goed te bepeins.”
Moos haal stadig en diep asem, sy oë steeds op Khan se huis. Is dít die deurbraak waarop hy so lank gewag het?
4
Op sommige plekke is die aantekeninge in Fred Smuts se notaboekie bra onleesbaar, maar dit verskaf darem aan hom die nodige riglyne om sy storie sinvol op die stemopnemer te vertel. Later, wanneer hy sy ondersoek afgehandel het, sal hy hoofsaaklik op die kassette staatmaak om sy reeks artikels te skryf.
Hy glimlag toe hy eers die kasset nommer voordat hy dit in die masjien druk. Sy suster spot hom oor sy old school-toerusting, maar hy verkies nog steeds dié ou stemopnemer. Hy’t darem met verloop van tyd gevorder van ’n stokou desktop na ’n vaartbelynde laptop. En hy gebruik sy selfoon deesdae vir meer funksies as net oproepe en SMS’e.
Hy skakel die opnemer aan en begin: “Gevallestudie sewentien. Bulawayo, Maart 2016. Mary Masakadza.” Kyk met skrefiesoë na sy gekrabbel en gaan voort: “Agtergrond. Mpilo-hospitaal. Februarie 2016. Dokter Dick Walsh lig my in dat sewentig persent van sy pasiënte draers van die MI-virus is. In kort som dit die krisis in Zimbabwe op.
“My eie ondersoek het die volgende opgelewer: Ek weet vigslyers in daardie dele is ondervoed en bly meestal in armoedige buurte, maar dit het nuwe betekenis gekry toe ek die buitewyke van Bulawayo verken. Uitgeteerde siekes moet hier in haglike omstandighede probeer oorleef. Selfs Khayelitsha se slegste dele lyk soos luukse oorde teenoor dié verwaarloosde plakkershole.
“Dis hier waar ek Mary Masakadza vroeg in 2016 ontmoet het, ’n twee-en-dertigjarige ma van drie kinders wat ’n blyplek met ’n dosynstuks mense deel. Mary was een van die gelukkiges wat teenretrovirale behandeling ontvang. Wel nie by die hospitaal nie, maar by een van die oorvol klinieke in die omgewing. Dié fyn vroutjie was so swak dat sy skaars haar arm kon oplig om haar jongste kind te voer. Haar maatskaplike werker, Janice Raza, het my verseker ek sien haar op haar beste. Sy was egter vol moed dat die medisyne Mary binnekort sal help.
“Vier maande later, met ’n opvolgbesoek aan Bulawayo, moes ek verneem Mary is oorlede. Janice het net haar skouers opgetrek. Sy het gesê die medisyne wat veronderstel was om vir Mary beterskap te bring, het géén positiewe uitwerking gehad nie. Trouens, haar toestand het deurentyd verswak. Janice het my ook ingelig dat dit die lot was van baie ander in die omgewing: die medisyne help nie. Sy was behulpsaam genoeg om die boksie tussen Mary se besittings op te spoor, met nog ’n paar pille daarin …”
Fred kyk gesteurd op van ’n geluid iewers in die huis. Hy druk die stopknoppie van die stemopnemer en luister aandagtig. Sy suster se verdomde kat het natuurlik weer iets omgestamp. Dis die lompste kat wat hy in sy lewe teengekom het.
Maar dis nou stil in die huis.
Hy verstar toe iets hards teen sy agterkop druk.
“Hou jou hande in die lug en staan baie stadig op,” sê ’n toonlose stem agter hom. “Maak presies soos ek sê en jy sal niks oorkom nie.”
Fred gehoorsaam met ’n hart wat uit sy borskas wil spring.
“Sit jou hande agter jou rug,” sê die stem.
Dis ’n wit man, flits dit deur Fred se gedagtes. Hy voel hoe sy gewrigte behendig vasgebind word. Seker kabelbinders, want dit sny in sy vel in en hy kan sy hande nie beweeg nie.
“Voete bymekaar,” beveel die stem, en Fred se enkels word vinnig vasgebind.
Hy skrik toe twee gehandskoende hande van agter af voor sy gesig verskyn. Sy mond word toegeplak met ’n breë stuk kleefband.
“Lê op jou maag.”
Fred sak af op sy knieë. Die man dwing hom neer totdat hy uitgestrek lê. Hy word aan sy voete oor die gladde houtvloer gesleep tot in die verste hoek van die studeerkamer.
Die inbreker werskaf by die lessenaar. Fred spits sy ore. Hoe het die man ingekom? jaag dit deur sy gedagtes. Als was tog gesluit.
Sy eie skuld, besef hy dan. Hy’t nie die donnerse alarm aangesit nie. Was bang die kat trigger dit weer soos gister. Die inbreker moes die huis dopgehou en agtergekom het hy is alleen hier.
Die land is in sy moer in, dink hy verslae. Misdadigers regeer nou. Dat hy hier in sy suster se huis in Rondebosch oorval word nadat hy net twee dae terug die nuus gekry het dat daar by sy woonstel in Sandton ingebreek is!
Die inbreker loop uit. Fred luister hoe sy voetstappe in die gang af verdwyn. Hy probeer sy hande loswikkel, maar die binders trek net stywer om sy gewrigte en sny dieper in sy vel.
Ná amper ’n halfuur kom die inbreker weer in. Hy sleep Fred aan sy voete terug na die lessenaar.
Toe ’n nylontou om sy nek geknoop word, begin paniek in Fred se kop hamer. Wat de hel gaan nou aan!
Die man lig hom van agter af aan sy skouers orent. “Sit op die stoel se armleuning,” beveel hy.
Fred gaan sit. Die man tel sy bene op en draai sy lyf sodat sy voete op die sitplek rus. “Staan op,” kom die bevel.
Fred kom orent. Hy sien nou vir die eerste keer die inbreker se gesig. Dis ’n man van goed in die vyftig, merk hy verbaas op. Skraal, seningrig, staan kiertsregop, soos ’n soldaat op aandag. Sy gesig is uitdrukkingloos, die dun lippe op ’n strepie getrek.
Fred ril toe hy die man se oë gewaar. Hy’t nog nooit sulke oë gesien nie – uitdrukkingloos soos glas.
Die man klim op die lessenaar, die punt van die tou in sy hand. “Ek gaan die tou aan hierdie balk bo jou kop vasmaak. Dan moet jy nie beweeg nie, anders gaan jy jouself ophang. Dis net my maatreël om te voorkom dat jy die polisie bel of alarm maak sodra ek weg is.”
Dit gaan ’n lang nag wees, besef Fred. Die huishulp kom soggens eers skuins ná sewe in. Gelukkig het sy haar eie sleutel. Maar hy gaan die hele goddelike nag soos ’n donnerse standbeeld op hierdie stoel moet staan.
Terwyl die inbreker die tou om die balk vasknoop, merk Fred sy stemopnemer is nie meer op die lessenaar nie. Ook nie sy notaboekie of die houer met die ander kassette nie.
Die alarms in sy kop lui meteens hard en aanhoudend. Hoekom sal enigiemand dít wil steel? Hy leun vorentoe om beter te kan sien, maar die tou om sy nek trek stywer.
“Ontspan net,” sê die inbreker terwyl hy van die lessenaar af klim. “Onnodige paniek kan jou lewe kos.”
Hy tel ’n rugsak op, grawe daarin en haal iets uit. Fred kan nie sien wat dit is nie. Die man moet strek om dit in Fred se hempsak te sit.
Dan pluk die man die stoel onder hom uit.
* * *
Dis al middernag, maar Kassie kan nie slaap nie.
Hy tuur na die posseëlalbums en bokse wat sy lessenaar en studeerkamervloer vol staan. Hy weet hy gaan vir homself ontsettend baie werk skep vir die volgende maande, dalk selfs jare, maar hy wend hom altyd na sy seëls in krisistye.
Dis sy manier om innerlike spanning te verlig. Seker nie altyd die beste oplossing nie, maar hy is nou maar eenmaal so geprogrammeer.
Dit was destyds juis die finale spyker in die doodskis van sy huwelik met Marietjie. Pleks dat hy hul kommunikasieprobleem
