yanında insan ölmez.
Adam kesi ne zatha usta bolsa anı üsünden söleşir.
İnsan hangi konuda usta ise onun hakkında konuşur.
Adam ḳıynalmay zavuḳ körmez.
İnsan zorluk çekmeden refah görmez.
Adam köb avruġanlıḳġa ölmez.
Adam çok hasta olmakla ölmez.
Adam körürün körmey, körüne girmez.
İnsan göreceğini görmeden, mezarına girmez.
Adam sözünden belgili.
Adam sözünden bellidir.
Adam tabmaġan keli başı bla kengeşir.
Adam bulamayan havan tokmağına danışır.
Adam tuvġan cerine, it toyġan cerine.
İnsan doğduğu yere (vatanına), köpek doyduğu yere.
Adam tükürgenin ızına cutmaz.
İnsan tükürdüğünü geriye yutmaz.
Adamdan ḳalġan süyekni it aşar, itden ḳalġan süyekni kim aşar?
Adamdan kalan kemiği köpek yer, köpekten kalan kemiği kim yer?
Adamlıḳ işi bla bilinir.
Adamlık işiyle bilinir.
Adamnı adamlıġı aşda oġay, işde bilinedi.
Adamın adamlığı aşta değil, işte bilinir.
Adamnı adamlıġı nögerinden tanılır.
Adamın adamlığı arkadaşından belli olur.
Adamnı adamlıġı ölmey bla ketmey bilinmez.
Adamın adamlığı ölmeden ve gitmeden bilinmez.
Adamnı adamlıġın ḳıyınlıḳ cetgen kün bilirse.
İnsanın insanlığını sıkıntılı günde anlarsın.
Adamnı amanı adamnı beti bla oynar.
Adamın kötüsü insanın şerefiyle oynar.
Adamnı amanı otunga barsa, otunnu amanı üyge kelir.
Adamın kötüsü odun kesmeye gitse, odunun kötüsü eve gelir.
Adamnı canı topraḳ, terekni canı çapraḳ.
İnsanın canı toprak, ağacın canı yaprak.
Adamnı igi küyövü “biyi” kibikdi.
İnsanın iyi damadı “beyi/prensi” gibidir.
Adamnı igisi comaḳda bolur.
Adamın iyisi masalda olur.
Adamnı igisi itni da başın sılar.
Adamın iyisi köpeğin de başını okşar.
Adamnı ḳatını carlı da eter bay da eter.
İnsanı karısı fakir de eder zengin de eder.
Adamnı kesi cetmegen cerge sözü ceter.
Adamın kendi ulaşamadığı yere sözü ulaşır.
Adamnı ḳılıġı işde belgili boladı.
İnsanın karakteri işte belli olur.
Adamnı ḳıyınlıḳ bla zavuḳluḳda coḳla.
İnsanı sıkıntı ile ferahlıkta yokla.
Adamnı osalı ḳış künge ḳuvanır.
İnsanın kötüsü kış gününe sevinir.
Adamnı sıyın halk költürür.
İnsanın şerefini halk yükseltir.
Adamnı taşada sökme, tuvrada mahtama.
Adamı gizlice çekiştirme, açıkça övme.
Aġaç çirise özeginden çiriydi.
Ağaç çürüse içinden çürür.
Aġaç kesseng, uzun kes, temir kesseng, ḳısha kes,
Cona barsang, ḳısharır, tüye barsang, sozulur.
Ağaç kessen, uzun kes, demir kessen, kısa kes,
Yontsan, kısalır, dövsen, uzar.
Aġaç usta üysüz ḳalır.
Ağaç ustası / marangoz evsiz kalır.
Aġaçnı başın kesseng, tübü ḳalır,
Ekevden biri ölse, biri ḳalır,
Cangız ölse va kimi ḳalır?
Ağacın başını kessen, dibi kalır,
İki kişiden biri ölse, biri kalır,
Yalnız adam ölse, kimi kalır?
Aġaçnı ḳıngırı mekâmġa caramaz.
Ağacın eğrisi ev yapmaya yaramaz.
Aġaçnı ḳıyınlısı tirmenge ḳaḳġıç bolur.
Ağacın zavallısı değirmene kakgıç3 olur.
Aġaçnı uzunu arḳav bolur, adamnı uzunu calḳav bolur.
Ağacın uzunu payanda olur, adamın uzunu tembel olur.
Aġaşçını üyü otunsuz ḳalır.
Oduncunun evi odunsuz kalır.
Ah- degenlikge dükküç artıḳ carılmaz.
Hah- demekle kütük fazladan yarılmaz.
Ah- demegen, oh- demez.
Hah-
ḳaḳġıç: değirmen taşı döndükçe, taşa tahılın dökülmesini sağlayan tahta parçası.
