causa w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.
2
Termin pedagogika głosu po raz pierwszy w Polsce został użyty jako tytuł konferencji w ramach seminarium praktycznego VoicEncounters organizowanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu (14–24 kwietnia 2016 r.).
3
Por. B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2000, s. 5.
4
Cytat zaczerpnięty z wystąpienia prof. Michała Staszczaka podczas inauguracji roku akademickiego 2016/2017 w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.
5
L. Lidell, S. Thomas, C. Beresford-Cooke, A. Porter, Masaż. Techniki wschodu i zachodu. Krok po kroku, Oficyna Wydawnicza Delta, Warszawa 2009, s. 14.
6
D. Kędzior, Technika Alexandra, „Gestalt: Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Psychologów Praktyków” 1992, 8, s. 23.
7
Frederick Matthias Alexander (1869–1955) – australijski aktor, twórca techniki Alexandra, która uczy lepszego wykorzystania własnych możliwości i dbania o swój organizm.
8
D. Kędzior, Technika Alexandra, Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co., Warszawa 1993, s. 12.
9
B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Wyd. Universitas, Kraków 2003, s. 117.
10
Trzy bramy zamykające głos – zaciśniętych zębów, gardła i napiętych ramion, za: A. Krasucka, Osposobach trenowania głosu. Z moich doświadczeń, [w:] M. Przybysz-Piwko, (red.), Emisja głosu nauczyciela. Wybrane zagadnienia, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2006, s. 61–71.
11
Ćwiczenie przygotowane na podstawie: M. Bończykowa, Ćwiczenia pomocne w pracy nad głosem, [w:] M. Przybysz-Piwko (red.), Emisja głosu nauczyciela…, s. 87.
12
T. Rodowicz, M. Jabłońska, E. Toneva, A. Bartczak, A. Biedrzycki, Trening fizyczny aktora. Od działań indywidualnych do zespołu, Wyd. Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi, Chorea, Instytut Muzyki i Tańca, Łódź 2015, s. 37.
13
A. Siedlecki, Być aktorem. Podstawy techniki aktorskiej. Teatr, film, telewizja, radio, Wyd. Oświatowe FOSZE, Rzeszów 2010, s. 243.
14
K. Linklater, Uwolnij swój głos – tworzenie obrazów w pracy nad głosem i mową, Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, Kraków 2013.
15
T. Richards, Pracując z Grotowskim nad działaniami fizycznymi, Wyd. Homini, Kraków 2003, s. 134.
16
C. Derra, Trening autogenny dla każdego, Wyd. Amber, Warszawa 2005.
17
M. Jacenko, Antystres: jak zmienić stres w relaksującą energię i odprężyć dokładnie całe ciało, Wyd. Lavenmint, Warszawa 2008.
18
H. Wintrebert, Relaksacja dziecka, Wyd. NPDN Prototo, Wrocław 2012.
19
K. Zebroff, Joga dla każdego. Praktyka, specjalne programy ćwiczeń, techniki oddechowe, Oficyna Wydawnicza ABA, Warszawa 2014, s. 17.
20
Ćwiczenie z warsztatów prof. Stanisława Górki (polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, pedagog).
21
A. Łastik, Poznaj swój głos: twoje najważniejsze narzędzie pracy, Wyd. Studio Emka, Warszawa 2002, s. 21.
22
B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Wyd. Universitas, Kraków 2003, s. 41.
23
Por. A. Płusajska-Otto, Świadomość ciała i emocji w posługiwaniu się głosem, [w:] A. Myszka (red.), Głos, język, komunikacja 3, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016; M. Kędzior, Technika Alexandra, [w:] M. Przybysz-Piwko (red.), Emisja głosu nauczyciela. Wybrane zagadnienia, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2006, s. 73–83.
24
B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie…, s. 48.
25
Ćwiczenie z warsztatów Zygmunta Molika (polski aktor teatralny i filmowy, pedagog, aktor Teatru Laboratorium we Wrocławiu).
26
Ćwiczenie z warsztatów dr Swietłany Butskiej (muzykolog, pedagog, wokalistka).
27
B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie…
28
A. Siedlecki, Być aktorem. Podstawy techniki aktorskiej. Teatr, film, telewizja, radio, Wyd. Oświatowe FOSZE, Rzeszów 2010, s. 247.
29
E. M. Skorek, Rysowane wierszyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009, s. 69.
30
B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2000, s. 29–30.
31
J. Brzechwa, Brzechwa dzieciom, Wyd. Nasza Księgarnia, Warszawa 1995, s. 62–63.
32
M. Oczkoś, Sztuka poprawnej wymowy, czyli o bełkotaniu i faflunieniu, Wyd. RM, Warszawa 2007, s. 46. Tekst podstawowy zaczerpnięto z ww. publikacji, jednak został on rozbudowany przez autorkę.
33
J. Tutinas-Romanowska, D. Simonides, T. Smolińska, J. Hajduk-Nijakowska, Księga humoru ludowego, Wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1981, s. 126.
34
M. Walczak-Deleżyńska, Aby język giętki… Wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej, Wyd. PWST im. L. Solskiego w Krakowie, Wydziały Zamiejscowe we Wrocławiu, Wrocław 2001, s. 235–236.
35
B. Toczyska, Jak wyglądasz słowem?, skrypt wykorzystywany podczas warsztatów prowadzonych przez autorkę, Gdańsk 2006, s. 6.
36
B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2000, s. 29.
37
S. Barańczak, Geografioły, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 1998, s. 38.