, казаклар белән китеп барырсың. Әюпнең бәласе сиңа тимәгәе дим. Шулай, язмыштан узмыш юк. Васыять итеп әйтәм: Таҗылбанатны ташлама, кайларга гына барып чыксаң да әйләнеп кайт… Ай-ай, умырып-умырып ала. Ни генәләр бар икән шунда? Кияү, мине иске өйгә алып керче, әллә нигә хәлем бетеп китте…
Керделәр. Гайзулла бабасын, күтәреп, түр сәкегә салды.
– Ни, кияү, әллә мулланы чакырасыңмы? Күз алларым караңгыланып тора.
– Ярый, бабай, хәзер алып килермен.
Гайзулла ишегалдына чыкты. Нидер уйлап, атлар яныннан урап килде. Аннары, урыныннан
