олохсуйуох сирдэрин туохтуубун. Онон эйиэхэ бу эбэҕэр эйиигин кытта бииргэ сылдьыһан, кини булдун-аһын, сирин-уотун сиһилии көрөн барыам этэ. Мин, бу ыччаттардаах киһи, бу эдэр сааспар бүөм үчүгэй сири булан олордоллор диэн сылдьабын.
Хатыс киһитин кытары сөбүлэһэр. Ол эрээри киһи дьиксинэ саныыр. Отто Халыма курдук ыраах сиртэн бу биһиги түҥкэтэх үрэхпит баһыгар урут дэҥ-дуҥ быһыта охсон араас дьон ааһаллар этэ да бу киһи курдук, дьиэнэн кэлэн, түспүт түбэлтэлэрэ суоҕа. Ол да буоллар, кини дойдутуттан көҥөөбөтөҕө. Иккиэн бииргэ сылдьан бултууллара. Ол эрээри Хатыс Хайа оҕото анараа киһитээҕэр күүһүнэн, сырыытынан чорбойоро. Арыт бириэмэҕэ анараа киһи, киһититтэн дьиксинэн, баһын быһа илгистэрэ. Ол курдук кини киһитин араас өттүнэн барытынан боруобалаан көрөрө. Ханныктаах да буур чубукуну, тайаҕы кыһыл атаҕынан эккирэтэрэ. Ону сиппэккэ хаалбат этэ. Халыма уола сорох күннэргэ, күүһэ-уоҕа эстэн, сылайан кэлэрэ. Төһө өр кинилэр ити курдук бииргэ бултаабыттара, сылдьыбыттара биллибэт. Эмээхситтэрэ тордохторугар олорон эрэ дьонноро бултаабыт эттэрин сайыҥҥы хаһааска бэлэмнииллэрэ. Таҥаһын таҥастыыллара, таҥас оҥостоллоро. Ураһалар икки ардылара чугас-чугастыы этилэр. Ол иһин кинилэр хардарытаары кэпсэтиилэрин холку истиһэллэрэ. Биир үтүө сааскы күн кыра оҕолор ийэлэриттэн, Хатыс эмээхсинэ истэригэр, бэрт дьикти тылы быктаран ааспыттара: «Ийээ, аҕабыт биһиэхэ оонньуурун хаһан биэрэрэ буолла». Онуоха ийэлэрэ: «Сыччыыйдар, бэйи тохтооҥ. Аҕаҕыт биэриэх буолтун биэриэҕэ».
Ити кэнниттэн киэһэлик өлгөмнүк бултуйбут дьонноро тиийэн кэлбиттэрэ. Эмээхситтэр оҕонньотторун айах тутан, аһатан киирэн барбыттара.
Хатыс, сылаатын таһааран, бэйэтин нааратыгар кыратык уоскуйан сыта түһээччи. Итинник иллэҥ бириэмэтигэр кэргэнэ бүгүн истибит дьикти кэпсээнин киһитигэр сэһэргиир. Ол киһи туох санаалаах кэлбитин Хатыс, дьэ, сэрэйэр. «Ол иһин даҕаны. Баччалаах ыраах сиртэн бу мин Эбэбэр мэнээк киһи кэлбэтэх буолуохтаах. Онон, дьэ, эмээхсин, аҕыйах күн бэйэ тыынын кэтэннэххэ табыллар».
Дьэ, ити курдук кинилэр бэйэлэрин икки ардыларыгар, тыын былдьаһыытыгар, кэтэһэн, кутаа уот аттыгар олорбуттара. Ким урут утуйбут – ол хотторор. Тоҕус төгүрүк суукка усталаах туоратыгар кэтэспиттэрэ. Ити кэнниттэн Халыма киһитэ хайдах эрэ күүһэ-уоҕа өһүллэн, сыыйа утуйар уутун диэки хараҕын ирим-дьирим көрөн барбыта. Биир итинник түгэҥҥэ биһиги киһибит, Хатыс, киһитин уолугар кэлэн, күүстээх илиитинэн ыга туппута. Анараа киһи, хотторбутун билэн, Хатыска туһаайан маннык саҥалаах буолбута: «Мин Орто Халыма курдук ыраах сиртэн эн сөҕүмэр күүскүн, бөҕөскүн истэн, өлөрөргө сананан кэлбитим. Эн курдук 39 киһини өлөрөн турардаахпын. Түөрт уонуспун, эйиигин, өлөрбөккө хааллым. Кырдьык даҕаны, эн эт киһи иҥиирдээҕэ, сылбырҕата аатырыан аатыран сылдьыбыт эбиккин. Онон өс-саас, хаһан даҕаны эн миигин син биир өлөрөрүҥ биллэр. Онон бу мин дьоммун, үчүгэйдик тэрийэн, дойдуларын диэки атааран кээһээр. Эн бэйэҥ да билэриҥ курдук, кинилэр эйиэхэ туох да буруйа суох дьон. Онон киһи өйдөөҕө киһи буолуохтааххын. Кинилэри, бука диэн, тыытымаар, эппитим курдук, тэрийэн ыытан кэбиһээр».
Хатыс,
