Ә керфек какмауның сәбәбе башка, менә тыңлап кара әле, ошатырсың микән?
Мөхәммәдәмин куеныннан бер кәгазь кисәге тартып чыгарды. Аны учлары белән сыпыра-сыпыра ипләп кенә җәйде дә күзләренә якын китерде, карлыкканрак тавыш белән укый башлады:
Мангыт кызы Үрбәт бикә,
Күрсәң, күңел куана.
Ак айдайын бите балкый,
Күзләр шуңа куана.
Үрбәт башта аңышмый торды. Нинди мангыт кызы? Ә-ә, яшь кәләшен янә Мангыттан сората икән. И Аллам, буталып бетте инде.
– Мактана аласың, ханнан шагыйрь ясадың бит тәки, – диде Мөхәммәдәмин.
Чын күз яшьләре менә шунда килде. Тик бу инде шатлык, куаныч, ярату яшьләре иде.
– Рәхмәт, җанашым, солтаным, хәләлем, бердәнберем, бәгырь ташым, – дип сөйләнә-сөйләнә, үзен үзе белешмичә сулкылдады бикә. – Мин бит сине яшь кәләшең турында хәбәр җиткерергә кергәнсең дип торам…
Инде Мөхәммәдәмин өнсез калды.
– Иске авыздан яңа сүз, нинди нахак бәла тагасың син миңа, бикә? – дип, гаҗәпсенеп, хатынына бакты.
– Соң, Нурсолтан ханбикәнең хаты… Җөһдә…
Үрбәт сүзен очлап чыга алмады, иренең күкрәгенә башын куеп, янә яшьләрен түкте.
– Җүләрем син минем, җүләрем, – дип, хатынының аркасыннан сөйде Мөхәммәдәмин. – Берәү, гыйшкына төенеп, төн йокламый сөеклесенә атап шигырь чыгара, ә ул аңа яшь кәләш тәкъдим итәргә җыена икән. Борчылма, анаем Нурсолтан бикә бу хакта ничә еллар колак итемне ашый инде. Анысы дөрес. Тик нишлисең, Ходай насыйп итмәгән. Югыйсә матур-матур малайлар бүләк иткән булыр идең…
– Мин алардан да көнләр идем сине, – диде Үрбәт.
Алгай морзаның үлеме урысларга каршы башланган эзәрлекләүләрне тагын да көчәйтеп җибәрде. Мәскәүнең Казандагы ышанычлысы һәм терәге Кәлимәтнең язмышы да шул кысада хәл ителде. Башта Мөхәммәдәмин зиндан белән чикләнергә уйлаган иде дә, Уйгын бәк аны бу уеннан кире кайтарды.
– Исән бүрегә караганда, үле бүре куркынычсызрак, – диде ул. – Аңа җәзаны җәмәгатьчелек катнашында билгеләү дөресрәк булыр.
– Дөрес әйтәсең, – диде хан, уйланып торганнан соң, – килешәм. Карачыларны, диван әһелләрен, күренекле кешеләрне чакырып гәп корсак, чыннан да, иҗтимагый яңгырашы бөтенләй икенче төсмер алыр. Менә дигән сабак булыр.
Сөйләшү бик кискен шартларда барды.
– Казыкка утыртырга кирәк, – диде диван әһеле Хөрмәтулла бәк. – Мәетен этләргә ташларга. Эткә – эт үлеме.
– Тагын нинди фикерләр бар? – дип сорады хан.
Бүлмә эче азга гына тынып калды. Тимбай бахшы шул форсаттан файдаланып калырга ашыкты. Башын иеп:
– Хөрмәтле хан хәзрәтләре, рөхсәт итсәң, мин дә тәкъдимемне әйтер идем, – диде.
– Сөйлә, бахшы, – диде Мөхәммәдәмин.
– Мин ул кара йөрәк Кәлимәтне, ат койрыгына тагып, урам буйлап йөртүне мәгъкульрәк саныйм. Ник дисәң, казыкка утырту бик җиңел җәза булыр иде.
– Йә, ярый, тагын? – дип, хан Арча бәге Хуҗаш морза ягына борылды.
Тегесе
