instytucje podporządkowane są prawu mającemu chronić własność. Silne państwo to nie tylko groźba dla komunistów i demagogii klasowej, lecz także (potencjalnie) dla właścicieli. W państwie liberalnym panują wielkie banki i korporacje, kierujące się interesem partykularnym, dla których przemoc stanowi zagrożenie w interesach. Bankierzy i przemysłowcy nie rozumieją polityki.
Pojęcie polityczności zostało napisane jako rozprawa polemiczna wobec liberalnej teorii polityczności, z perspektywy realistycznej i hobbesowskiej, gdzie polityka postrzegana jest jako permanentny konflikt konfesyjny (T. Hobbes), który w zlaicyzowanym świecie przekształcił się w ideologiczny. Konsekwentnie, państwo pojmowane jest jako konieczny pacyfikator sporów i waśni grożących wybuchem wojny domowej540.
Dlaczego państwo jest zagrożone? Znakomitej analizy problemu dokonał meksykański badacz Enrique Serrano, rekonstruując Schmittiańską filozofię prawa. Otóż, liberalna nauka o prawie (H. Kelsen) zakłada, że porządek polityczny i prawny jest tworzony przez ustawodawcę, który próbuje stworzyć sprawiedliwe społeczeństwo, odwołując się do abstrakcyjnych wartości obowiązujących zawsze i wszędzie. Schmitt nie zgadza się z tym założeniem stojąc na stanowisku, że nie istnieje uniwersalny porządek sprawiedliwy, bowiem „porządek prawny nigdy nie będzie neutralny wobec konfliktów społecznych, a sam porządek jest ich dynamicznym efektem”541. Zapewne za Steinem i Weberem (na te zapożyczenia E. Serrano nie zwraca uwagi) Schmitt uważa, że państwo jest wyrazem panujących stosunków społecznych i narzędziem klas panujących, te zaś w każdym miejscu i czasie są inne, niepowtarzalne. Dlatego nie istnieje sprawiedliwy porządek abstrakcyjny, adekwatny zawsze i wszędzie. Serrano pisze:
Schmitt twierdzi, że normy prawne są tylko wyrazem konkretnego porządku, stworzonego przez działania istot ludzkich i relacji panowania pomiędzy nimi. Inaczej mówiąc, wszelki system prawny powstaje z konkretnego porządku (w określonym czasie i miejscu). Nie istnieje prawo niezależne i niepodlegające sytuacji specyficznej, czyli prawo obowiązujące wszędzie542.
To, co nazywamy porządkiem prawnym, dowodzi Serrano powołujący się na Schmitta, to wynik istniejącego podziału własności i stosunków panowania między grupami ludzkimi, który suweren – mocą swojej decyzji politycznej – zalegalizował jako porządek opisany za pomocą norm prawnych. Jednak porządek społeczny i obowiązujące prawo mają dwóch wrogów:
1) Obcy. To wróg zewnętrzny, mieszkający poza delimitowanym obszarem państwa, niepodlegający prawu suwerena, który chciałby zagarnąć część lub całość ziemi i mieszkańców państwa, aby wykorzystać te zasoby dla swojego wzmocnienia. To sąsiednie państwa.
2) Rewolucjonista. To wróg wewnętrzny, dążący do siłowej zmiany zastanego i usankcjonowanego ustawowo porządku własnościowego. Jego sukces oznacza wybuch rewolucji, czyli powrót społeczeństwa do stanu natury, gdzie jednostki i grupy mordują się i wyszarpują sobie z rąk własność543.
Konsekwentnie, Schmittiańską koncepcję polityki należy pojmować jako apel o neutralizację wroga wewnętrznego w obliczu zagrożeń zewnętrznych. Tak odczytują Pojęcie polityczności liczni badacze, którzy twierdzą, że ta książeczka to manifest prawicowego filozofa prawa, dla którego centralnym pojęciem i punktem politycznego odniesienia jest nowożytne suwerenne państwo, a który dostrzega, że ten tradycyjny i – jak się wszystkim dotąd zdawało – nieodzowny monopolista polityczności ulega dezintegracji. Dowodzi tego już sam tytuł pracy, gdzie nie czytamy o pojęciu polityki, lecz o – mało zrozumiałym dla polskiego czytelnika – pojęciu polityczności (das Politische). Ten termin niemiecka nauka o prawie i polityce pojmowała jako wyłączny atrybut państwa544. Beneficjentami opisanego procesu deetatyzacji polityczności są podmioty znajdujące się wewnątrz państwa: partie polityczne i klasy społeczne. Ale są to zarazem podmioty mające swoje centra na zewnątrz państwa. Schmitt ma tutaj na myśli totalitarne partie polityczne o charakterze internacjonalistycznym i klasowym. To partie komunistyczne ulokowane wewnątrz tradycyjnych państw, ale zarządzane z Moskwy545.
Carl Schmitt z niepokojem wskazuje, że tradycyjny podmiot polityczności (państwo) jest wypierany przez podmioty z jednej strony szersze od państwa (internacjonalistyczne), a z drugiej strony węższe od niego, gdyż na terenie tradycyjnych jednostek politycznych skupiające tylko część obywateli (proletariat). Tworzą oni wyodrębnioną, zorganizowaną i zdyscyplinowaną partię, reprezentującą egoistyczne interesy grupowe. Państwa terytorialne zastępowane są przez klasową międzynarodówkę uznającą suwerenność Moskwy. Tak jak Włodzimierz Lenin był najwybitniejszym teoretykiem (i praktykiem) suwerenności klasowego internacjonału, tak Schmitt stawał się podobnym teoretykiem suwerenności tradycyjnego państwa narodowego546.
Niemiecka prawica w okresie weimarskim negowała państwo partyjne, widząc w nim źródło polityczności, czyli konfliktów ideologicznych i społecznych. W imię jedności narodu – i suwerenności tworzonego przezeń państwa – domagała się przekształcenia polityki wewnętrznej w procesy zarządcze i redukcji polityki tylko do spraw międzynarodowych. Kurt Sontheimer charakteryzuje to stanowisko następująco:
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
