yine de bir kişinin zekâsının gittikçe azaldığına dair bir kuşkuya kapılması kabul edilebilir bir şey değildi ya da bilinçsizce küçük bir şişede duran eter gibi, siz hiç farkına varmadan uçan ve her baktığınızda daha azalan uçucu kalıntıyı göreceğiniz şüphesiyle yaşamak hoş bir duygu değildi. Aslında, bu gerçek şüphe götürmezdi; kendimi ve başkalarını incelerken memuriyetin bir kişinin karakteri üzerindeki etkisi ile ilgili, söz konusu yaşam tarzına pek elverişli olmayan sonuçlara varmıştım. Belki başka bir zaman size bu etkileri daha fazla geliştirerek anlatabilirim. Bu noktada, uzun süredir görevine devam eden bir Gümrük Dairesi memurunun pek çok nedenden ötürü takdire şayan ya da şahsiyetli bir kişiliğe sahip olmasının çok zor olduğunu söylemem yeterli olacaktır; bunlardan birisi, görev yerini elinde tuttuğu süre, diğeri ise dürüstlük niteliğinden kesinlikle emin olmama rağmen, mesleğin doğasının, insanlığın ortak çabasını paylaşmayan türden bir yapıya sahip olmasıdır.
Bu pozisyonu elinde tutan her bireyde az çok gözlemlenebilir olduğuna inandığım başka bir etki de cumhuriyetin güçlü kollarına yaslandığı süre boyunca, kendi içinde barındığı gerçek gücünün ondan ayrılmasıdır. Bu kişi, orijinal doğasının zayıflığı ya da gücüyle orantılı olarak kendi kendine ayakta durabilme yeteneğini kaybeder. Ve bu kişi ancak, doğuştan alışılmadık ölçüde bir enerjiye sahipse ya da bu mekânın büyüsünün etkisinde çok uzun süre kalmadıysa, kaybettiği güçlerini geri alabilir. Savaşan bir dünyanın içerisine mücadele etmesi için kötü bir şekilde itilen bir memur, ancak işten çıkarıldıktan sonra kendine gelebilir ve bir zamanlar sahip olduğu kendi benliğine dönebilir. Ancak bu da çok nadiren gerçekleşebilir. Çünkü bu kişi genellikle konumunu, tamamen harap olana yetecek kadar uzun süre elinde tutar ve daha sonra tüm gevşemiş olan kaslarıyla, hayatın zor patikaları boyunca elinden gelenin en iyisini yapmak için dışarı fırlatır. Kendi zayıflığının tam anlamıyla bilincinde olarak -çelik gibi sertliğini ve esnekliğini tamamen kaybetmiş hâlde- dıştan gelecek herhangi bir destek arayışı içinde, sonsuza dek özlemle etrafına bakar. Onun takıntılı hâle gelen ve sürekli devam eden umudu -her geçen gün tüm cesaretinin kırılmasına ve imkânsızlıkların ışığını yaratan bir halüsinasyon görmesine rağmen, yaşadığı süre boyunca ona musallat olan ve tıpkı koleranın yol açtığı çırpınmaları gibi ona kısa süreliğine işkence ederek ölüme götüren-nihayet ve uzun bir süre sonunda bazı yaşanılan mutlu tesadüfler sayesinde görevine iade edileceğidir. Bu inanç ise her şeyden çok üstlenmeyi hayal edebileceği herhangi bir girişimin özüne ve ulaşılabilirliğine zarar verir. Bir süre sonra amcasının güçlü kolları onu düşmüş olduğu yerden kaldırıp, destekleyecekse bu adam kendini çamurdan çıkarmak için neden bu kadar perişan etsin ki? Neden böyle bir adam, kısa bir süre sonra amcasının cebinden çıkacak bir miktar parıltılı madenî parayla mutlu olacakken yaşamını idame ettirmek için burada çalışsın ya da Kaliforniya’da altın aramaya gitsin ki? Ne yazık ki, böylesine zavallı birinin bu tür bir hastalığı kapması için memuriyeti bu kadar süreliğine de olsa tatmasının yeterli olduğunu gözlemlemek üzücüydü. Sam Amca’nın altınının -yani burada saygıdeğer yaşlı bir beyefendiye elbette saygısızlık etmek istemem ama- bu bağlamda, şeytanın payına düşen büyülü etkiye sahip olduğu yadsınamazdı. Kim ona dokunursa kendine çok iyi bakmalıydı, yoksa ruhuna olmasa bile, daha iyi niteliklerinin çoğunu içeren, sağlam gücü, cesareti, sebatlığı, dürüstlüğü, kendine güvenmesi ve sahip olduğu erkeksi tüm özelliklerinin üzerine bu şeytanın yapacağı pazarlığın aleyhine sonuçlandığını açıkça görecekti.
Beni gerçekten de nasıl iyi bir gelecek bekliyordu böyle! Elbette müfettişin, bu durumdan ders çıkarmasında ya da ne göreve devam etmesi ne de işten ayrılmak yoluyla her şeyi tamamen geri alabileceğini kabullenmesinden değildi bu. Yine de benim düşüncelerim çok rahatlatıcı değildi. Sürekli olarak zihnimde hangi zavallı özelliklerimin gittiğini ve geri kalanının da çoktan ne derece zarar verdiğini keşfetmek için düşüncelerle boğuştuğumdan melankolikleşmeye ve huzursuzlaşmaya başlamıştım. Gümrük Dairesinde daha ne kadar süre kalabilirsem, hayatımı bir insan gibi ne kadar sürdürebileceğimi hesaplamaya çalışıyordum. Gerçeği itiraf etmek, benim en büyük endişemdi; çünkü benim gibi sessiz bir bireyi işten çıkarmak gibi bir politika gütmeyeceklerinin farkındaydım ve istifa etmek de bir kamu görevlisinin doğasına kesinlikle ters olduğu ve bugüne kadar hiç yapılmadığı için, müfettişlik yaparak saçlarım ağarıp yaşlanana kadar, tıpkı eski müfettiş gibi başka bir hayvana dönüşme ihtimalim yüksekti. Benden önceki o çok saygıdeğer dostumun kaderi gibi, memuriyet hayatının sıradanlığında uzun yıllar çalışarak akşam yemeği saatini günün merkezine yerleştirerek ve günün geri kalanında tıpkı o yaşlı köpek gibi güneş altında ya da gölgede uyuklayarak ben de aynı kaderi mi paylaşacaktım? Bütün yeteneklerini ve duyarlılıklarını kullanarak yaşamanın, mutluluğun en iyi tanımı olduğunu hisseden bir adam için nasıl kasvetli bir bakış açısıydı bu! Ancak bütün bunlar sırasında kendime çok gereksiz tehlike sinyalleri vermiştim. Çünkü vilayet benim için hayal edebileceğimden çok daha iyi şeyler düşünmüştü.
Kendi namıma konuşmam gerekire, müfettişliğimin üçüncü yılının kayda değer en önemli olaylarından biri General Taylor’ın34 başkan seçilmesiydi. Memuriyet yaşamının avantajlarına ilişkin tam bir tahmin oluşturmak için, konumunu işgal eden kişiyi düşmanca bir yönetimin başa geldiği zaman görmek gerekir. İşte o zaman onun pozisyonu her sefil faninin meşgul edeceği en sıkıcı ve her ihtimalde hiç olmayan bir konum hâline gelirdi; bu durumda başına gelebilecek en kötü olay, o zaman ona muhtemelen en iyi seçenek olarak görünürdü. Ancak gururun ve duyarlılığın canlı temsili olarak görünen bir adam için, çıkarlarının onu ne seven ne de anlayan ve bunlardan birine olsun ihtiyaç duymasından dolayı, onlardan birine borçlu kalmaktansa, başına gelebileceklere katlanmayı kabullenen bireylerin kontrolünde olduğunu bilmek, yaralayıcı olsa da garip bir deneyimdir. Yarışma boyunca sakinliğini koruyan biri için, zafer saatinde geliştirilen kana susamışlığı gözlemlemek ve kendi benliğinin de bu kana susamışlığın kurbanları arasında olduğunun bilincinde olmak da garipti! İnsan doğasında, komşularından daha kötü olmayan, sadece zarar verme gücüne sahip oldukları için zalimce büyüyen, tanık olduğum bu eğilimden çok daha çirkin özellikleri olan kişiler de vardır. Şayet makam sahiplerinin giyotine gönderilmesi bir metafordan ziyade tam anlamıyla uygulanan bir gerçek olsaydı, samimi inancıma göre, muzaffer partinin aktif üyeleri, hepimizin kafalarını kesmek için fırsat kollarlardı ve bu şekilde kendilerine fırsat tanındığı için de Tanrı’ya şükrederlerdi! Bana öyle geliyor ki -yenilgi anında olduğu gibi zafer anında da sakin ve serinkanlı bir gözlemci olarak kalmayı başaran benim gibi birisi için- bu kötü ve acı dolu intikam ruhu, kendi partimin şu anki Whigslerin yaptığı gibi birçok zaferini asla ayırt etmemiştir. Demokratlar, genel bir kural olarak memuriyetlere el koyarlar, çünkü onlara ihtiyaç duyarlar ve uzun yılların pratiği onları farklı bir sistem ilan edilmedikçe, tersini yapmanın mırıldanılacak bir zayıflık ve korkaklık olarak görüleceği bir kanun hâline getirmiştir. Ancak uzun zafer alışkanlıkları onları fazlasıyla cömert kılmıştır. Onlar fırsat buldukları her vesileyle, ne zaman bağış yapacaklarını bilirler ve hücuma giriştiklerinde her ne kadar baltaları keskin olsa da ağızları nadiren kötü niyetle zehirlenmektedir ve daha kısa süre önce uçurmuş oldukları kelleyi büyük bir hevesle tekmeleme peşinde de değillerdir.
Kısacası, talihim her ne kadar bulunduğum en iyi koşullarda tatsız olsa da benliğimi muzaffer olandan ziyade kaybeden tarafta tutmayı başardığımdan dolayı, kendimi tebrik etmek için birçok nedenim olduğunu görüyordum.
Zachary Taylor (1784-1850), 1848’de başkan seçildi.
