1
Mürettep Kıta:
a. Sonradan kurulmuş birlik.
b. Bir görevin yapılmasında, o görevin ihtiyaç duyduğu sınıf, çap ve kuruluştaki birliklerden alınan kısımların bir araya getirilmesiyle oluşan birlik. (İsmet Gönülal,
2
3
Bu kitap, Prof. Dr. Afet İnan’ın özel kitaplığından alınarak Atatürk’ün öteki beş kitabıyla birlikte, Cumhurbaşkanlığı Özel Kalemi tarafından aynı titizlikle yeni harflere çevrilmiştir. Kendisine eski Bayındırlık Bakanı ve Paris Büyükelçisi Sayın Behiç Erkin tarafından hediye edilmiştir.
4
Şimdi bu caddenin adı Mithat Paşa olmuş ve evin yerine 71 numaralı Çınar Apartmanı yapılmıştır. Bu apartmanın önündeki dört çınar ve bir ceviz ağacı Atatürk tarafından diktirilmişti. Bugünkü Çınar Apartmanı adı bu ağaçların anısı olarak verilmiştir.
5
Sadi Borak,
6
Bu bilgiyi Nuri Conker Bey’in kızı, Sayın Kıymet Tesal Hanımefendi’den aldık. Kitabın bu bölümlerini yazarken cumartesi pazar demeden TBMM, kitaplığında bizim çalışmalarımıza ışık tuttukları ve gerekli bilgi ve belgeleri vermek lütfunda bulundukları için kendilerine, sağ olsunlar demek de bize düşer. (İsmet Gönülal) Sadi Borak, yukarıda anılan kitabında buna çok yakın bir mektubun 1913 Temmuzu sonrası diye tarihlediği Fuat (Bulca) Bey’e yazılan mektup olarak göstermesi ilginç ve araştırmaya değer. Bk. s. 43-44. (İsmet Gönülal)
7
Sayın Nuri Conker Bey, Mustafa Kemal’den birkaç gün sonra “Naci” takma adıyla, bir İtalyan vapuruna binerek Libya’da savaşmak üzere M. Kemal’e katılır. Kızı Sayın Kıymet Tesal’dan alınan bilgidir. (İsmet Gönülal)
8
Harp Oyunu: Hasım kuvvetler harekâtının harita üzerinde yönetildiği bir tatbikat şekli. Bu oyunda askerî birlik ve teşkiller, işaret ve sembollerle temsil edilir ve kıtaların arazi üzerindeki manevraları, işaret ve semboller hareket ettirilerek belirtilir. İki veya daha çok muhasım (karşılıklı saldırıya hazır düşman) kuvveti ilgilendiren bir askerî harekâtın fiilen yaşanmış veya varsayılan bir durum canlandırılarak kural, esas ve yöntemler kullanarak sevk ve idare edilen herhangi bir şekildeki taklididir. MT-7, s. 124.
9
“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” Zümer suresinin 9. ayetinde geçer. (y.n.)
10
Komutan deyince top ve arabalar da dâhil olmak üzere tüm birlikleri sevk ve idare edenler anlaşılmalıdır.
11
Nuri Conker’in kızı Kıymet Tesal: “Biz dört kardeşiz, babamız hiçbirimizin doğumunda bulunmamış. Bizleri aylar yıllar sonra gördüğü olmuştu. Babam, dört günlük evli iken Harekât Ordusu’na gönüllü katılmıştır. Çanakkale’de Conkbayırı Savaşı’ndan yaralı, başı sarılı gelmiş, yeni savaşlara başı sarılı gitmiş. Bir gün başından yaralı olduğunu yakınlarına bile göstermemiş.” derken gözleri dolu doluydu.
12
Soyumuzun bilim ve tekniğe karşı ilgisi ve bağlılığı zayıf değildi. Zaten bunsuz olamazdı. Viyana’nın Osmanlılar tarafından kuşatılmasını gösteren ve hâlen kentin, gösterişli Belediye Müzesi’nde bulunan harita, Osmanlı ordusunda sanatın ayrıntılarına inen, onların bilim ve sanata yatkınlığını gösteren ölmez bir belgedir. Bu kalenin güney yanında hâlen imparatorun kışlık şatosu vardır.
Hofburg Sarayı’nın, Osmanlılarca hücum noktası seçildiği ve bu sarayın iki burcunun susturulduğu ve düşürüldüğü görülmektedir.
Yine bu kuşatma sırasında bataryaların yerleştirildiği kuzeybatı yönündeki tepenin Viyana’yı dövmeye en uygun noktalarda olduğu, görülünce anlaşılır. Avusturyalılar şimdi burasını gayet güzel bir park yapmışlar, adına “Türk Parkı” demişlerdir. Parkın giriş kapısının iki yanındaki sütunlara birer ay yıldız işlemişlerdir.
13
Süvari atlarının eğitim alanı, ata binme eğitimi yapılan düzlük.
14
İleri Karakol: Bir durma esnasında, bir ordugâhta veya bir konma bölgesinde, ana kuvveti, düşman gözetleme ve baskınına karşı korumak, aynı zamanda düşmanı gözaltında tutmak için, ana birlikten belirli bir mesafeye sürülen emniyet keşif kıtaları.
Durmalarda kamp, ordugâh ve konaklarda veya bir muharebe mevzisinde büyük kısmı, düşmanın baskınları ve gözetlemelerinden korumak için, bu kısmın belirli bir mesafe ilerisine çıkarılan emniyet müfrezesi. MT 7, s. 154.
15
Bugünkü Yeşilköy, o yıllarda kent dışında gezi yeriydi.
16
Harekât Alanı: Tespit edilen ana vazifeye uygun olarak askerî kuvvetlerin sevk ve idaresi, desteklenmesi için harp alanının gerekli olan parçası. Harekât alanının coğrafi hudutları Genelkurmay Başkanlığınca belirtilir.
