getwyfel, stilgehou, agteruitgery, hulle opgelaai. Binne was dit warm en groot en skoon, ’n hele wêreld gekondenseer tot hierdie kokon van algenoegsaamheid.
Dit was die dag toe hy, Jonathan Bergman, besluit het …
Hy word bewus van ’n stilte. Half verdwaas, soos ’n mol in daglig, kyk hy rond. Die tante is iewers heen. Aan die oorkant van die ontbyttafel sit Koos, klaar geëet, rustig en pyp rook.
En sy blik is ewe rustig, maar baie ontledend, op die jonger man gerig. Op hierdie oomblik weet Jonathan dat Koos Coetzee weet.
6
Jonathan vind genoeg om hom mee besig te hou. Maar uur na uur se ontwerp- en tekenwerk is nie voldoende om sy gemoed volkome te beset nie. Soms voel dit of sy gedagtes deur ’n wag-’n-bietjie-bos hinkepink. Hy het so vasberade hierheen gekom, so oortuig van sy taak, sy vermoëns, sy onaantasbaarheid. Maar meteens is die nate van sy weerbaarheid losgetorring.
Daardie foto’s … hy moes liewer nie daarna gekyk het nie. Maar hy kon dit nie langer ontwyk nie. Malie het al sedert sy aankoms aangehou om dit vir hom te wys. Gisteraand toe hy van Katrien af kom, moes hy allerhande jakkalsdraaie gooi.
Hy is ook uitermate omgekrap oor daardie lang, peinsende, veelseggende blik wat hy van Koos Coetzee ontvang het. Hy wonder nou nog hoeveel van sy knellende gedagtes daar presies op sy gesig weerspieël was. Knellend, ja, en onverwags vermenigvuldig. Maar uit hulle almal staan een uit met besondere skerpte. Dit pynig hom dag en nag. Die herinnering aan sy ma met haar verbleikte, vormlose rok langs ’n noodverblyf, bly soos ’n weerhaakdoring steek … uitruk kan dit nie sonder letsels nie. Hoe hulle daar langs die pad gestaan het en opgelaai is. Hoe sy hom dopgehou het sodat hy nie met vuilerige hande aan die chroom en leer vat nie.
Hy kan dit nie vergeet nie. Namate hy dringender onthou, onthou hy ook met nuwe insig die woorde van Katrien Tosen: “Wat doen ’n mens as jy nie kan vergeet nie?”
Jonathan besef dat dit vir hom binne een nag te nou geword het by die Coetzees. Maar toe hy, tussen die beginwerksaamhede deur, by die hotel inloer, is die reaksie nie waffers nie. Die eienaar is besiger met sleutels en personeel as wat hy erg in die besoeker het, totdat Jonathan onvermydelik moet besef dat die lug nie te skoon tussen hulle is nie.
Hy probeer onthou wat hy alles met sy aankoms gesê het, toe hy teenspoed met sy motor gehad het en in die reën die hotel moes invaar. Hy weet dat hy die woord “ellendig” gebruik het, en “onder peil”, en gevra het waar hy die bestuurder kan spreek, net om te hoor dat dit die uwe is met wie hy praat.
Hy is verbaas dat Gileam Dormehl hom nie ’n tweede keer op een dag pla nie. Dalk maak die man skietgoed bymekaar. Of dalk lek hy sy wonde by Katrien Tosen. Die gedagte aan haar maak opnuut iets in hom wakker, tussen wrewel en belangstelling. Hy weet nie hoe hy dit met haar het nie. Maar wanneer hy aan haar dink, forseer hy sy gedagtes na Jeannie. Hy bedwing sy drang om laasgenoemde te bel tot ’n dag of wat na sy aankoms. Toe raak die behoefte om haar stem te hoor hom baas.
Hy skakel haar van sy tydelike kantoor af.
Met teleurstelling verneem hy van die skakelbordmeisie dat Jeannie nog nie op kantoor is nie. Wrokkig dink hy: Sy is en bly ten slotte ’n rykmanskind. Kom en gaan soos en wanneer sy wil, ofskoon sy haar daarop beroem dat sy ’n gedissiplineerde brein het. Hy weet sy gramskap spruit uit teleurstelling. Hy wou net haar stem hoor, wou met opwinding die bekende warmte vermoed onder die koel oppervlak. Hy wou Katrien Tosen se beeld verdring.
“Wou u met meneer Nothnagel praat? Senior en Junior is al twee hier.” Dis reg, Junior sou uit Johannesburg arriveer.
“Nee, dankie. Daar is nog niks wat ek hulle kan vertel nie. Dis Bergman hier.” Een van die nuweriges, sy ken nog nie stemme uit mekaar nie.
“Ohoo,” sê sy betekenisvol. Dan weet sy darem van die romanse met die baas se dogter.
“Jo-hoo. Sê asseblief net vir haar ek het gebel. Hier is my nommer …”
“Enigiets vir die liefde. Sê maar, ek skryf.”
Hy lees dit af. “Hou julle nog die kantoorpartytjie?”
“Juffrou Nothnagel het gevra dit moet uitgestel word tot u terugkom.”
Dit verheug hom grootliks. Om te dink Jeannie doen so ’n ingrypende voorstel ter wille van hom. Haar pa en broer se verjaarsdae is taamlik naby mekaar, en elke jaar word ’n partytjie naby een of ander van die datums gehou.
Andersyds voel hy skuldig nadat hy die gesprek beëindig het. Die Nothnagels hou nie van familiariteit met die personeel nie. Vriendelikheid, ja, dit kan hulle bekostig. Maar vriendskap is peperduur in hulle oë. Senior vaar beter as sy kinders in die verhouding met sy werknemers; hy het nog nie vergeet dat daar ’n vroeër fase in sy lewe was toe hy self moes meet en pas nie.
Sy kinders is fyner geteel, by wyse van spreke. As ’n mens aan Jeannie dink, dink jy ook onwillekeurig aan die verhaal van die prinses wat deur twintig matrasse heen die hinderlike bult van ’n ertjiepit gevoel het. Met verlange dink Jonathan aan haar sterk, donker fynheid, haar vroulike krag, haar lieflike lis. Dis nie dat sy ’n modepop, ’n ondraaglike Juffrou Rykdom is nie. Soms loop sy ook maar net soos dit kom. Soos sy sê: “Net die armes hoef aan te trek.” Maar as jy mooi kyk, sal selfs die sloffieklere ’n sekere etiket hê.
Hy kan nie verwag dat sy sal verstaan nie. Soos ’n prinses altyd van die blou bloed in haar are weet, al gaan sy in vodde geklee, so dra Jeannie Nothnagel altyd die wete van haar uitgesoektheid met haar mee. Maar hy, Jonathan Bergman, wat by die agterdeur ingekom het en per guns in die voorkamer gehou word, trek liewer bo verdenking aan.
Hy wonder dikwels of Jeannie in hom glo. Hy wonder of sy oor hom wonder. Of sy oor hom wakker lê, soos hy dikwels oor haar. In ’n sin is hulle ontstellende mense. Toe dit blyk dat die verhouding met Jeannie ernstig raak, het Senior vir Jonathan ingeroep. Die onderhoud was pynlik, maar sonder ontwyking van die kant van die ouer man. “Dit lyk my dit raak nou ernstig met jou en Jeannie, Jonathan,” het hy weggeval, in sy fors stem met die bry.
“Ons hou baie van mekaar, meneer Senior.” Dis maar soos hy in die omgang genoem word. “Gee u om?”
“As jy haar guns verwerf het, is dit seker reg.” Kripties, soos hy is. Maar dit was duidelik dat hy meer as dit te sê gehad het.
Dit kom toe ook. “Jeannie is my enigste dogter. Eintlik my enigste vroumens. Vandat ek en my vrou geskei is, is ek en Junior nog meer geheg aan Jeannie. Sy het gekies om by my te bly, in plaas van by haar ma. Verstaan?”
“Daardie deel verstaan ek. Maar u klink nie oortuig, of sal ek sê, ingenome nie. As ek haar guns verwerf het soos u sê, is dit nie vanselfsprekend dat ek haar pa s’n ook verwerf het nie.”
“Ek dink jy’s orraait genoeg. Veral as jy by die firma bly, kan daar baie van jou kom. Maar ek wil nie vandag oor die verre toekoms praat nie. Liewer oor die praktiese sy van julle uitganery. Dan wil ek nou dadelik sê: ek hou niks van hierdie deesdae se sogenaamde ‘vrye liefde’ nie.”
Senior Nothnagel het afrekenend bo-oor sy bril geloer. Soos hy ernstiger word, het sy bry swaarder geword. Byna hinderlik betekenisvol. Dis hoe sy onderhoriges sy bui leer toets het.
Jeannie dink anders daaroor, het Jonathan amper in sy dwaasheid gesê, maar hom gelukkig besin. Hy weet wat die mense sê: dat Senior sy vrou deur sy onbuigsaamheid verloor het. Hy het haar op ’n avontuurtjie betrap en, hoewel sy nie van
