бошланади, – деди почча.
Ҳамма томошапарданинг очилишини кутиб турар экан, баланд бўйли, қуюқ жингалак сочли, оқ жужунча камзул кийиб олган бир йигит шундоққина уларнинг ёнига келиб, почча билан кўришди.
– Ие, Боситхон, сиз ҳам томошага келибсиз-да?
– Ҳа, театрга жуда ҳавасим бор. Қиблагоҳимизнинг дўстларидан баъзи бирлари шу томошага ҳисса қўшишибди, хизматга келдик, – деб жавоб қилди йигит, Маъсумага бир қараб қўйиб. Рўмоли қулоқларини бекитиб, ияги остидан танғилган, тугмача енгли кўйлак кийиб олган ҳуркак қиз унинг қарашидан ўнғайсизланиб, Мунис оғачанинг ортига ўтиб олди.
Шу маҳал айвон пардаси қимирлаб, икки четга сурилди-да, тахтга ўхшаш катта курсида ўтирган семиз бир киши кўринди. Бу одам хол-хол тўн кийиб олган, қўлида узун қамчи, қорни ҳаддан ташқари катта экан.
– Бу ким бўлди экан?
– Ёлғонламай ўлсин! Қорни ўзиники эмас, ёстиқ боғлаб олибди! – деб шивирлади Мунис оғача.
Саҳна ортидан сурп яхтак кийиб, белига арқон боғлаган, елкасида кетмони бор, кўринишидан деҳқонга ўхшаш бир одам:
– Ассаломалайкў-ўм, тўрам! – деб қуллуқ қилиб келди бойнинг ҳузурига.
Бой лабини сал қимирлатиб:
– Ва-а… – деб алик олди.
Деҳқон кулимсиради:
– “Ва-а”нинг алайкуми қани, бой ота?
Бой ҳафсаласизгина қўл силтаб қўяқолди.
– Шунчалар зиқнасизки, “алайкум”га кетадиган нафасниям аяйсиз-а, бой ота!
Ҳамма бу саҳнани қизиқиб томоша қиларди.
– Аяйманми-аямайманми, санга нима? Хўш, нега келдинг?
– Бу йил тариқ эккан эдик. Миробингиз сувни боғлаб олибди. Бир оғиз айтсангиз, очиб юборса.
– Ҳим-м, миробми? Тариқни қаердан олдинг?
– Бозордан сотиб олдим.
– Ҳим-м, нимага бизни ишбошимиздан олмадинг?
– Бой, сизники қиммат, бозорники арзон-ку?
– Ана! Мандан олмаганинг учун санга сув йўқ.
– Бой, инсоф қилинг!
– Инсоф нима у? – деди бой. – Инсофни кеча зиёфатда еб қўйибмиз, увоғиям қолмабди. Мана бу қорин ўша инсоф туфайли қаппайган!
– Бой, бола-чақам бор, раҳм қилинг.
– Сан бола-чақангни кўпайтиришдан олдин мандан сўрабмидинг?
– Бой, экинлар сувсиз қуриб кетади-ку?
– Бўпти, аз таҳи дил, раҳм қилсам қилақолай, ҳаммамиз Аллоҳнинг бандаси, расулуллоҳнинг умматларимиз. Сув ҳақи мана мунча бўлади!
– Бой, ҳозир бир мирим ҳам йўқ-ку?
– Хатга соламиз, кузда ҳосилдан тўлайсан.
Кутилмаганда батрак одамларга юзланиб, сўради:
– Ҳой халойиқ! Бу ноинсофни кўряпсизми?
– Кўриб-билиб турибмиз!
– Айтинг, буни нима қилайлик?
– Сол оч биқинига! – деди бозорнинг чапаниларидан бири. – Ё ўзимиз саранжомлаб қўяйликми?
– Ҳой суллоҳ! –
