Steenkamp, ’n lang, mooi meisie met ligte hare en blou oë, lag maar net terwyl sy haar boeke verder regpak.
“Ek weet niks daarvan af nie, Andries. En jy weet jy mag nie jou naam op die banke uitkrap nie. Na regte behoort ek jou te verkla,” vervolg sy tergend.
Andries kyk haar suur aan. Natuurlik sal Poppie nie weet nie. Sy was nie verlede jaar saam met hulle gewees nie. Sy was toe in die matriekklas, maar het nie die eindeksamen geslaag nie en haar ouers het haar teruggestuur om maar weer te probeer, hoe sy ook al teëgestribbel het. Toe Poppie sien dat dit nie help om teë te praat nie het sy maar ingegee. As hulle nie omgee om hulle geld te mors nie … nou ja, sy ook nie. As ou meneer Fouché egter nog hoof was, sou niks op aarde haar seker kon oortuig het om terug te kom nie, maar met ’n nuwe, jong skoolhoof het dinge heelwat anders gelyk. Tog, sy was glad nie van plan om haar dood te werk nie en daarvoor was ’n agterhoekbank absoluut noodsaaklik.
Maar Andries is bitterlik ontevrede. Die enigste bank wat nou nie geneem is nie is heel voor in die klaskamer, reg onder die onderwyser se neus.
“Ag, Andries, jy’s verniet so verspot,” lag Poppie weer toe sy sien hoe kwaad hy lyk. “Jy’s mos slim. Waarom sou jy omgee om by Meester te sit? Maar wat dink jy sal van arme my daar voor word?”
“Waarom probeer jy nie ook jou werk doen nie?” wil hy weet.
“Ek is so dom.” Die blou oë lag vertroulik in syne. “Jy sal my moet help, hoor.”
Meteens lag Andries, en Poppie wens sy weet presies wat hom van plan laat verander het.
“Nou ja, alles van die beste, Poppie. Hou maar die bank … met my komplimente.” En hy stap weg na die ander hoek van die klaskamer waar die res besig is om te gesels.
Poppie kyk hom agterna – ’n mooi, regop jong seun met donkerblou oë en bruin hare wat ten spyte van al sy pogings om hulle te onderdruk, tog maar krul. Sy het altyd van Andries Celliers gehou al was hy jonger as sy, sewentien jaar teenoor haar amper negentien, maar hy het nooit die minste ag op haar geslaan nie. Noudat hulle saam in dieselfde klas is … wel, sy het iemand nodig om haar met die ewige huiswerk te help.
“En toe, Andries,” groet Maria Gerber hom. “Wat dink jy van ons nuwe hoof?”
Maria Gerber is ’n klein, mooi meisietjie met donker hare en oë, ’n fyn, bleek gesiggie – fyn en bleek selfs ná die lang somervakansie – soos gewoonlik netjies aangetrek in ’n donkerblou rokkie. In die verlede was sy nog altyd in staat gewees om by te hou by Andries en Francis du Pré, die keur van die klas, alhoewel hulle nooit geraai het watter uiterste kragsinspanning dit haar gekos het om dit te doen nie.
Andries het ’n heilige respek vir Maria se intelligensie en werkvermoë. Hulle twee het saam grootgeword, saam van klas tot klas gegaan, maar Andries was aan die einde van iedere kwartaal gereeld ’n aantal punte voor, tot hy een kwartaal in die hoërskool, heel waarskynlik ’n bietjie te seker van homself, effens verslap het. Tot sy groot ontsteltenis het Maria hom daardie kwartaal met tien punte geklop.
Hy het haar hand ná skool geskud en gesê: “Mooi so, Mariatjie. Maar nie weer nie, hoor! Nooit weer nie!”
En hy het sy woord gehou.
Aan die begin van verlede jaar het Francis du Pré in hul klas gekom. Baie soos sy pa, met ’n lelike, aantreklike gesig, het hy onmiddellik Andries en Maria op hul hoede gesit. Die eerste halfjaar het hy en Maria dan ook gelyk gekom, dertig punte agter Andries, wat self ook gewerk het soos nooit tevore nie.
’n Breë glimlag verhelder nou Andries se gesig, maar voordat hy Maria se vraag kan beantwoord, sê Francis tergend: “Verwag jy dat hy iets anders as oorstelp van vreugde sal wees, Maria? ’n Rugbyspringbok in ons midde! Of hy nou ’n goeie onderwyser is, is tog van minder belang.”
Andries maak of hy ’n hou op Francis se maag slaan en laasgenoemde val byna van die bank soos hy koes terwyl Andries jubelend sê: “Ook maar nie so onverskillig oor die rugby as wat jy voorgee nie. Ai, mense, dit gaan heerlik wees. Rugby! RUGBY! Nie ’n mislike namaaksel elke Woensdagnamiddag van halfvyf tot halfses om die ou bloedsomloop te stimuleer en die harsinkies uit te vars vir môre se Latyntjies nie. Rugby! Hoerê!”
Hy gryp ’n boek van Joan Cloete se lessenaar, gooi dit op in die lug en vang dit asof dit ’n rugbybal is. Die ander seuns staan nou almal nader en opgewonde gesels hulle verder.
“Ek wonder of hy ons aan die interskoolwedstryde sal laat deelneem?” sê Ben Olivier. Meneer Fouché wou nooit hê dat hulle moes deelneem aan interskoolrugby nie en swak afgerig soos hulle was, sonder die nodige geesdrif van hul hoof se kant, het hulle self besef dat hulle maar baie sleg daarvan sou afkom. Hulle het die een of twee vriendskaplike wedstryde wat hulle wel gespeel het maar lelik in die stof gebyt, maar nou met die koms van die nuwe skoolhoof vlam die hoop weer hoog op in hul harte.
“En eindelik vir die Ben Pienaar-beker speel,” sê Francis.
“Natuurlik,” sê Ben Olivier. Hy is die oudste leerling in die matriekklas, ’n groot, mooi seun, sterk gebou en heeltemal versot op rugby. Hy speel senter vir die dorpspan en die ou skoolhoof het gepreek en gedreig, maar Ben Olivier het met sy pa se volle toestemming aangehou speel. Andries sou graag dieselfde wou gedoen het, maar omdat hy nie so swaar gebou is soos Ben nie, het sy pa hom verstandiglik belet om te speel.
Louis Botha Viljoen, negentien jaar oud, was soos Poppie nie die vorige jaar suksesvol in die eindeksamen nie, maar in teenstelling met haar ouers, wat taamlik welgesteld is, is sy ouers arm, en dit het maar baie swaar gegaan om hulle te oorreed om hom weer terug te stuur, veral omdat sy pa dadelik vir hom werk kon kry en daar nog baie jong sussies en boeties was wat deur die skool gehelp moes word. Maar Louis se ma, moeg en afgesloof soos sy was, het tog iets vermoed van die stryd wat in haar lieflingseun se hart woed en dit was alleen aan haar tussenkoms te danke dat hy nog ’n kans gekry het. Wat selfs sy ma nie eens geweet het nie is dat hy, diep weggebêre in sy hart, nog die hoop gekoester het om universiteit toe te kan gaan vir verdere studie. Hy is nie ’n dom seun nie, maar sy verstand werk baie stadig. En tog, as hy eenmaal ’n begrip bemeester het, behou hy dit vir altyd.
Freddie Nieuwenhuys, Maxie Sacs en Joan Cloete maak die klas voltallig. Joan is ’n opgeruimde, vrolike meisie van agtien jaar, nie juis mooi nie, ook nie slim nie, maar sy het doodgelukkig tred gehou met die res van die klas.
Freddie Nieuwenhuys, ’n bietjie verwaand, hoogdrawend en ongewild, wil gedurig die klas imponeer met sy intieme kennis van wat aangaan in die personeelkamer. ’n Kort, vet seun, nie slim nie maar baie ambisieus, het hy sy bes gedoen om die verskil wat daar op intellektuele gebied tussen hom en Andries-hulle was, te oorbrug deur soos ’n wêreldwyse sinikus op te tree.
En dan Maxie Sacs, klein met ’n sproetgesiggie, die gewillige mikpunt van die klas se geterg.
Hulle is nog besig met hul lewendige bespreking van die nuwe hoof en rugby toe die deur skielik oopgaan en die onderwerp van hulle bespreking, vergesel van meneer Du Pré, binnestap.
Oombliklik is daar doodse stilte.
Francis en Ben Olivier gly verleë van die lessenaars waarop hulle gesit het af na hul banke, Joan Cloete sit die liniaal waarmee sy haar woorde so heftig benadruk het saggies neer en Andries, met ’n laaste afkeurende blik in Poppie se rigting, probeer so ongemerk moontlik na die heel voorste bank in die klaskamer stap.
Die nuwe hoof, ernstig maar met vonkelende oë, draai om na meneer Du Pré: “Die matriekklas, het jy gesê, meneer Du Pré?”
