Апуш килә:
– Их, малай, бәхетең бар икән… Исән калган бит, – ди.
Мин шашып киттем:
– Ни бар?.. Ни булган? Кем исән?
Апушның күзләре дүрт булды:
– Әй, тавык баш! Шуны да белмисеңме?.. Бүген тауга бер көтү бүре килгән. Дүрт колынның бугазын чәйнәп, каннарын эчкәннәр, үтереп киткәннәр… Синең Алмачуарың үлмәгән, тик азрак яраланган гына… – ди.
Башыма нидер сукты, телем тотлыкты, сүз әйтә алмый катып калдым.
Апуш, моны күргәч:
– Тиле, нәрсә торасың! Бар, йөгер! Әнә алып кайтып киләләр, – дип, түбән очка, күпергә таба күрсәтте.
Чыннан да, ул яктан бер көтү халык әллә ничаклы бияләр, тайлар, колыннар куып киләләр иде.
Үземне үзем белмәдем, шул якка очтым.
Ни күрим!
Зур арбага безнең кола ат җигелгән: тәртә янына бурлы бия бәйләнгән, ул бертуктамый кешни, кайдадыр китәргә, ычкынырга азаплана.
Арба янында әткәй килә…
Якынрак баргач, тагы авыр хәл: минем Алмачуарым, аяклары бәйләнеп, арбага салынган…
Ни эшлим? Аптырадым. Каттым…
– Әткәй, безнең колынны да үтергәнмени! – дип кычкырып елап җибәрдем.
Әткәй, мине иркәләп, култыгына алды:
– Елама, Закир… Дүрт колынны үтергәннәр… Безнеке исән… Тик азрак арткы ботыннан тешләнгән генә… Шул ярадан кан күп акмасын дип кенә бәйләп арбага салдык, – ди.
Яра тирән түгел икән. Минем бәхет җиңде: көн-төн карау аркасында, бер атна дигәндә минем Алмачуарым бөтенләй элекке хәленә кайта алды. Тик аның уң ботында бер илле чаклы яра булып, бүренең ике теш эзе генә ак җонлы булып сузылып калды.
Алмачуарым белән бергә мин дә авырган – йокымны, ашау-эчүемне югалткан идем. Ул терелеп уйный башлагач, мин дә аңардан калышмадым.
Кыш шулай үтеп китте.
Икенче яшькә чыкканда, бездә яз көне тайның ялын, койрыгын бөтенләй кыркалар: «кырыкмыш» ясыйлар. Минем алай ямьсез итеп боздырасым килмәде: маңгай чәчен, күзенә төшмәслек кенә ясап, тип-тигез кистердем.
Бу хәзер алдан караганда рус боярларының матур кызлары кебек күренеп тора. Ялны да башкалар кебек бөтенләй бетертмәдем: бер чирек кадәрлерәк калдырып, үзеннән-үзе дулкынланып, күперенеп тора торган итеп төзәттердем генә.
Әнидән алып, ул ялга ике яклап чуклар, тасмалар тактым. Койрыкны да бүтән кешеләр кәбестә күчәне кебек, ялангач беләк кебек ямьсезләп кыралар. Моңа да якын җибәрмәдем: сөяктән түбән ягын гына кистеләр дә матурлап түгәрәкләделәр. Кырыкмыш тайлар, бигрәк тә язгы сабан өстендә, йолыккан карга кебек чырсыз булып йөриләр. Минем Алмачуар исә кунакка барырга ясанган бояр җегете кебек чибәр булды.
Мин моны Әпсәләм байларының берсендә, әтиләр ялланып урак урырга йөргән чакларында күргән идем. Шулай итик дип сөйләп биргәч, әти карышмады:
– Их, балам, көенечкә генә булмаса ярар иде синең бу кылануларың, – диде дә бөтенләй мин әйткәнчә эшләде.
Авылда, минем тайның
