Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz страница 78

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz

Скачать книгу

111

jeno (daw.) — tylko.

112

ninie (daw.) — teraz.

113

siła (daw.) — wiele.

114

księżna Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).

115

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.

116

pacholik — chłopiec.

117

rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.

118

gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec.

119

młódka (daw.) — młoda dziewczyna.

120

z dworzany — dziś popr.: z dworzanami.

121

przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.

122

siestra — błąd w stylizacji, taka wymowa możliwa była na wschodzie Polski, a z tekstu wynika, że Bogdaniec leżał w Wielkopolsce.

123

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

124

bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.

125

Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

126

gotuje (daw.) — przygotowuje.

127

ziścić się — spełnić się.

128

przeciw którym nikomu niesporo — sens: nikt nie ma ochoty na potyczkę z nimi.

129

roków — dziś popr.: lat.

130

blach — tj. zbroi.

131

Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.

132

pokrewnych — krewnych.

133

kur (daw.) — kogut.

134

jutrznia — pierwsza część katolickiej liturgii godzin (siedmiu codziennych modlitw, do których zobowiązane są osoby ze święceniami duchownymi), odmawiana o wschodzie słońca.

135

rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.

136

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.

137

jasełka — widowiska teatralne na temat Bożego Narodzenia, wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich.

138

pomieszanie — zmieszanie, zakłopotanie.

139

Za Jasiem do Śląska — pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku.

140

chciwie — chętnie.

141

komes — tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd.

142

przedchorągiewny — rycerz walczący w pierwszym szeregu, przed sztandarem chorągwi (dawnej jednostki wojskowej), do której należy.

143

któren — dziś popr.: który.

144

dyć (gw.)— przecież.

145

miesiąc (daw.) — księżyc.

146

szyba kościelna — chodzi o witraż.

147

grabia — hrabia; Sienkiewicz nadaje Jurandowi ze Spychowa już trzeci nie odpowiadający sytuacji tytuł.

148

gładka — tu: piękna.

149

siła (daw.) — wielu.

150

pomorzył (daw.) — zabił.

151

nabrały — napęczniały.

152

długo książę w niewoli u nich siedział — w 1393 r.; Sienkiewicz prawdopodobnie przesadza na temat czasu trwania niewoli.

153

troczyć — przywiązać.

154

halebarda — dziś popr.: halabarda.

155

rubież — granica, pogranicze.

156

przetowłosy (daw.) — jasnowłosy.

157

pawęż (daw.) — wysoka, czworokątna tarcza z drewna obitego skórą lub blachą.

158

bydlić (daw.) — mieszkać, przebywać.

159

radziej (daw.) — chętniej.

160

któren — dziś popr.: który.

161

luty (daw.) — groźny, srogi.

162

frasować się (daw.) — martwić się.

163

przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.

164

nie cudna temu chłopcu wojna — sens: wojna nie jest dla niego niczym nowym.

165

roków — dziś popr.: lat.

166

nowotny (daw.) — nowy.

167

wiskać — prawdopodobnie od iskać, drapać.

Скачать книгу