strachem, miały nalot archaicznego katolicyzmu, niekrytycznego, nienaukowego, nieracjonalnego, a przecież skoro wiele z tych wezwań wydaje się przesadzone, jak twierdzą niektórzy, dlaczego więc eklezjalni eksperci od teologii mistycznej, teologowie, biskupi i dogmatycy nie zbiorą się, aby przedyskutować i wyjaśnić zawartość tych przesłań, które często są osądzane, lecz nie są zgłębiane w odpowiedni sposób? Wydaje nam się, że osądzanie przesłań i objawień maryjnych z góry założonym sceptycyzmem, bez uprzedniego ich rozważenia jest niesłuszne75.
Chodzi tu o objawienia potwierdzone przez Kościół, a zatem uznane za prawdziwe. Skoro są one autentyczne, należy w nie wierzyć, a skoro należy w nie wierzyć, trzeba umożliwić ich poznanie we właściwy sposób, aby móc na nie odpowiedzieć. Matka Boska mówiła do Kościoła i do świata, jak więc możemy ignorować to, co nam powiedziała i zaleciła?
We współczesnym świecie, ze względu na stałą i postępującą sekularyzację, coraz bardziej eliminowana jest idea nadprzyrodzonego wpływu na wydarzenia historyczne; przewagę nad tajemnicą zyskuje domniemany racjonalizm76. Wiara oddalona jest o lata świetlne od myśli współczesnego człowieka, zanurzonego w immanentyzmie, do którego doprowadziła go tak zwana „myśl współczesna”, czyli ogół wszystkich filozofii wywodzących się z oświecenia.
Objawienia z Fatimy są dla Kościoła jak latarnia rzucająca światło na Prawdę ukazaną przez Jezusa Chrystusa i oświetlająca ludziom drogę ku zbawieniu. Ojciec Antonio Maria Martins SJ napisał w przedmowie do wydania wspomnień siostry Łucji, że trzecia część Tajemnicy, „której tekst nie został jeszcze rozpowszechniony, mówi tylko o tak zwanym «kryzysie Kościoła»”77. Autor, piszący te słowa w 1976 roku, nie wyjaśnił, na jakiej podstawie jest pewien swojego twierdzenia, ale oznajmił, że byłoby wielkim błędem, gdyby „duch” Soboru Watykańskiego II
miał zastąpić teologię prawdziwych i wielkich mistrzów nowymi, dziwnymi ideologiami, których celem jest wyeliminowanie z norm wiary wszystkiego tego, czego współczesna myśl – często pozbawiona jasności umysłu – nie rozumie i nie akceptuje, oraz gdyby zamienił apostolski niepokój zbawczej miłości na przyzwolenie na negatywne formy świeckiej mentalności i obyczajów. […] Słowa te, jeśli mają związek z trzecią częścią tajemnicy, nadają Fatimie tak wzniosły wymiar, że powinny skłonić do poważnego zastanowienia się tych, którzy powstrzymują się od studiowania pełnego miłości przesłania Matki Bożej78.
2
DYNASTIA SABAUDZKA I ZAPOWIEDŹ FATIMY
Najświętsza Maryja Panna ukazała się na katolickiej ziemi, stale wiernej Chrystusowi i Kościołowi, choć wyjątkowo doświadczanej: z jednej strony przez islamskie najazdy w przeszłości, z drugiej – przez antychrześcijańską i antyklerykalną masonerię w 1917 roku. Masoński rząd w Portugalii wystąpił ostro przeciwko objawieniom w Fatimie, a zarazem przeciwko Łucji dos Santos oraz Hiacyncie i Franciszkowi Marto, którzy zostali nawet uwięzieni i którym grożono śmiercią.
Prasa wyśmiewała wydarzenia w Fatimie, lecz ludzie tłumnie odwiedzali miejsce, w którym dzieci widziały Matkę Boską. To właśnie wierni pokonali opór władz świeckich, które wypowiedziały wojnę Kościołowi i robiły, co tylko mogły, aby zatrzymać widzących z Fatimy i „zapobiec” objawieniom uznanym za poważne niebezpieczeństwo dla rozumu, zdrowego rozsądku, a przede wszystkim dla stabilności rządu.
Pewnej nocy – Łucja nie pamięta, czy był to rok 1918 czy 1919 – władze masońskie kazały obalić oba słupy, na których umieszczone były latarnie, zapalane regularnie przez wiernych, oraz ściąć dąb, przy którym pojawiała się Madonna. Rano, gdy rozeszła się wiadomość o tym wydarzeniu, Łucja pobiegła tam, aby sprawdzić, czy to prawda. Uradowała się, ponieważ ludzie pomylili się i wycięli inne drzewo. „Pomodliłam się wtedy do Matki Boskiej, prosząc ją o przebaczenie tym ludziom i prosiłam o ich nawrócenie”79. Karygodne było postępowanie Artura de Oliveira, burmistrza gminy Vila Nova de Ourem, w obrębie której leżała Fatima, prześladował bowiem widzących i chciał ich zdemaskować.
5 października 1910 roku w wyniku zamachu stanu król Emanuel II Patriota (1889–1932) abdykował i w kraju ustanowiono republikę. Rewolucja uderzyła przede wszystkim w Kościół Katolicki: świątynie zostały ograbione, klasztory zaatakowane, księża, zakonnicy i zakonnice byli prześladowani. Zamiast zająć się kryzysem ekonomicznym, nowy rząd masoński zaangażował się w ostrą politykę antyklerykalną. 10 października zarządzono likwidację wszystkich zgromadzeń religijnych, zakonów i klasztorów: duchowni zostali wydaleni z Portugalii, a ich dobra skonfiskowano. Jezuitów zmuszono do zrzeczenia się obywatelstwa portugalskiego. Wydano serię antykatolickich, krótkowzrocznych ustaw, między innymi o legalizacji rozwodów (z 3 listopada 1910 roku). Następnie przyjęto prawa legitymujące dzieci narodzone poza związkami małżeńskimi; zezwolono na kremację, a cmentarze zostały zeświecczone. W szkołach zawieszono naukę religii, a księżom zakazano noszenia sutanny.
Narzucono ograniczenia na bicie w dzwony i okresy adoracji; zakazano ludowych świąt. Rząd miał wpływ również na naukę w seminariach, ponieważ miał prawo nominacji profesorów i określania programu studiów. Dzieło laicyzacji narodu zwieńczyła ustawa o rozdziale pomiędzy państwem a Kościołem z 20 kwietnia 1911 roku.
Nowy rząd republikański chciał ponadto zdobyć silne poparcie ludowe dla reżimu i partii. Cel ten nie został osiągnięty, gdyż lud portugalski, potomkowie starożytnych Luzytan, był stosunkowo oporny na ateistyczną i masońską propagandę. Podczas I wojny światowej, w której Portugalia wzięła marginalny udział, pogłębił się rozłam w polityce wewnętrznej kraju. Zaowocował on dyktaturą generała Joaquima Pereiry Pimenta de Castro (1836–1918) w 1915 roku, po której – w latach 1917–1918 – nastąpiła junta rewolucyjna Sidónia Bernardina Cardosy da Silvy Paisa (1872–1918). Dyktator został zamordowany 14 grudnia 1918 roku. Doprowadziło to do krótkiej wojny domowej 19 stycznia 1919 roku oraz odrodzenia monarchii na północy kraju. Cztery dni później w Lizbonie wybuchło powstanie. W walkach przeciwko monarchistom dowodził rząd koalicyjny pod kierownictwem José Relvasa (1858–1929), wsparty przez wojsko i oddziały najemne. Po serii starć monarchiści zostali ostatecznie pokonani 13 lutego 1919 roku. Wojskowe zwycięstwo pozwoliło Portugalskiej Partii Republikańskiej ponownie objąć władzę jeszcze w tym samym roku. W sierpniu 1919 roku na prezydenta został wybrany Antonio José de Almeida (1866–1929), który rozwiązał parlament. Utrzymano stosunki ze Stolicą Apostolską nawiązane na nowo w okresie rządów Sidónia Paisa. Prezydent wykorzystał swoją władzę, aby zakończyć kryzys rządowy w 1921 roku. W tym samym roku wybory wygrała Partia Liberalna, powstała kilka miesięcy wcześniej, jednak jej rządy nie potrwały długo. 19 października 1921 roku doszło do wojskowego zamachu stanu, podczas którego zabito wielu konserwatystów. Wydarzenie to zostało zapisane na kartach historii jako „krwawa noc”.
Głównych przywódców Portugalskiej Partii Republikańskiej trawiło niezadowolenie, korupcja i zakończone niepowodzeniem próby rozwiązania problemów społecznych. W latach 1910–1926 rząd zmieniał się czterdzieści pięć razy. 28 maja 1926 roku zamach stanu położył kres pierwszej Republice. W Bradze rozpoczęła się rewolucja konserwatystów i wkrótce rozlała się na pozostałe miasta Portugalii. Generał Manuel de Oliveira Gomes da Costa (1863–1929) wraz z piętnastoma tysiącami ludzi wyruszył na Lizbonę, gdzie został entuzjastycznie
Tamże, s. 42–43.
Mówimy o domniemanym racjonalizmie, aby odnieść się do kalekiego rozumu, który – od Kanta i oświecenia aż po czasy współczesne – nie uznaje nic poza sobą samym, a zatem przypisuje człowiekowi zdolność do dochodzenia i poznawania metafizyki. W rzeczywistości jest to forma irracjonalizmu, który w dodatku w swym zaślepieniu mianuje się rozumem.
Por. L. dos Santos (Irmã),
A.M. Martins SJ,
