кишилик жанговор қўшин мавжуд бўлиб, қўшин нафақат сон балки сифат жиҳатидан ҳам намунали эди. Теварак-атрофдаги давлатларнинг эътиборини ўзига торта олган эди. Хонликнинг гўдаклик чоғида жиддийроқ бир чора топа олмаган Бухоро Амири энди қаттиқ хавотирга туша бошлади. Агарда шундай кетиш давом этаверса Қўқон хонлиги чинакам рақибга айланиши муқаррар. Бунинг устига Амирнинг жосуслик тизими номаълум сабабларга кўра кетма-кет мағлубиятга учрамоқда. Бир томондан Хива хонлиги хавф солса иккинчи томондан кенгайиб бораётган Қўқон хонлиги хавф солар эди. Жиддий чоралар кўрилмаса яна кўпгина вилоятларнинг қўлдан кетиш эҳтимоли йўқ эмас.
* * *
Эшик оғаси хоннинг қабулига наманганлик шайх Мулла Бозор Охунд келиб, киришга ижозат сўраётганини хабар қилди.
– Таклиф қилинг, – деди Шоҳруҳхон. – Ул зот учун эшигимиз доим очиқ.
– Ассалому алайкум хон ҳазратлари, – деди шайх таъзим айлаб.
– Даргоҳимизга хуш келибдилар, ҳазрат, – деди Шоҳруҳхон алоҳида илтифот кўрстаиш учун ўрнидан туриб шайхга пешвоз чиқар экан. – Биз томонларга қандай шамол учирди.
– Ўз ихтиёримиз билан келдик, жанобларига бир илтимос қилмоқчи эдик.
– Ўзлари саломатмилар, аҳли Наманган бизлардан хафа эмасми?
– Сизга сиҳатлик тилаб барчамиз дуодамиз, юртимиз тинчлигини яратгандан кеча-ю кундуз сўраш билан бандмиз.
– Саломат бўлсинлар.
– Ҳазрати олийлари, катта кўламда қурилиш қилаётганларидан хабардормиз, хизмат қилувчиларингиз ичида бизнинг анчагина муридларимиз ҳам бор экан.
– Ҳа, албатта. Уларнинг кўпчилиги ҳунарманд усталар.
– Ўша муридларимизни бизнинг ихтиёримизга берсалар деган мақсад билан келганмиз.
– Афсус, бу илтимосларини бажара олмаймиз.
– Бажармасалар бўлмас, – шайх қовоғини солиб, тунд қиёфага кирди.
– Нима учун?
– Биз дини исломнинг равнақи учун хизмат қилишимиз лозим.
– Улар эл-юрт осойишталиги учун меҳнат қилишмоқда, бу дини исломга зидми?
– Шу чоққача менинг илтимосимга бирорта ҳукмрон эътироз қилмаган эди.
– Илтимосингиз юрт манфаати учун зарарли, шунинг учун биз рухсат бермаймиз.
– Аттанг, яхши иш бўлмади, бизнинг ранжиб қолишимиз худога хуш келмас.
– Шайх жаноблари худога нималар хуш келишини билмайдиганга ўхшайдилар, барчамизнинг эзгу мақсадимиз юртга фидоийлик холос, сизнинг ниятингиз артофингизга муридлар тўплаш холос. Энди жавоб айланг, қай биримизнинг ниятимиз эзгуликка яқин.
– Мен ўз фикримдан асло қайтмайман.
– Яхшиям сизнинг бахтингизга мен ўзимни бошқара оламан, акс ҳолда хонларнинг жаҳлини қўзғаш қанақа бўлишини кўрсатиб қўяр эдим. Энди жўнанг, акс ҳолда ўзингизга жабр қиласиз.
Хондан рад жавобини олган шайх Мулла Охунд жаҳлини боса
