пайдо бўла қолди?
− Ким билади дейсиз. Ухламабди шекилли. Қўяверинг, бу кўзни нимага чиқарган?! Йигит киши йигитлигига боради. Уятсизлиги ҳам бир сифати, − деди кампир Оловиддиннинг қилиғи нашъа қилиб.
Биринчи жийда тагига борган заҳоти Оловиддин ўзини сувга отди. Сувдан чиқмай, хаёли бояги манзарани такрор-такрор қайтарарди. Аёлларни бунча чиройли қилиб яратган-а, худойим. Бор аъзоси, ҳамма жойи кўзга яқин. Қадди-басти, қош-кўзларидан тортиб, лутфи карамигача ажиб. Ё буларни мен Қалдирғочда кўриб, ҳаловатим йўқолдими? Ё сеҳр тузоғига тушдимми? Йўғ-эй, тирик жонлиги маълумку. Фақат, уни унутиш… Асло. Айниқса, ушбу ҳолатини.
Сувдан чиқиб, йиқилиб қолган эски терак устига бироз чўзилди. Хаёллар гирдобида боши ғувилларди. Стендалнинг “Қизил ва қора” романидаги бўйдоқ йигит, болалар тарбиячиси, икки фарзанди бор оила соҳибасини севиб қолади. Лекин аёлларда бурч муқаддас. Оила обрўси, фарзандининг саодати биринчи ўринда қўйилади. Шунинг учун ҳис-туйғулар пўртанасига тушиб қолсалар (бундай ҳоллар ҳам учраб туради), барибир ўзини саодатини биринчи ўринга қўймай, бировни яхши кўриб қолса-да, муҳаббат қалбини асир қилса-да, ёниб, куйиб адо бўлса-да, муҳаббат деб, оиласидан кечган аёллар кам, Анна Каренина бундан мустасно, чунки у китобларда ёзилган қаҳрамон, холос. Ҳаёт эса бошқа. Балки, ҳозирги даврда, озод Европанинг эркин аёллари ўн тўққизинчи асрнинг романтикасини ҳис қилмай яшар, севгидаги жунунликни касаллик деб билган ҳолда, номи аёл – аслида прагматик субъектга айланиб улгуришгандир, бироқ Шарқ – бу Шарқ. Айниқса ўзбек аёли ўта андишали. У оиласига ўта садоқатли, деган фикрда эди.
Бирор сония ўтди. Балки сал кўпроқ, ва у энди, ҳозиргина миясидан ўтказган умумбашарий ахлоққа мойил қарашлардан воз кечиб, қарама-қарши ўйларга изн берди: янгага нимадир етишмаяпти? Йўқса унинг шеъриятга, хаёл суришларга мойиллиги бекоргамас. Бу аёл муҳаббатга маҳтал…
Бир вақт, хаёллар тарк этиб, кўзига уйқу инди.
Тушидами, ўнгидами таниш овоз келди:
− Турақолинг, кун оғди, – шундан сўнг, тошми, кесакми ёнига келиб тушди.
У ўрнидан керишиб турганида, янга жўякларда картошкани пақирларди.
Эртаси куни янада ажиб, лекин тушуниксиз ўтди.
Бирпасда ишни тугатишди ҳам. Аммо на униси, на буниси гапиришга журъатсиз, бир-бирларининг кўзларига қарашга юраклари дов бермай, аммо ҳар ким ўз ишини қилиб, бирпасда картошка йиғимини ҳам якунлашди.
Вақтида томорқадаги бор юмушларни амаллашган экан, эртаси эрталабдан ёмғир ёға бошлади.
Кампир деразага қараб:
− Вой, ёмғирми! Худога шукр, йиғиб-териб олдик. Энди ёғаверсин. Тўғрими? − деб келинига қаради.
− Майлику, лекин тўй бор деётгандингиз.
− Ҳа-я. Тўй узоқ қариндошларникида. Бекободга бориб келиш керак.
Кампир ўйга чўмди.
Оловиддин чойни шошилиб ичар, янгага ора-чора кўз ташлаб қўйса-да, миқ этмасди.
