die hartseer en verslaenheid diep in haar blou oë. Die lig het daaruit verdwyn en hulle leeg en koud soos ’n eensame wintersnag gelaat. Daar is geen warmte van geluk meer nie, geen lag en lewensvreugde nie.
“Ek is jammer, Rosalie. Ek weet dit klink lomp om dit te sê, maar daar is niks anders om te sê nie.”
“Nou weet jy hoekom ek moet weggaan.”
Hy aarsel.
“Ek wens daar was ’n manier waarop ek jou hier kan hou. Ek weet dat Leydshoop die enigste plek is waar jy óóit gelukkig sal wees. Jou geluk lê nie by Charles nie, Rosalie. Jy moenie oorhaastig wees nie.”
Sy kyk weg.
“Daar is geen ander uitweg nie, Renier.”
’n Lang ruk nadat hy weg is, klim sy eers op Harmonie se rug en keer huiswaarts.
Dis ’n vreemdeling wat die eerste nuus van Derek Leyds bring. Dis ’n man en sy vrou wat drinkplek vir hulle vee kom soek het op Leydshoop.
Markus is nie iemand wat sy hand toehou vir mense wat in nood verkeer nie, en hy nooi die egpaar om die aand op Leydshoop te oornag voordat hulle die volgende dag verder trek na ’n plaas in die Suid-Vrystaat.
Ouder gewoonte vra oom Markus die man uit oor sy seun. Hy het die gewoonte jare gelede aangekweek omdat hy nog altyd gehoop het om nuus van sy verlore seun te kry.
Hierdie keer kyk die man fronsend op na Markus.
“Derek Leyds? Ja, ek het van hom gehoor.”
Rosalie is die enigste ander persoon in die vertrek. Hanna en haar kinders is al weg kamer toe.
Markus leun dringend vooroor.
“Wat het u van hom gehoor?”
Die man dink ’n oomblik na en sê dan: “Ek weet net sy vrou is omtrent drie of vier jaar na hulle huwelik dood. Derek het te laat gekom vir haar begrafnis en mal van verdriet die wildernis ingevaar. Party mense sê dat hy van sy kop af geraak het, maar hy het elke dan en wan teruggekeer na die beskawing om voorrade te koop. Hy was baie stil, maar beslis nie mal nie.”
“Wanneer laas het u van hom gehoor?”
“Omtrent tien jaar gelede. Toe het hy olifante langs die Limpopo gejag.”
Markus sit terug in sy stoel.
“Hy mag dus dalk nog leef?”
“Dis baie moontlik.”
Mevrou Verdoorn maak verskoning sodat sy kan gaan slaap en laat haar man alleen by Rosalie en Markus.
“Het u hom persoonlik geken?” wil Markus weet.
Verdoorn skud sy kop stadig.
“Nee … niemand het hom juis geken nie. Hy het selde met die mense op die dorpe gepraat waar hy aangedoen het. Na wat ek kan onthou, was hy ’n welgestelde man toe ek laas van hom gehoor het.”
“Drie-en-twintig jaar … en hierdie is die eerste nuus wat ek van my seun kry.”
Verdoorn vee moeg met sy hand oor sy voorkop.
“Ek is jammer dat ek u nie meer kan vertel nie.” Hy aarsel. “Ek is baie moeg, meneer Leyds. Sal u omgee as ek nou maar gaan slaap?”
Markus skud sy kop.
“Nee, gaan maar. Rustige nag, meneer Verdoorn.”
“Dieselfde vir u.” Hy laat Rosalie by Markus in die vertrek agter.
“Derek moet nog leef,” mymer die ou man. “Hy kan nie al dood wees nie.”
“Dan sal hy terugkom, oom Markus.”
“Ek hoop so, my kind, ek hoop so. Ek is al ’n ou man, maar as ek my seun net weer kan sien, sal ek in vrede gaan.”
“Ons moet net bly hoop, oom Markus.”
Hy glimlag vaag.
“Dis al wat daar nog is om te doen … hoop en bid dat hy nog leef.” Hy kyk na haar. “Bring vir my my Bybel, asseblief, Rosalie, ek wil ’n rukkie alleen wees.”
Sy glimlag toe sy opstaan om die Bybel te gaan haal. Sy sit dit op sy skoot neer en buk af om hom op sy voorkop te soen.
“Ek gaan nou maar slaap, oom Markus.”
“Nag, my kind.”
Rosalie neem een van die brandende lampe in die portaal en gaan daarmee na haar kamer. Sy voel jammer vir oom Markus wat nou alleen daar in die sitkamer met sy Bybel sit. Hy het troos nodig, maar hy ken niemand na wie toe hy kan gaan nie.
Môre sal die ou man weer met daardie verlange in sy oë loop. Sy sal met hom praat en hy sal antwoord, maar hy sal nie met haar wees nie.
Hanna, Clara en Samuel maak asof Rosalie glad nie bestaan nie. In die verlede het hulle darem nog met haar gepraat al was dit nie altyd baie vriendelik nie, maar sedert Frank Wepener die plaas verlaat het, bestaan sy net nie meer vir hulle nie.
Sondagoggend kom Frank op Poon se rug op die plaas aan. Hy lyk stowwerig, en sy baard is ten minste drie dae oud. Oom Markus het sy glad geskeerde vel altyd as onwaardig beskou vir ’n man van oor die sestig.
Markus sien Frank stadig in die stofpad aankom, en diep in sy hart kry hy sy swaer tog jammer. Miskien het hy nou berou gekry oor al die beledigings wat hy teen Rosalie se kop geslinger het. Hy self is al oud, en dan moet ’n mens nie so in onmin leef nie.
Wepener gly vermoeid uit die saal en hou ’n oomblik aan die perd vas voordat hy na die huis toe aanstap. Hy steek vas toe hy Markus op die stoep sien staan.
“Ek wil my vrou en kinders sien,” sê hy bars. “Vir jou het ek niks te sê nie!”
“Hulle is in die huis.” Markus byt op sy tande. Wepener gaan hardekwas wees, en dan gaan hy beslis nie sy simpatie vermors nie.
Frank stap sleepvoetend by hom verby na die deur toe.
“Net ’n oomblik, Wepener,” sê Markus.
Frank steek vas.
“Wat is dit?”
“Ek wil net sê dat ek jou nie langer van jou gesin af wil hou nie. Jy is welkom om terug te kom na Leydshoop.”
Frank kners op sy tande.
“Ek bly nie in een huis met jou of jou dogter nie! Ek sterf liewer van die honger!”
“Maskas, man! Ons is al oud, en nou staan ons en stry soos kinders!”
“Jy is ’n koppige ou bokram, Leyds. Hou maar liewer jou liefdadigheid vir jou optelkind!”
Markus se oë blits.
“Jy begin al weer!”
Frank
