шеъриятга олиб кирган анъаналар, янги адабий курашчан ёндашувлар, тамойиллар изсиз қолиб кетмади. Аксинча, йигирманчи йиллардан бошлаб, ёш, янги ўзбек адабиётига қудратли тўлқин бўлиб кириб келган соғлом ва юксак талантга эга бўғинга кенг майдон очиб берди. У бўғин халқ орасидан кўтарилиб чиққан, эҳтирос ва романтикага, курашчанликка берилган бўғин эди. Унинг олдинги сафларида Ғафур Ғулом, Ойбек, Ҳамид Олимжон, Уйғун, Ғайратий, Комил Яшин, Шайхзода, Миртемир сингари кейинчалик адабиётимизнинг фахри ва шарафига айланган шоирлар бор эди.
Улар шеъриятга тамомила янги йўллар таклиф қилдилар. Ўзбек адабиётини юксак замонавий шаклга киритдилар. Янги ўзбек шеърининг майдонини, тасвир имкониятларини мисли кўрилмаган даражада бойитдилар. Ва порлоқ, ўлмас адабий намуналар яратдилар. Улар ўзларининг янги туғилиб келаётган ўлка адабиётида ўйнаяжак ролларини ғоятда чуқур ҳис қилган ва бунинг масъулиятини холисанилло ўз бўйниларига юклаган эдилар. Бу ижодкор ёшларнинг юрагида кезган туйғуларни Ойбек 1929 йилда яратган «Ёшлик таронаси» шеърида умумлаштириб ифодалаб берган эди:
Қонларимда ёнар яна
Ёшлигимнинг алангаси,
Бир-биридан зўр пўртана
Турмушимнинг ҳар санаси.
Қалбда кўклам шодлиги бор,
Кўзда қуёш порлоқлиги.
Кумуш кулгу сочиб ўйнар
Баҳорларнинг қувноқлиги…
Дилга тоғдек умид солдим,
Тўлди кўнгил қирғоқлари,
Синиқ эмас гўзал созим,
Парчаланди фироқлари…
Синдирдим мен қайғуларнинг
Кўксимдаги занжирини.
Ошай энди амалларнинг
Сира толмай тоғ-қирини.
Ғафур Ғулом ҳам йигирманчи йилларда мана шундай «амалларнинг» тоғларини ошди. Ғафур Ғуломнинг шеърияти адабиётимиз хазинасига сиёсий курашларда, адабий жангларда тобланган шеърият каби кириб келди. Худди шундай гапни Ҳамид Олимжоннинг оташин, сиёсий наърадор лирикаси, Уйғуннинг рангин, романтик либосларга чирманган ҳашамдор шеърлари, Шайхзоданинг сал кейинроқ шаклланган теран публицистик пафос билан музайян назмлари, Миртемирнинг бўёқдор, жўшқин ижоди ҳақида ҳам тўла ҳуқуқ билан айтиш мумкин.
Ҳар қачон қаҳрамонлик руҳи билан тўлиқ шеъриятимиз саҳифаларига саёҳат қилар эканмиз, халқимизга улуғвор ижодий мерос берган адибларимиз билан фахрланамиз ва уларнинг ўлмас ғоялари, ўлмас адабий асарларига, мумтоз сиймоларига чуқур миннатдорчилик кўзлари билан боқамиз.
Худди шу гапни ўзбек шеъриятда чуқур бурилиш нуқталаридан бўлган Иккинчи жаҳон уруши даври ҳақида ҳам айтиш мумкин.
Ўзбек халқи фашизмга қарши олиб борган курашнинг ўз бадиий тарихи, шеърда битилган тарихи бор. Уруш халқ учун, озодлик учун, оғир жангларда қўлга киритилган тузумимиз учун қанчалар зўр имтиҳон бўлган эса, у маданиятимиз, санъатимиз, бадиий адабиётимиз учун ҳам ғоятда кучли синов бўлди.
Халқнинг қаҳрамонлик руҳи уйғонган уруш йиллари шеъриятининг ҳеч муболағасиз айтиш мумкинки, ҳар бир сатри, ҳар бир сўзи босқинчи душманга қарши қаратилган, уни енгиш учун сафарбар
