мақолалар муаллифини ҳам тушунамиз. Биласиз, Ойбекнинг Пушкинга ихлоси ниҳоятда баланд бўлган, Пушкиннинг ижодий жасорати, у яратган асарларнинг реалистик қудрати, маҳорат, санъат сирлари ҳамиша уни ўзига мафтун этган. Ойбек ҳам устоз изидан бориб, ҳам шеъриятда, ҳам насрда, ҳам таржима ва адабиётшуносликда бирдек маҳорат билан ажойиб асарлар яратганки, бу ҳол бизни қойил қолдиради.
ТАНҚИДЧИ. Ойбекнинг серқирра ижтимоий фаолияти, инсон, граждан, ташкилотчи – раҳбар, жамоат арбоби сифатидаги хислатлари ҳам ғоят ибратли. Ёзувчилар уюшмасининг раҳбари, Фанлар академиясининг академиги, ношир сифатида қилган ишлари, фан заҳматкашлари, ижодкорларга кўрсатган хизмат – саховатларини айтмайсизми…
ЁЗУВЧИ. Адабиёт тарихидан маълумки, ҳар бир улкан истеъдод эгаси айни пайтда улкан шахс ҳам бўлган, унинг қалбида замонасининг жамики қувончу ташвишлари, орзу-умидлари, дарду изтироблари жо бўлган. Ўз даврининг, халқининг жонкуяр фарзанди, чин маънодаги граждани бўлмаган ижодкор ҳеч қачон улкан адиб бўла олмайди. Улкан истеъдодларнинг ҳаммаси фақат ўз ижоди, тор профессионал машғулотлари доирасида ўралашиб қолмай, ҳамиша катта ижтимоий ҳаёт қозонида қайнаганлар. Истеъдоднинг кўлами қанчалик катта бўлса, унинг ижтимоий манфаат доираси ҳам шунчалик кенг бўлади. Адабиётимиз тарихида Навоий, Бобурга тенглаша оладиган истеъдодлар йўқ, ҳисоб. Зотан ҳеч қайси адиб ўтмишда ижтимоий ҳаёт қозонида уларчалик қайнаган эмас. Тўғри, ижодда талант бирламчи, аммо катта ижтимоий манфаат ва фаолият улкан талант учун кенг уфқлар очади.
ТАНҚИДЧИ. Ойбекни яқиндан билганлар уни одамларга, ҳамкасб дўстларига ниҳоятда меҳрибон, ўта кўнгилчан, сахий қалб эгаси сифатида таърифлайдилар. Бу хислат унинг ижодий фаолиятида, асарларида ҳам кўринади. Унинг шеър, достон, роман ва мақолаларида буюк қалб саховати шундоққина сезилиб туради. Айни пайтда бу меҳрибон зотда шер ҳамласи ҳам бор, унда қабоҳатларга нафрат, қаҳр-ғазаб туйғуси ҳам жуда кучли, у адолатсизликларга қарши мардона жангга кирган олим. Бу жиҳатдан унинг биргина «Танқид соҳасида ур-йиқитчиликка қарши ўт очайлик» деган мақоласини эслаш кифоя. Мақолада қаламкаш дўсти Ҳ.Олимжонни асоссиз танқидлардан қаттиқ туриб ҳимоя қилади, вульгар социологизм концепциясига қақшатқич зарба беради.
ЁЗУВЧИ. Ҳақиқий адиб теварак-атрофда, жумладан, ўз соҳаси – адабиёт оламида юз берган адолатсизликни кўрганда жим туролмайди, виждони бунга йўл қўймайди. Ойбек учун ҳам бу хислат бегона эмас.
ТАНҚИДЧИ. Ойбек прозасининг, баркамол шоҳ асарлари – «Қутлуғ қон» билан «Навоий»нинг адабиётимизда тутган ўрни қандай? Бу асарлар ўзбек адабиётига қанақа янгиликлар олиб кирди?
ЁЗУВЧИ. «Қутлуғ қон» ва «Навоий» романларининг адабиётимизда тутган ўрнини белгилаш борасида муайян ишлар қилинган. Яхшиси, мен бу ерда ҳар икки асарнинг ўзимга кўрсатган таъсири ҳақида гапира қолай. Мен «Қутлуғ қон»ни ўн олти ёшимда, шу ёшдаги
