Tucydydes – historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny Peloponeskiej. [przypis edytorski]
3
vim vitalem (łac.) – siłę życiową. [przypis edytorski]
4
agora – rynek; centralny plac w miastach greckich, na którym koncentrowało się życie polityczne (dysputy, obchody świąt) oraz handel. [przypis edytorski]
5
Pnyks – miejsce zgromadzeń ludowych w staroż. Atenach. [przypis edytorski]
6
viveur (fr.) – człowiek cieszący się życiem. [przypis edytorski]
7
pieczeniarz – człowiek wygodnie żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]
8
hetera – kurtyzana w staroż. Grecji. [przypis edytorski]
9
nawet psy ateńskie – Osy, w. 892–994: pies Kidatenej i Labes ze szczeniętami przed sądem. [przypis tłumacza]
10
Ares (mit. gr.) – bóg wojny i bitewnego szału; jego rzymskim odpowiednikiem jest Mars. [przypis edytorski]
11
Ares, Ares, Jonów bóg (…) Na równinie tej śmiertelnej! – Persowie Ajschylosa, tłum. K. Kaszewski. [przypis tłumacza]
12
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) – ateński polityk i wódz, w młodości uczeń Sokratesa, znany był ze skłonności do rozpustnego, wystawnego życia; zdradził Ateny na rzecz Sparty. [przypis edytorski]
13
dla (daw.) – z powodu. [przypis edytorski]
14
barbar – barbarzyńca. [przypis edytorski]
15
comité de salut public (fr.) – komitet ocalenia publicznego. [przypis edytorski]
16
τοὺς προσδοκῶντας χρυσίον ἐκ τῶν βαρβάρων – wyczekują złota od barbarzyńców; Arystofanes, Acharnejczycy, w. 108. [przypis edytorski]
17
Leonidas (zm. 480 p.n.e.) – król i wódz Sparty, jego straceńcza walka przeciw znacznie przeważającym siłom perskim w wąwozie Termopile uratowała grecką flotę i pozwoliła Grekom pokonać najeźdźcę w bitwach pod Salaminą i pod Platejami. [przypis edytorski]
18
Temistokles (ok. 524–459 p.n.e.) – polityk i wódz ateński, twórca potęgi morskiej Aten, główny autor zwycięstwa Greków nad Persami pod Salaminą; skazany na banicję przez wrogów politycznych, zmarł na wygnaniu na dworze króla perskiego. [przypis edytorski]
19
synekura – z łac. sine cura (bez troski) dobrze płatne stanowisko, nie wymagające przesadnego wysiłku. [przypis edytorski]
20
Jetzt rächte sich die engherzige Politik… – Teraz mści się ograniczona polityka ateńskiej demokracji wobec Związkowych: jak wiele można by osiągnąć, gdyby rzeczpospolita rzeczywiście uzyskała siłę polityczną, a rząd ateński mógł się uwolnić od działań militarnych. Pomysł, aby znieść bariery między władzą a poddanymi, tworząc z Aten i Związku jedno państwo i naród, został jednak wygłoszony zgodnie z potrzebą czasu (Aristofanes, Lysistrata 571 i nast.) Ale wtedy było już za późno… [przypis edytorski]
21
niepożyty (daw.) – niedający się pokonać. [przypis edytorski]
Boerowie a. Burowie – potomkowie holenderskich osadników w Afryce, stoczyli dwie wojny z Brytyjczykami w latach 1880–1881 i 1899–1902. [przypis edytorski]
24
i tych, co się bronili i tych, co się wdarli – por. Adam Mickiewicz, Reduta Ordona. [przypis edytorski]
25
Platon, Alkib. I 123. [przypis tłumacza]
26
Akropola – dziś popr. w r.m.: Akropol. [przypis edytorski]
27
jak powiadał (…) Imci Pan Jan Kiliński – Pamiętniki Niemcewicza i Kilińskiego. [przypis tłumacza]
Rabelaise, François (ok. 1484–1553) – francuski pisarz, lekarz, były zakonnik; jego satyryczno-fantastyczna epopeja Gargantua i Pantagruel pisana w latach 1532–1564 krytykowała instytucje kościelno-feudalne, dogmaty, średniowieczną metafizykę, budując tym samym podwaliny pod nowoczesną myśl odrodzenia. [przypis edytorski]
30
suchoty (daw.) – gruźlica. [przypis edytorski]
31
Marcjalis – Marcus Valerius Martialis, poeta rzymski z I w. n.e, specjalizujący się w epigramatach. [przypis edytorski]
32
nie dostawać (daw.) – brakować. [przypis edytorski]
33
Charyty (mit. gr.) – boginie wdzięku i piękna. [przypis edytorski]
34
Po niej rad krzesa Kozionóżka zwyrtny, Tanecznym skokiem wieńczący jej brzeg – Ajchylos, Persowie 448–449. [przypis edytorski]
35
polyphloisboio thalattēs – πολυφλοίσβοιο θαλάσσης, głośno szumiące, huczące morze; epitet używany przez Homera (zob. np. Iliada I 34). [przypis edytorski]
36
Propyleje – brama z kolumnami prowadząca na ateński Akropol. [przypis edytorski]
37
Bakchos (mit. gr.) – bóg wina, znany też jako Dionizos; w mit. rzym.: Bachus (Bacchus). [przypis edytorski]
38
Afrodyta (mit. gr.) – bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności. Afrodyta nie miała rodziców, narodziła się z piany morskiej u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]
39
Pan (mit. gr.) – bóg pasterzy, przedstawiany z koźlimi nogami i rogami; jego rzymski odpowiednik to Faun. [przypis edytorski]
40
Koliada (mit. gr.) – przydomek Afrodyty, bogini miłości, od jej miejsca kultu (Kolias w Attyce). [przypis edytorski]
41
z bębny – dziś popr. forma N.lm: z bębnami. [przypis edytorski]
42
płochy (daw.) – zmienny w uczuciach. [przypis edytorski]
43
bez pochyby (daw.) – niechybnie, na pewno. [przypis edytorski]
dialektem jońskim. [przypis edytorski]
