ягулар оештыруы турында тәфсилләп сөйләде.
– Менә шуларны җыенда да бөртекләп бәян итәрсең, – диде Хуҗаш, – тәүбә итәрсең.
– Исән-сау калырмынмы, ышандырасыңмы?
– Хөкемне җәмәгать чыгарачак. Тик шуны кисәтәм: соңарган акыл хак хөкемнән азат итми.
Мондый хөкем җыенын Казан-йортның белгәне дә, күргәне дә юк иде әле. Барлык даругаларның башлыклары чакырылды, ханлыкның сәед-ахуннары, имамнары килде. Хөкүмәт, диван, угланнар тулы килеш катнашты. Хан өчен аерым урын әзерләделәр. Мәйдан тулы халык, энә төшәр урын юк.
Хөкем өйлә намазыннан, кояш төш вакыты турысыннан авыша башлап, икенде намазына чаклы, ягъни һәрнәрсәнең күләгәсе төш вакытындагы күләгәсеннән башка үзе озынлыгы кадәр ике өлеш озынайганнан алып, кояш тәмам баеп беткәнчегә кадәр барды.
Кәлимәт, иярченнәре Хөсәен, Ягъкуб, Йосыф бәкләр җавап тоттылар. Барысын да яшермичә сөйләделәр, гаепләрен таныдылар. Ләкин бу аларны хөкем җәзасыннан азат итмәде. Иң элек шунда ук иярченнәренең башларын чабып өзделәр. Аннан Кәлимәтне казыкка утырттылар да, җан бирер-бирмәс ат койрыгына тагып, кала буйлап йөрттеләр. Мәетләрне ач этләргә ташладылар.
Халык җәзаны тамаша кылып карап торды.
1505 елның көзе шыксыз булды. Көне-төне яуган тоташ яңгырлар җирне, тәмам изеп, боламык хәленә китерде. Мәскәү урамнары баткаклыкка әверелде, җәяү йөрүләре авырлашты, бот төбеннән сазга батасың. Юеш. Сарай булып сарайда кыргаяклар пәйда булсын әле!
Иван бүлмәсендә мичкә ягалар. Җылына да кебек. Тик Иванны бу җылылык җылытмый, тәне сап-салкын, әйтерсең лә кырлач суыклыгы сеңгән. Ул янындагы караучыларына тын алырга да ирек бирми. Әле өстенә юрган яптыра, әле тунын сорап ала. Бүреген дә киеп карый, бияләйләрен дә янында гына тота. Җәфалана мескенем. Еш кына хәле китә, сулышы кысыла.
Үктәбернең егерме җидесе көнне варисын – өлкән улы Василийны – үз янына чакыртты. Улы, христианнарча, атасының бит очларыннан, маңгаеннан үбеп алды.
– Хуш киләсең, олуг кенәз, әйдә, уз, – дип каршы алды аны Иван.
– Олуг кенәз син ул, атакай, – дип төзәтте Василий.
– Күп калмады инде, бик тиздән тәхеткә утырырсың, – дип, патша елмайгандай итте. Ләкин сызлануга күнгән йөзе буйсынмады, елмаю йөз чытуга охшап калды. – Атаңның сулар һавасы бетеп бара, кенәз, – диде Иван моңсу гына, – сиңа соңгы киңәшләремне бирәсем килә…
Василий атасының кулларына кагылды. Алар боз кебек салкын иде. Чыннан да, вакыты җиткән икән, дип уйлап куйды.
– Йомшак агачны корт баса, катгый тор. Православие – дәүләтнең нигезе, аны минем шикелле санла, еретикларга көн күрсәтмә, эзәрлеклә.
Олуг кенәзнең яһүди ересь вакыйгасын хәтерендә яңартуы иде бу. Еретикларның икенче тапкыр баш күтәрүләре вакытында, ул епископларны җыеп алды. Митрополит белән алар икәүләп дин әһелләренең шикаятьләрен тыңладылар.
– Православиегә куркыныч яный, – диделәр алар бертавыштан, – еретиклар ачыктан-ачык дин постулатларына ревизия ясыйлар, халыкны хак юлдан яздыралар,
