Zembowicz – absolwentka filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim, edukatorka filmowa i aktywistka społeczna. Pracuje w fundacji Generator, popularyzując wykorzystanie filmu jako narzędzia edukacji społeczno-emocjonalnej. Jest szefową warszawskiego oddziału ruchu Slow Food i organizatorką kuchnia+ food film fest. Wiesław Godzic – jeden z najbardziej cenionych w Polsce medioznawców i filmoznawców, wykładowca uczelni polskich i amerykańskich, redaktor naczelny kwartalnika „Kultura Popularna”, ekspert i doradca stacji telewizyjnych. Interesuje się tematyką kultury popularnej oraz problematyką nowych mediów, w szczególności telewizji i internetu. Autor wielu monografii, ostatnio – Kuba i inni. Twarze i maski popkultury. Marta Dymek – autorka wegańskiego bloga Jadłonomia. Publikuje w nowojorskim „Chickpea Magazine”. Jej artykuły na temat wegańskiej kuchni drukowano także między innymi w „Świecie Win” i magazynie „VEGE”. Prowadzi wegańskie warsztaty kulinarne i kursy gotowania.
2
Terra Madre (z hiszp. Matka Ziemia) to sieć zrzeszająca przede wszystkim rolników, drobnych i średnich przedsiębiorców produkujących naturalną żywność, z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju.
3
Celem projektu Arka Smaku jest odbudowa bioróżnorodności jako sprzeciw wobec unifikacji i globalizacji smaków i potraw. Ma temu służyć między innymi stworzenie szczegółowej listy konkretnych potraw i produktów oraz ochrona zagrożonych gatunków roślin i zwierząt wykorzystywanych w kuchni. Do tej pory na liście Arki Smaków znalazły się między innymi tradycyjnie wytwarzane polskie oscypki, ziemniaki andyjskie rosnące w Peru, hodowana we Francji świnia gaskońska czy hiszpańska czarna fasola tolosa.
4
O kulinarnych wątkach w filmach Stanisława Barei wspominają też w swoich tekstach Agata Ciastoń oraz Karol Jachymek.
5
A. Titkow, D. Duch-Krzystoszek, B. Budrowska, Nieodpłatna praca kobiet: mity, realia, perspektywy, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN 2004.
6
Badania prowadzone były podczas wyjazdów etnograficznych we wsiach w okolicy Dąbrowy Białostockiej. Samo miasto Dąbrowa leży w gminie, która nosi tę samą nazwę i jest jedną z większych gmin w powiecie sokólskim w województwie podlaskim. Ma ona głównie charakter rolniczy. Miasto liczy około 6300 mieszkańców (liczba ludności gminy wynosi 12 912; dane podaję za: O Dąbrowie, [online:] http://www.dabrowa-bial.pl/dabrowa.html [dostęp: 25.02.2013] i leży nad rzeką Kropiwną – dopływem Biebrzy. Dużą część mieszkańców gminy stanowią osoby wyznania prawosławnego, jest tutaj również niewielka mniejszość tatarska. Niniejszy artykuł opiera się między innymi na badaniach realizowanych przez jego autorkę od 2012 roku w ramach projektu badawczego NCN 172028 Kulturowe i społeczne aspekty konsumpcji i produkcji żywności w społecznościach lokalnych w świetle najnowszych zmian geopolitycznych. Monografia etnograficzna okolic Dąbrowy Białostockiejw Instytucie Etnologii i Antropologii UW. Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki na podstawie decyzji numer DEC-2011/03/N/HS3/03799.
7
Imiona osób cytowanych i opisywanych w niniejszym artykule zostały zmienione.
8
Zob. D. Markowska, Rodzina w społeczności wiejskiej – ciągłość i zmiana, w: I. Bukraba-Rylska, Socjologia wsi polskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008, s. 139.
9
Zob. M. DeVault, Feeding Work and Social Class, w: The Social Organization of Caring as Gendered Work, Chicago: University of Chicago Press 1991, s. 242.
10
Por. R. Moisio, E. Arnould, L. Price, Between Mothers and Markets. Constructing Family Identity through Homemade Food, „Journal of Consumer Culture” 2004, t. 4, s. 361–384.
11
Zob. R. Coleman, Art of Work. An Epitaph to Skill, London: Pluto Press 1988.
12
Zob. A. Krzyworzeka, Rolnicze strategie pracy i przetrwania. Badania w gminie Szumowo, praca doktorska w archiwum IEiAK UW, Warszawa 2009, s. 174.
13
Zob. F. Pine, Góralskie wesele. Pokrewieństwo, płeć kulturowa i praca na terenach wiejskich socjalistycznej i postsocjalistycznej Polski, w: Gender: perspektywa antropologiczna, red. A. Kościańska, R. E. Hryciuk, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2005, s. 76–89.
14
Zob. S. Walczewska, Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków: eFKa 2006, s. 164.
15
Zob. W. Belasco, Food. Key concepts, New York: Oxford 2008, s. 41.
16
S. Walczewska, dz. cyt., s. 166.
17
E. Dunn, Prywatyzując Polskę: o bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy, przeł. P. Sadura, wstęp D. Ost, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2008, s. 158.
18
Por. M. Mauss, H. Hubert, Zarys ogólnej teorii magii, w: M. Mauss, Socjologia i antropologia, Warszawa: KR 2001, s. 41–161; C. Levi-Strauss, Wprowadzenie do twórczości Marcela Maussa, w: Socjologia i antropologia, dz. cyt., s. 7–39.
19
Zob. C. M. Counihan, Power and Female Identity in Contemporary Florence, w: The Anthropology of Food and Body. Gender, Meaning, and Power, New York – London: Routledge 1999.
20
A. Kamiński, Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1982, s. 165; cyt. za: Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, red. M. Załuska, J. Boczoń, Warszawa: Interart 1996, s. 62.
21
A. Giddens, Socjolgia, przeł. A. Szulżycka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007, s. 464.
22
Zob. P. Gliński, Polscy Zieloni, Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN 1996.
23
Zob. B. Misztal, Socjologiczna teoria ruchów społecznych, „Studia Socjologiczne” 1984, nr 1, t. 92, s. 121–122.
24
C. Offe, Nowe ruchy społeczne: przekraczanie granic polityki instytucjonalnej, w: Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Kraków: Znak 2005, s. 222.
25
Zob. tamże, s. 223.
26
Zob. P. Siuda, Wolna kultura vs dyktat prawa autorskiego – krótka analiza ruchu społecznego „wolnej kultury”, w: Od robotnika do internauty. W kierunku społeczeństwa informacyjnego, red. A. Siwik, L. H. Haber, Kraków: Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH 2008, s. 361–370.
27
M. Castells, Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, przeł. T. Hornowski, Poznań: Rebis 2003, s. 158.
28
Zob. Z. Bauman, Tożsamość ze sklepu, tożsamość ze spiżarni, w: W poszukiwaniu tożsamości. Humanistyczne rozważania interdyscyplinarne, red. H. Mamzer, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2007.
29
Zob. M. Szczepański, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZiNS 2002.
30
Zob. np.: FAO 2005, Estimating Household and Institutional Food Wastage and Losses. Measuring Food Deprivation and Food Excess in the Total Population; FAO 2006, Food Wastage in Turkey; FAO 2011, Global Food Loss
Zembowicz – absolwentka filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim, edukatorka filmowa i aktywistka społeczna. Pracuje w fundacji Generator, popularyzując wykorzystanie filmu jako narzędzia edukacji społeczno-emocjonalnej. Jest szefową warszawskiego oddziału ruchu Slow Food i organizatorką kuchnia+ food film fest. Wiesław Godzic – jeden z najbardziej cenionych w Polsce medioznawców i filmoznawców, wykładowca uczelni polskich i amerykańskich, redaktor naczelny kwartalnika „Kultura Popularna”, ekspert i doradca stacji telewizyjnych. Interesuje się tematyką kultury popularnej oraz problematyką nowych mediów, w szczególności telewizji i internetu. Autor wielu monografii, ostatnio – 