билан бойиб, Салжуқийлар сарой ва мадрасалари илм аҳли билан тўлиб-тошмоқда эди.
Аълоиддин Кайқубод I Қўнёдан сўнг Қайсари, Сивас каби бир қанча шаҳарларни мустаҳкам истеҳком қўрғони билан ўраб олади. У Шарқда пайдо бўлган мўғул хавфига қарши чора ўлароқ, жанубда муҳим бандаргоҳ ҳисобланган. Калонорос қалъасини фатҳ этгач, номини “Аълоия” қўйганди. У, бир томондан, давлат ҳудудларини кенгайтириб, ўз муҳофазаси остига оларкан, иккинчи томондан, ўз даврининг машҳур наққош ва рассомлари безак бераётган ёзги ва қишки саройлар барпо эттирмоқда эди. Шунингдек, Аълоиддин Кайқубод I Бейшаҳар кўлининг ғарбий қирғоқларида қурдирган Қубодобод ҳамда Қайсари яқинларидаги Қубодия ёзлик саройларидан ташқари Аълоияда қишки сарой қурдирганди.
Бу даврларда дин ва мазҳаб масалаларида юзага келган низо ва ихтилофлар, шунингдек, мўғул босқинчилиги хавфи туфайли ҳузур-ҳаловатнинг йўқолиши халқнинг тинчини бузиб, дунёдан совутганди. Шарқдан Онадўлига томон кўчишлар тобора авж олмоқда эди. Ана шундай парокандалик ҳукм сурган бир пайтда тасаввуф ғояларининг Онадўлида илдиз отиб, кенг ёйилишига қулай вазият туғилганди. Халқнинг тасаввуфга бўлган бу хайрихоҳлиги баъзи зоҳид муршидларнинг эътирозига қарамай, султон, вазир ва туман бекларини ҳам ушбу ишонч сари етакламоқда эди.
Султон Аълоиддин Кайқубод тахтга ўтиргач, мутасаввуф Шайх Шаҳобиддин Суҳравардий аббосийлар халифаси томонидан Қўнёга йўлланиб, подшоҳга от ва имома жўнатилади.
Дарҳақиқат, “Миршод ул-Ибод” асари муаллифи мутасаввуф Нажмиддин Доя ҳамда Муҳиддин Арабий, Садриддин Қўнёвий каби олимлар Қўнёда сарой ва халқдан катта эътибор кўрмоқда эдилар. Қўнё илм ва маданият маркази ўлароқ, олим, шайх, дарвешларга эшикларини кенг очганди. Қаерда олим, шайх, шоир, санъаткор исми қулоққа чалинса, унинг Қўнёга чақирилиши табиий эди. Хуллас, бундай ҳолатда Султон ул-уламо Баҳоуддин Валад каби халқ томонидан севилиб, ҳурмат-эҳтиром кўрсатилган олимнинг Қўнёга даъват этилмаслиги мумкин эмасди.
Ларенда бекларидан бўлмиш Амир Мусо унинг хизматида эди. Ушбу пок қалбли инсон Баҳо Валад дарсларини чексиз ҳаяжон билан тинглар, Ҳазратнинг сўзларидаги чуқур маъно нашъу намоси ичра ақлу ҳушидан айрилмоқда эди.
Не ажабки, Баҳо Валадни кўра олмайдиганлар ҳам бор эди. Фисқу фасодни ўзига амал қилиб олган бир гуруҳ кимсалар Амир Мусони эътибордан тушириш мақсадида Султонга шундай хабар етказишади:
– Балхлик Баҳо Валад Рум диёрига келиб, бу вилоятни валийлик зиёси бирла нурафшон этди. Замонамизнинг қитъалари аро ҳукм юритган подшоҳимиз эса унинг келишидан бехабар қолди. Чунки Султон ҳазратларининг Ларендадаги бекларидан бўлмиш Амир Мусо Баҳо Валаднинг йўлини тўсиб, Ларендада қолишга даъват этган ҳамда мадраса қурдириб, унинг ихтиёрига топширган. Амир Мусо бундай қилишга қандай журъат топди? Султонимиз бунга не деркинлар?
КАРВОН ЙЎЛИ ҚЎНЁ САРИ
Султон Аълоиддин Кайқубод бу хабарни эшитиб,
