эти сиэн ньалҕарыйбыт уоһун, бытыгын соттумахтаата.
– Кэлэр кыһын үлэлиир санаалааххыт дуу? – Макаар сэҥээрэн ыйытта.
– Эмиэ сордоһон көрөрбүт буолуо. Бэйэм баҕам оннук. Киһим туох диир.
– Буолаахтаамына. Оо, дьэ биһиги дойдубут киэҥ сир. Лаппаакынан оймоон, хойгуонан ойутан көрдүөх диэтэххэ, сыарҕалаах окко иннэни көрдүүр кэриэтэ буолуо ээ. Манна Охуоскай бириискэлэригэр үлэлээбиттэрэ ыраатта да, соччо өнүйбэтилэр быһыылаах, – хас да сиринэн үүдэһиннээх улахан чааскытыгар Кылааннаах бэһис төгүлүн чэй куттарбытын Бориска сөҕө көрдө.
– Эһиги дойдугут былаана, хайаларын быһыыта киһини кэрэхсэтэрэ элбэх. Тоҕо эрэ мин санаам тохтуур. Эрэйдэнэрбин даҕаны кэрэйиэ суох курдукпун.
– Хоһуун, сылайбат сүрэхтээх эр бэртэрэ эбиккит. Кытаатыҥ, санааҕытын ситиһиҥ. Дьол-соргу тосхойдун. Кыһыылаах, эдэрим эбитэ буоллар, бэйэм кытта барсан үлэлэһиэм этэ.
– Үтүө санаалаах кырдьаҕаас, алгыс тылгар, ыраас санааҕар махтанабын. Дьиҥин эттэххэ, биһиги байан-тайан барар элбэх көмүһү буларбыт биллибэт. Саатар эрэйбитин төлөтөр кыраны эмэни булларбыт, онтуҥ кэнэҕэс атын дьон утумнаан үлэлииллэригэр төрүөт буолуо этэ.
Хоноһолор чэйдээт, дьиэлээхтэри кытта быраһаайдаһан, дьонноругар бардылар. Бөлүүн кыратык ардаабыт. Халлаан иэдьэгэйдиҥи саһархай халыҥ былыттарынан бүрүллэн, күлүгүрэн турар. Өссө даҕаны эрдэ. Ыаллар саҥардыы туруталаан эрэллэр. Ханна эрэ сөҥ куоластаах ыт үрэн моргуйар. Муораттан сииктээх сөрүүн салгын аҥылыйар.
Атыыһыттар уопсай тылларын булсубуттар быһыылаах. Ампаардар ааннара аһаҕас. Табаардарын мэнэйдэһэн киирэ-тахса сылдьаллар. Сиидэр кинээс сүргэтэ көтөҕүллүбүт. Үгэргиирдии үрүт-үөһэ ыйыталаста.
– Ок, мин эрэттэрим номнуо кэллилэр. Хайа төһө бэрт ыалга хоннугут? Туту күндүлэттигит-маанылаттыгыт? – кэрэхсээбэт эрээри таах ыйытан кэбиспитин кэмсиммиттии, эппиэт күүппэккэ тутатына дьаһайсыбытынан барда.
– Миитэрээй, кэл эрэ, эн биһиги ындыыларбытын бэлэмниэх. Оттон эһиги эрэттэр, аттаргытын тутуталааҥ. Бүгүн төннүө этибит.
– Оттон эһиги төһө бэрт ыалга хоннугут? Төһө күндүлэттигит? – Бориска сэргэ хаамсан иһэн, кинээһи үтүктэн Сафейкаттан ыйытта.
– Күндүлээһин-маанылааһын чааһа баһаам. Хаһаайын өлгөм күндү түүлээҕи көрөн уҥуоҕа хамсыар диэри үөрбүт. Киэһэ ас, арыгы бөҕөнү тэрийдэ. Түүн үөһүгэр диэри быһа кэпсэтэн, торгуйдаһан таҕыстылар. Кинээс даҕаны төбөлөөх, киитэрэй киһи эбит. Арыгыны итирэр гына испэтэ. Кэпсэтиитигэр даҕаны баһыйтарбата. Өссө инники өттүгэр бииргэ эргиниэх буолан илии тутустулар.
– Сафи, биһиги хайдах былааннанабыт. Хамнаспыт суотугар эбии тэрил, ас-таҥас булунан Сиридикээммитигэр төннөн көрөрбүт дуу? Эн саныаххар хайдаҕый?
Сафейка, дьиҥинэн, Сиридикээҥҥэ төннүөн саллар этэ. Былырыын уһун кыһыны быһа биир даҕаны киһини көрсүбэккэ иккиэйэҕин чуҥкуйан олорбуттарын санаатаҕына, сүрэҕэ
