Sizi daha fazla seviyorum. Kararını vermiş bir adam gibi, apaçık konuşuyorum. Bana ‘Sizin olmayacağım!’ deseniz bile, sizinle soğukkanlılığımı muhafaza ederek konuşurum. Sözün kısası, hep söylendiği gibi, açık oynuyorum. Evet, ne zaman olursa olsun benim olacaksınız… Oh! Elli yaşında da olsanız yine benim metresim olacaksınız. Hem bu olacak çünkü ben kocanız olacak o…”
Madam Hulot bu hesapçı burjuvaya öyle bir bakış baktı ki Crevel onun delirdiğini sandı.
Son sözlerinin vahşiliğini mazur göstermek ihtiyacı duyan ıtriyatçı, “Bunu siz aradınız, beni hor gördünüz, benimle alay ettiniz, ben de söyledim!” dedi.
Madam Hulot, ağır hasta bir kadın sesiyle “Oh! Kızım, kızım!” diye bağırdı.
“Ah! Artık hiçbir şeyi gözüm görmüyor!” diye bağırdı Crevel. “Josépha elimden alındığı gün, yavruları çalınmış dişi bir kaplan gibiydim… Yani şu anda sizi gördüğüm gibiydim. Kızınız! O, sizi elde etmek için kullandığım bir vasıtadır. Evet, kızınızın evlenme işini ben suya düşürdüm!.. Hem benim yardımım olmadan onu evlendiremeyeceksiniz! Matmazel Hortense ne kadar güzel olursa olsun, ona drahoma lazım.”
Barones gözlerini silerek “Ne yazık ki evet!” dedi.
Yeniden hazır ol vaziyeti alan Crevel “İsterseniz Baron’dan on bin frank istemeyi bir deneyiniz.” dedi.
Bir boşluğa dikkati çeken bir aktör gibi bir an bekledi. Daha yüksek perdeden konuşmaya başladı:
“Parası olsa Josépha’nın yerini tutacak kadına verirdi.” dedi. “Onun yürüdüğü yolda durmak olur mu? Bir kere o, kadınlara çok düşkündür! Kral’ımızın da dediği gibi, her şeyin bir kararı vardır. Sonra da işe gurur karışıyor. Baron güzel adamdır! Keyfi için sizi hasır üstünde bırakacak. Zaten siz şimdiden hastane yolunu boylamışsınız. Bakınız, evinize ayağımı bastım basalı salonunuzun mobilyasını yenileyemediniz. Bu kumaş söküklerinden hep zaruret akıyor. Sefaletlerin en müthişinin, kibar insanların sefaletinin iyi örtbas edilememiş alametlerini görüp de sinirlenmeyecek hangi damat vardır? Ben esnaftım, bunları çok gördüm. Parisli tacirin bakışı, gerçek zenginlikle sahte zenginliği keşfedebilmekte emsalsiz bir kuvvete sahiptir.” Alçak sesle “Beş parasızsınız.” dedi. “Bu, her şeyde, hatta hizmetçinizin elbisesinde bile kendini belli ediyor. Sizden gizlenmiş olan korkunç birtakım sırları da açığa vurayım ister misiniz?”
Mendilini ıslatacak kadar ağlayan Madam Hulot “Mösyö, yeter artık!” dedi.
“Damadım parayı babasına veriyor, hem sözlerime başlarken gidişat hakkında size söylemek istediğim de buydu. Ama ben kızımın menfaatlerini de gözetirim, gönlünüz rahat olsun.”
Aklı başından giden bahtsız kadın “Oh! Kızımı evlendirmek ve ölmek!..” dedi.
“Peki ama ya bunun çaresi?” dedi Crevel.
Madam Hulot, Crevel’e çehresini süratle değiştiren öyle umut dolu bir ifade ile baktı ki yalnız bu hareket Crevel’i yumuşatabilir, onu gülünç niyetinden vazgeçirebilirdi.
Yine hazır ol vaziyeti alan Crevel “Daha on yıl güzel kalacaksınız.” diye konuştu. “Gönlümü hoş ediniz, Matmazel Hortense evlenmiş olur. Size söylediğim gibi, Hulot bana açıktan açığa işi halletmek salahiyetini verdi, hem kızmayacak. Üç yıldır sermayelerimin gelirini arttırdım çünkü israflarım azalmıştır. Servetim dışında üç yüz bin frank kârım var, bunun hepsi size…”
“Çıkınız mösyö!” dedi Madam Hulot. “Çıkınız, hem artık bir daha gözüme de görünmeyiniz. Hortense için tasavvur edilen evlenme işinde sırrını açığa vurduğunuz alçakça hareketinizin…”
Crevel’in bir hareketine karşılık “Evet, alçakça.” diye karşılık verdi. “Alçakça hareketinizin, hiçbir zaruret olmasa… Zavallı bir kıza, güzel, masum bir kıza bu türlü bir kötülük nasıl elden gelir? Annelik, kalbimi kemiren bu zaruret olmasa demek tekrar gelip benimle konuşmayacak, bir daha evime ayak basmayacaktınız. Otuz iki yıllık evli kadınlık şerefi, doğruluğu, Mösyö Crevel’in darbeleriyle mahvolmayacaktır. Mösyö Crevel’in…”
Crevel şakacı bir eda ile “Saint Honoré Sokağı’ndaki eski ıtriyatçı, à la Reine des Roses’nin sahibi César Birotteau’nun halefi.” dedi. “Tıpkı selefim gibi eski belediye reisi muavini, millî muhafız yüzbaşısı, Legion d’honneur şövalyesi…
“Mösyö.” dedi Barones. “Mösyö Hulot yirmi yıl sebattan sonra karısından bıkmış, usanmışsa bu ancak beni alakadar eder ama mösyö, görüyorsunuz ki sadakatsizliğine esrar da karıştırmış çünkü Matmazel Josépha’nın kalbinde size halef olduğunu bilmiyordum…”
“Oh!” diye Crevel bağırdı. “Altın pahasına madam. Bu dişi yırtıcı ona iki yılda yüz bin franktan fazlaya mal oldu. Ah! Ah! Hâlâ takatiniz tükenmedi demek…”
“Artık bu kadar konuştuğumuz elverir, Mösyö Crevel. Hatırınız için bir annenin kalbinde hiçbir sızı duymadan çocuklarını öpebilmekten, kendini ailesi tarafından hürmet edilmiş, sevilmiş görmekten duyduğu saadeti tepmeyeceğim, ruhumu Tanrı’ya kirlenmemiş olarak geri götüreceğim…”
Crevel, buna benzer teşebbüslerde yeniden muvaffakiyetsizliklere uğramış iddialı kimselerin yüzüne akseden şeytani bir acılıkla “Amin!” dedi. “Sefaletin insanı ne hâle getirdiğini bilmezsiniz; utanç, şerefsizlik… Gözünüzü açmaya çalıştım, kızınızla sizi kurtarmak istemiştim!.. Demek, zamanenin müsrif baba mecazını ilk harfinden son harfine kadar heceleyip duracaksınız…”
Crevel oturarak “Gözyaşlarınız, gururunuz bana dokunuyor çünkü insanın sevdiği kadını ağlar görmesi çok kötü şey!..” dedi. “Size vadedebileceğim şey, Sevgili Adeline, ne size ne de kocanıza karşı hiçbir kötülük etmemektir ama hakkımda tahkikat yaptırmak için hiçbir zaman evime adam yollamayınız, işte bu kadar!”
“Şimdi ne yapmalı?” diye Madam Hulot bağırdı.
Şu ana kadar Barones, bu izahların kalbini sızlatan üçlü işkencesine katlanmıştı çünkü hem kadın hem anne hem de evli kadın olarak ızdırap duyuyordu. Gerçekten, oğlunun kaynatası ters ve tecavüzcü davrandıkça esnafın kabalığına karşı gösterdiği mukavemetten kuvvet almıştı lakin Crevel’in bıktırıcı âşık hâlinde, tahkir edilmiş güzel millî muhafız öfkesi içinde gösterdiği safdillik Madam Hulot’yu sinirlerini koparacak kadar gerdi; elleri kasıldı, gözyaşlarını salıverdi. Öyle ümitsiz bir bitkinlik hâli içindeydi ki diz çöken Crevel tarafından ellerinin öpülmesine müsaade etti.
“Tanrı’m! Ne etmeli?” dedi gözlerini silerek. “Bir ana gözleri önünde kızının mahvolmasını soğukkanlılıkla seyredebilir mi? Annesinin dizi dibindeki iffetli hayatı kadar, mümtaz tabiatıyla da kuvvetli olan bu derece harikulade bir mahlukun akıbeti ne olacak? Bazı günler, bahçede tek başına, sebebini bilmeyerek kederli kederli dolaşıyor; onu gözleri yaşlı buluyorum.”
“Yirmi bir yaşındadır…” dedi Crevel.
“Onu
