pewnie!
Nastała chwila milczenia. Maćko zdawał się o czymś rozmyślać, patrząc w ukazujące się gwiazdy, po czym znów rzekł jakby sam do siebie:
– I przyszczypne834 to, i gospodarne, choć nie ma więcej nad piętnaście roków835…
– Ano! – rzekł Zbyszko – stary Zych miłuje ją też jak oko w głowie.
– I mówił, że Moczydoły za nią pójdą, a tam jest w łęgach836 stadko świerzop837 ze źrebięty.
– W borach moczydłowskich ponoś okrutne bagna?…
– Ale żeremia838 bobrowe w nich są.
I znów nastało milczenie. Maćko spoglądał czas jakiś z ukosa na Zbyszka, a wreszcie spytał:
– Cóżeś się tak zapamiętał839? O czym rozmyślasz?
– Bo… widzicie… po Jagience tak mi się Danuśka przypomniała, aże mnie coś w sercu zabolało.
– Chodźmy do izby – rzekł na to stary. – Późno już.
I wstawszy z trudem, wsparł się na Zbyszku, który odprowadził go do komory.
Zbyszko pojechał jednak zaraz nazajutrz do Zgorzelic, albowiem Maćko bardzo o to przynaglał. Wymógł również na bratanku, by wziął z sobą dla okazałości dwóch pachołków i przybrał się jak najpiękniej, aby w ten sposób cześć Zychowi wyrządzić i należytą wdzięczność mu okazać. Zbyszko ustąpił i pojechał wystrojony jak na wesele w tę samą zdobyczną jakę840 z białego atłasu841, obszytą złotą frędzlą i zahaftowaną w złote gryfy. Zych przyjął go z otwartymi ramionami, radością i ze śpiewaniem, Jagienka zaś, wszedłszy na próg izby, stanęła jak wryta i omal nie upuściła łagiewki842 z winem na widok młodziana, myślała bowiem, że królewicz jaki przyjechał. Straciła też od razu śmiałość i siedziała w milczeniu, przecierając tylko kiedy niekiedy oczy, jak gdyby się chciała ze snu obudzić. Zbyszko, któremu brakło doświadczenia, myślał, że z niewiadomych mu przyczyn nierada go widzi, rozmawiał więc tylko z Zychem, sławiąc jego sąsiedzką hojność i podziwiając dwór zgorzelicki, który rzeczywiście w niczym nie był do bogdanieckiego podobny.
Wszędzie znać tu było dostatek i zasobność. W izbach były okna z szybami z rogu, zestruganego cienko i tak wygładzonego, że był prawie jak szkło przeźroczysty. Nie było ognisk na środku izb, tylko wielkie kominy z okapami po rogach. Podłoga była z modrzewiowych desek czysto umytych, na ścianach zbroje i mnóstwo mis błyszczących jak słońca oraz pięknie wyciętych łyżników843, z szeregami łyżek, z których dwie były ze srebra. Gdzieniegdzie wisiały też makatki, złupione w wojnach lub nabyte od wędrownych kupców. Pod stołami leżały olbrzymie płowe844 skóry turze845, a takoż żubrze i dzicze. Zych z chęcią pokazywał swoje bogactwa, mówiąc co chwila, że to Jagienkowe gospodarowanie. Zaprowadził także Zbyszka do alkierza846, pachnącego całkiem żywicą i miętą, w którym u pułapu wisiały całe pęki skór wilczych, lisich, kunich i bobrowych. Pokazał mu sernik847, składy wosku i miodu, beczki z mąką, składy sucharów, konopi i suszonych grzybów. Wziął go następnie do spichrzów, obór, stajen i chlewów, do szop, w których były wozy, sprzęty myśliwskie, sieci, i tak olśnił oczy jego dostatkiem, że Zbyszko, wróciwszy na wieczerzę, nie mógł utrzymać w sobie podziwu.
– Żyć nie umierać w waszych Zgorzelicach! – rzekł.
– W Moczydołach bez mała848 takie same porządki – odrzekł Zych. – Pamiętasz Moczydoły? To przecie ku Bogdańcowi. – Drzewiej849 wadzili się nawet nasi ojce o granice i zapowiedzi sobie posyłali na bitki, ale ja ta nie będę się wadził.
Tu trącił się ze Zbyszkiem kubkiem miodu i zapytał:
– A może byś chciał sobie coś zaśpiewać?
– Nie – rzekł Zbyszko – ciekawie was słucham.
– Zgorzelice, widzisz, wezmą niedźwiadki. Byle się jeno850 kiedyś o nie nie podarli!…
– Jakie niedźwiadki?
– Ano, chłopaki, Jagienkowi bracia.
– Hej! nie będą potrzebowali łapy przez zimę ssać.
– A nie. Ale i Jagience w Moczydołach sperki851 w gębie nie zabraknie…
– Pewnikiem852!
– A czemu nie jesz i nie pijesz? Jagienka, nalej i jemu, i mnie.
– Jem i piję, jako mogę.
– Jak nie będziesz mógł, to się odpasz… Piękny pas! Wy też na Litwie musieliście wziąć łup godny?
Nie narzekamy – odrzekł Zbyszko, korzystając ze sposobności, aby okazać, że i dziedzice Bogdańca nie byle włodyczkowie853. – Część łupów przedaliśmy w Krakowie i wzięliśmy czterdzieści grzywien854 srebra…
– Bój się Boga! Toż za to można kupić wieś.
– Bo była jedna zbroja mediolańska, którą stryjko spodziewający się śmierci sprzedał, a to wiecie…
– Wiem! No! to warto na Litwę iść. Ja swego czasu chciałem, alem się bojał855.
– Czego? Krzyżaków?
– E, kto by się ta ich bał. Póki cię nie zabiją, to czegóż się bać, a jak cię zabiją, to już i nie czas na strach. Bojałem się onych pogańskich bożków, czyli diabłów. Po lasach to podobno tego jak mrowia.
– A gdzież mają siedzieć, kiedy im bożnice856 popalili?… Dawniej mieli dostatek, a teraz jeno grzybami i mrówkami żyją.
– Widziałeś też ich?
– Ja sam nie widziałem, ale słyszałem, że ludzie widzieli… Wysunie ta poniektóry kosmatą łapinę i zza drzewa potrząsa nią, żeby mu co dać…
– Powiadali
