sözü beynimi döyəcləməyə başladı. Bəli, bu, doğrudan da toy yox, kəndirləmə məzhəkəsi idi. Mənim sadədən sadə, uşaqdan uşaq dostumun ayaqlarına vurulmuş kəndir getdikcə onun bütün vücudunu, ürəyini, düşüncələrini sıxan buxova çevriləcəkdi. O kəndir dartındıqca onun zərifdən zərif hislərini tarıma çəkəcək, içində özünün də dərk edə bilmədiyi boşluğa, daha doğrusu qaraja tərəf itələyəcəkdi. Boşluq içində çırpınan ürəyinin nisgilindən niyə bu vaxta kimi xəbərsiz olduğuma görə özümü qınamağımın da yeri yox idi. Artıq hər şey keçmiş zamanda qalmışdı. Vaxtında duyuq düşə bilməmişdim. Deməli onun üçün qaraj maşınını saxladığı, dəmir-dümürünü yığdığı, qışın sazaqlı vaxtlarında xaş bişirdiyi yer deyilmiş. Qaraj onun üçün boşluqdan qaçıb özünü tapdığı, ömür boyu arzuladığı sevgiyə sığındığı, məhəbbətini gizlətdiyi məbəd imiş. Əsil sevgi məbədi. Bəlkə də çoxları üçün indi yalnız xəyanət yuvasını andıran bu məkanda o, yaşamaq istədiyi, arzuladığı, can atdığı həyatı yaşayırmış. İndi onun meyitinin qarajdan, daha doğrusu, pünhan sevgisinin məbədindən tapılmasında da nəsə bir qanunauyğunluq, sadə məntiqin izah edə bilməyəcəyi əlaqə var idi.
Bilmirəm, onun meyitinin iki addımlığında belə düşüncələrə dalmağın nə mənası vardı. İndi əsas məsələ keçmişin təftişini aparmaq yox, bu dəhşətli xəbəri onun yolunu gözləyən uşaqlarının anasına və nəhayət, ayaqlarına kəndir vurmuş öz anasına çatdırmaq idi. Onsuz da başa düşməyəcəkdilər… “Necə yəni qarajda ölüb? Bəs nə cür ölüb?” Aman Allah, ölüm necə dəhşətli, necə mənasız olarmış. Heyf deyil uzun bir ömür yaşayasan, qocalıb əldən düşəsən, zarıldayıb, ufuldayıb oğul-uşağının zəhləsini tökəsən, axırı bir gün də isti yatağına uzanıb gözlərini yumasan. Belə ölüm bir tərəfdən də yaxşıdı; birincisi, qanunauyğun görsənir, yəni dördəlli yapışmaqla deyil, onsuz da axır ucu ölümlüdü bu dünyanın, ikincisi, sənin qocalıb yöndəmsiz hala düşmüş vücudunu o dünyaya yola salmaqla insanların çiynindən yük götürülmüş olur. Adətən belə qara xəbərləri insanlar bir-birinə muştuluq kimi xəbər verirlər. Həm də belə ölülərin ehsanı da dadlı olur, halvası da adama şirin gəlir, hamı nuşi-canla yeyir. Çoxları sənin nəşinin arxasınca baxaraq qibtə də edə bilər, məsələn öz ürəklərində deyərlər ki, rəhmətliyin sağ əli bizim başımıza, keşkə biz də belə ölə biləydik. Biri də var nakam ölüm… Lap mənim dostumun qarajdakı kimi…
Müstəntiqin mənə yaxınlaşdığını görüb çətinliklə də olsa daxili təlatümlərimdən ayrıla bildim. Yəqin yenə deyəcək ki, nə oldu, xəbər verə bildinmi? Amma o mənə heç ağlımdan keçirmədiyim və məni yenidən təlatümlər burulğanına salacaq sözlər dedi:
– Problem yaranıb, – əlini hürkə-hürkə qarajın yanında dayanmış ölü maşınına tərəf uzadaraq, – onları bir-birindən ayıra bilmirlər, – söylədi.
– Bəs nə olacaq?
– Elə bilirsiniz mən bilirəm. Ekspertlər deyirlər ki, onları yalnız morqa aparıb cərrahi yolla ayırmaq lazım gələcək. Amma yenə də tam şəkildə ayırmaq mümkün olmayacaq, başa düşürsünüz də?..
– Hə, əlbəttə, – mən dodağımın altında pıçıldadım.
Müstəntiq nə fikirləşdisə əlini cibinə salıb bir üzük çıxartdı:
– Tanış gəlir?
– Onun nişan üzüyüdü. “Moskva” univermağından almışdıq, yadımdadı. Cibindən tapdınız?
– Yox, barmağından çıxardıq, – deyib onu mənə sarı uzatdı.
– Qəribədi, o, heç vaxt nişan üzüyünü barmağına vurmazdı. Yalnız bircə dəfə toyunda taxmışdı, vəssalam.
– Nə bilirsiniz, bəlkə heç vaxt bəxt üzüyünü barmağına taxmağa ehtiyac duymayıbmış? Bəlkə özü belə istəyibmiş?..
Sözün açığı müstəntiqin məsələyə belə yanaşması mənə bir az qəribə gəldi. İndi o da soyuq başlı, normativlərlə hərəkət edən əməliyyat işçisi kimi yox, elə mənim kimi düşünürdü. Bəlkə də dilə gəlib danışsaydı bu anlaşılmaz ölümə haqq qazandırmaq üçün məndən də yaxşı arqumentlər tapa bilərdi. Amma o, çox danışmadı, sadəcə ikicə kəlmə deyib uzaqlaşdı.
– Onlar meyitdən çox sevgi heykəlinə oxşayırlar.
– Siz də elə düşünürsünüz?
– Əlbəttə, elə bilirsiniz mənim ürəyim yoxdu…
Yiyəsiz baş
Şəhərin kanalizasiyasının dənizə töküldüyü yerin yaxınlığında kəsilmiş insan başının tapılması xəbəri məni uzun məşəqqətdən sonra səhrada suya rast gəlmiş səyyah kimi sevindirdi. Yerimdən sıçrayıb “ura” qışqırmağa hazırlaşırdım ki, şef məni qabaqladı; adətən günün bu vədələrində mürgü vurmaqdan altı tuluqlanmış gözlərinin parıltısından anladım ki, o da məsələdən halidi və ən azından mənim kimi sevinməkdədi.
– Eşitdin də…
– Hə, hə, – tələm-tələsik əl çantamı yığa-yığa danışırdım, əslində danışmırdım, heç o da danışmırdı, eləcə qırıq-qırıq səslər çıxarırdıq. İllərdi birgə işlədiyimizdən maraqlı peşə vərdişlərimiz formalaşmışdı, onların içərisində şəxsən mənim ən çox xoşuma gələni “him-cim”lə bir-birimizi başa düşmək idi.
– Bilirsən də…
– Hə, hə…
– Yaxşı, yaxşı qazmaq lazımdı…
– Okey, okey.
– Çatdıracaqsan?
– Yes, yes!
– Di, davay!
– Davay, davay! – tapşırıq aydın idi, vaxt itirmədən hadisə yerinə birinci çatmalıydım. İnanılmazdı… insan başı kəsiblər… əsil insan başı… Yes! Bu “yes”i mən demədim, şefin səsiydi, sağ əlinin yumruğunu düyünləyib oyunun ikinci hissəsinin axırıncı dəqiqələrində hesabı açan futbolçular kimi çılğın bir ehtirasla qışqırırdı.
Hadisə yerində heç kimin gözə dəymədiyini görüb əsməyə başladım “vay, dədəm, vay, bəlkə gecikmişəm”. Handan-hana çoxdan tanıdığım sahə müvəkkilinin yorğun-yorğun mənə sarı gəldiyini görcək, gözlərimə işıq gəldi.
– Hanı baş? – sualın yox, səsimin vahiməsindən özüm də səksəndim.
– Salam-məlöyküm, –
