wiele razy, ale nie udało mi się przemówić im do rozsądku.
– Zdaje się, że prowadzą jakieś niezależne śledztwo.
– Tak, i to o zasięgu globalnym. Powinni już wiedzieć, że dwie osoby z tych zmarłych, w tym… Yang Dong, nigdy nie miały żadnych kontaktów z Granicami Nauki.
Wymówienie jej nazwiska zdawało się sprawiać mu kłopot.
– Ding Yi, wie pan, że jestem już w to wciągnięty. A więc… jeśli chodzi o to, dlaczego Yang dokonała wyboru, który… którego dokonała, chciałbym to wiedzieć.
– Jeśli dowie się pan więcej, wciągnie to pana jeszcze głębiej. Na razie ma pan o tym tylko powierzchowną wiedzę, ale kiedy zdobędzie pan większą, pogrąży się w tym pana duch, a wtedy pojawią się prawdziwe kłopoty.
– Zajmuję się badaniami stosowanymi. Nie jestem tak wrażliwy jak wasi teoretycy.
– A zatem dobrze. Gra pan w bilard?
Ding podszedł do stołu.
– W szkole trochę grałem.
– Ona i ja uwielbialiśmy tę grę. Przypominała nam cząstki zderzające się w akceleratorze. – Ding podniósł dwie bile, białą i czarną. Położył czarną obok jednej z łuz, a białą dziesięć centymetrów od niej. – Potrafi pan umieścić tę czarną w łuzie?
– Z takiej bliskiej odległości? Każdy to potrafi.
– Niech pan spróbuje.
Wang wziął kij, uderzył lekko białą bilę, która wepchnęła czarną do łuzy.
– Dobrze. A teraz przesuńmy stół w inne miejsce.
Ding polecił zdezorientowanemu Wangowi, żeby razem podnieśli stół i przenieśli go w inny róg salonu, koło okna. Potem Ding zgarnął czarną kulę, położył ją obok łuzy, a białą ustawił dwadzieścia centymetrów od niej.
– Myśli pan, że potrafi to zrobić jeszcze raz?
– Oczywiście.
– Niech pan spróbuje.
Wang znowu łatwo to zrobił.
Ding machnął ręką.
– Znowu go przesuńmy. – Unieśli stół i postawili go w trzecim rogu. Ding ustawił bile jak poprzednio. – Dalej.
– Niech pan posłucha, my…
– Dalej!
Wang wzruszył bezradnie ramionami. Udało mu się umieścić bilę w łuzie po raz trzeci.
Przesuwali stół jeszcze dwa razy: do drzwi salonu i na koniec z powrotem w miejsce, gdzie znajdował się pierwotnie. Ding jeszcze dwa razy ustawił bile i Wang jeszcze dwukrotnie w nie stuknął, ale oba uderzenia zeszły nieco z toru.
– Dobrze, na tym koniec eksperymentu. Przeanalizujmy rezultaty. – Ding zapalił papierosa, po czym ciągnął: – Przeprowadziliśmy pięciokrotnie ten sam eksperyment. Cztery razy w różnych miejscach i czasie. Dwa w tym samym miejscu, ale w różnym czasie. Nie zaszokowały pana wyniki? – Rozłożył przesadnie ręce. – Pięć razy! Każdy eksperyment ze zderzeniem bil dał dokładnie ten sam wynik!
– Co próbuje pan przez to powiedzieć? – zapytał Wang, dysząc.
– Może pan wyjaśnić ten niewiarygodny wynik? Niech pan użyje języka fizyki.
– Dobrze… Podczas tych pięciu eksperymentów ani razu nie zmieniła się masa dwóch bil. Jeśli chodzi o ich położenie, to dopóki układem odniesienia jest blat stołu, tu również nic się nie zmieniło. Prędkość białej bili uderzającej w czarną także zasadniczo pozostawała taka sama. A zatem przeniesienie pędu nie uległo zmianie. Dlatego we wszystkich pięciu eksperymentach rezultat był taki sam: wbicie czarnej bili przez białą do łuzy.
Ding podniósł z podłogi butelkę brandy i dwie brudne szklanki. Napełnił obie i jedną podał Wangowi. Ten odmówił.
– No, uczcijmy to! Odkryliśmy wielką zasadę natury – prawa fizyki są niezmienne w czasie i przestrzeni. Wszystkie prawa fizyki w ludzkich dziejach, od prawa Archimedesa po teorię strun, wszystkie odkrycia naukowe i owoce umysłowych wysiłków naszego gatunku są produktami ubocznymi tego wielkiego prawa. W porównaniu z nami dwoma, teoretykami, Einstein i Hawking są inżynierami uprawiającymi naukę stosowaną.
– Nadal nie rozumiem, do czego pan zmierza.
– Proszę sobie wyobrazić inny zbiór wyników. Za pierwszym razem biała bila wtrąca czarną do łuzy. Za drugim razem czarna odskakuje w bok. Za trzecim leci pod sufit. Za czwartym mknie wokół pokoju jak przestraszony wróbel i na koniec wpada panu do kieszeni. Za piątym pędzi prawie z prędkością światła, przebija barierkę wokół stołu, wystrzela przez ścianę i opuszcza Ziemię i Układ Słoneczny, jak opisał to kiedyś Asimov11. Co by pan wtedy pomyślał?
Ding przyglądał się Wangowi. Po długim milczeniu Wang powiedział:
– To się rzeczywiście stało. Zgadza się?
Ding wysuszył obie szklanki. Patrzył na stół bilardowy jak na demona.
– Tak. Stało się. W ostatnich kilku latach otrzymaliśmy w końcu sprzęt niezbędny do eksperymentalnego testowania fundamentalnych teorii. Skonstruowano trzy drogie „stoły bilardowe”: jeden w Ameryce Północnej, drugi w Europie i trzeci, znany panu, w Liangxiangu. Dzięki niemu pańskie Centrum Badawcze Nanotechnologii zarobiło mnóstwo pieniędzy. Te akceleratory wytwarzają ilość energii potrzebnej do zderzania cząstek o rząd wielkości przekraczającej tę, którą dysponowaliśmy dotąd. Takiego poziomu nie osiągnięto nigdy wcześniej w dziejach ludzkości. Ale na tym nowym sprzęcie, używając tych samych cząstek, tego samego poziomu energii i tych samych parametrów eksperymentów, otrzymuje się różne wyniki. I to nie tylko wtedy, kiedy korzysta się z różnych akceleratorów, ale nawet podczas eksperymentów przeprowadzanych w różnym czasie w tym samym akceleratorze. Fizycy wpadli w panikę. Powtarzali wciąż na nowo, w tych samych warunkach, eksperymenty ze zderzaniem cząstek, ale wynik był za każdym razem inny i nie mogli się w tym dopatrzeć żadnej prawidłowości.
– Co to znaczy? – zapytał Wang. Kiedy zobaczył, że Ding patrzy na niego bez słowa, dodał: – Och, jestem nanotechnologiem i też pracuję nad strukturami w mikroskali, ale są one o kilka poziomów oddalone od tego, nad czym pan pracuje. Proszę, niech mnie pan oświeci.
– To znaczy, że prawa fizyki nie są niezmienne w przestrzeni i czasie.
– Czyli?
– Myślę, że resztę może pan sam wywnioskować. Doszedł do tego nawet generał Chang. To naprawdę bystry człowiek.
Wang spojrzał z zadumą przez okno. Światła miasta były tak jasne, że przyćmiewały gwiazdy.
– To
Zob. opowiadanie Isaaca Asimova
