Die slag van die enjin was nou duideliker en Delport kon die skoorsteen teen die sterre sien en die yl rokie wat in die donker trek.
“Dis die eerste keer dat ek op so ’n rivierboot kom,” het sy gesê. “Dis net soos ek my dit voorgestel het.”
Die sensa het nog iewers in die donker getokkel en hier en daar het ’n stem lui gepraat. Die dag het sy tol geëis.
“Jy is getroud?” het sy gevra.
Hy kon pynappels ruik en hoendermis en knoffel.
“Ja,” het hy gesê en geknik.
An sou seker al slaap. Of lê en lees.
“Kinders?”
Hulle het tot by die voorste relings gegaan en oorgeleun, staan en kyk hoe die kiel die stroom oopsny. “Een,” het hy gesê.
“Hoe oud?”
Hulle was nog nie by die eilande nie. Dit sou nog ’n kwartier duur. Dan die tweede halte. Hy het gewonder wat van sy draer geword het. Hy kon hom nie in die donker sien nie.
“Nege,” het hy gesê, “omtrent,” en nie van haar nuuskierigheid gehou nie. Hy sou veel liewer met Rodrigue wou gaan sit en gesels.
“Is dit ’n seun?”
Hy het geknik sonder om seker te maak dat sy dit sien.
“Dit moet seker eensaam wees,” het sy gesê, “vir so ’n kind.”
“Vir almal.”
Die donker was taai en roerloos en selfs die voortstuwende boot het geen koeligheid gebring nie. Die twee woorde het in die lug bly hang en hy kon nie begryp wat hom dit laat sê het nie. Dit was tog sy eie saak.
“Ek is maar twee weke hier,” het sy gesê, “en die eensaamheid maak my dood. Ek voel partykeer ek kry nie asem nie. Dis dié dat ek gister Caipemba toe is. Ek wou net weer mense sien.”
Sy oë het tussen die donker gestaltes gesoek na sy draer. Maar hy kon hom nie sien nie.
“Jy’t vir Rodrigue gesê jy’s ’n week hier,” het hy sag gesê.
Sy het van die water af opgekyk na hom toe en omgedraai, en, soos hy, met haar rug teen die reling geleun. “’n Week in die kamp. Ons is al twee weke uit Beira weg.”
Sou Gonçalo die boot verpas het? Dit het al vantevore gebeur. Maar nooit met dié skepsel nie. Gonçalo was nog altyd die getrouste op die werf.
“Julle mag nie hier skiet nie,” het hy gesê.
“My pa-hulle het permitte.”
“Ek het hulle nie geteken nie.”
Sy het ’n bietjie onseker na hom toe opgekyk. “Is jy ’n veldwagter?”
Hy het geknik. “Eintlik vuurwag. Maar ek moet maar ’n ogie oor alles hou. Hulle moes eers die permitte vir my gebring het.”
“Hulle het dit nie geweet nie.”
“Die lisensiekantoor in Beira sou dit vir hulle gesê het. En dit staan agter op die permit gedruk.”
“Ek sal hulle sê,” het sy gesê, ’n tikkie kommer in haar stem, “wanneer hulle kom – ás hulle kom. Ek sal sê hulle moet direk na jou toe kom. Hulle sal nie graag wil moeilikheid maak nie.”
’n Oomblik was daar ’n verbond, die moontlikheid van ’n verbond, die vae belofte van ’n verwantskap: die manier waarop sy gesê het: ás hulle kom.
Nog iemand, het hy gewonder, wat op die punt staan om in die steek gelaat te word? Nog iemand, het hy byna gehoop, wat die sekerheid verloor het? Hy het reguit in haar gesig gekyk, vir die tweede keer dié dag, en gevra: “Kom hulle dalk nié terug nie?”
“Hulle is al ’n week weg,” het sy gesê. “Hulle sou net vier dae weggebly het.”
’n Oomblik het Delport aan An gedink, bewus weerloos in haar verkreukelde onderrok, wat by die stoof staan en kyk hoe Fernando twee eiers braai – haar maer en uitgesakte lyf tien jaar ouer as haar jare.
Iemand het teen die trap uitgekom en Delport het gekyk en Rodrigue se pet sien verskyn, en toe sy ronde skouers. Sy swaar gestalte het teen die trap uit gewieg en bo tot stilstand gekom. Hy het hulle nie dadelik gesien nie en sy pyp uitgehaal, dit langsaam in sy mond gesteek, in sy sakke rondgevoel na vuurhoutjies. Sy kop het nie geroer nie, maar Delport kon in sy verbeelding sien hoe Rodrigue se oë in die kasse draai op soek na hulle.
“Hier is ons!” het die meisie gesê en Rodrigue het na hulle kant toe gekyk. Daar het ’n geel vlammetjie tussen sy hande oopgespring en hy het sy pyp moeisaam opgesteek, die vuurhoutjie water toe geskiet, die pyp eers goed laat rook en toe nader gekom.
“Nie geweet julle is hier nie,” het hy gesê, maar niemand oortuig nie, en dit blykbaar besef, en gesê: “Daar kom weer aan.”
In die ooste hét daar ’n bietjie lig geroer, diep agter die wolke; maar net vlugtig, toe was alles weer donker.
“Ek het julle daar onder gaan soek netnou,” het die kaptein gesê. “Toe’s julle nie daar nie.”
“Ons het kom vars lug soek.”
Rodrigue het moeisaam en tevergeefs aan sy pyp gesuig, toe weer na sy vuurhoutjies gesoek, dit gekry – en blykbaar vergeet hoekom hy dit wou hê.
“Ek het die masker gesien wat daar by jou goed lê,” het hy vir Delport gesê. “Het jy dit by Rajput gekoop?”
Delport het sy kop geskud en na die meisie toe geknik. “Dis hare.”
“Bleddie mooi.” Hy het hom tot haar gewend. “Bleddie mooi, hoor. Vreemde soort gesig. Dit het my aan Siva laat dink.”
Nie een het die moeite gedoen om te vra wie Siva is nie.
“En aan Janus ook, weet jy? Noudat ek daaraan dink.” Rodrigue het die saak oorweeg. “Daar is iets van Janus in die gesig. Dis albei sy gesigte saam.” Hy het gewag dat iemand moet reageer, maar nie een het geweet wie Janus is nie. En niemand wou vra nie.
“Het my draer vanmiddag aan boord gekom?” het Delport gevra.
Die kaptein het geknik. “Hy was voor jou op.”
Hulle het ongemaklik teenoor mekaar gestaan. Daar was niks meer om te sê nie en tog was daar baie. Daar sou baie wees as Delport en Rodrigue alleen was, of Rodrigue en die meisie, of die meisie en Delport. Maar die drie saam was nou onbeholpe en ’n bietjie rusteloos. Daar was ’n spanning wat vroeër die aand ontbreek het.
Rodrigue het sy pyp ’n tweede keer opgesteek en sy gesig was bruin agter die vlammetjie, sy wange blink van baardstoppels en sweet. “Dis ’n nag!” het hy gesê en sy vuurhoutjie weggeskiet. Daar het ’n strook lig van die onderdek af teen die trap uit geskyn en die rook uit sy pyp het blou deur die ligstrook gedrywe. “Dis ’n nag!”
Dit was maar soos enige nag op die rivier. Maar Rodrigue wou
