1
Bu kitabı demek anlamında.
2
Önceki ahvelin hakkındaki eski kitaplardan alınan demek anlamında.
3
Kitap dört bölümden ouşuyor demek anlamında.
4
Ata yurdumun, ana elimin.
5
Önceki zamanlarda şimdiki Asterhan şehrine böyle deniyormuş.
7
Mahammat Efendi tarihi bakımdan gerçek olan bir kişi.O, bütün ömürünü se ferlerde, seyhatlerde ve halkların çoğunun yaşamını, kılığını, adetlerini öğrenip yazıya aktararak geçiren yazar, şairdir. Onun değerli bulunan pek çok kitapları Türk, Arab, Fars yazarlar tarafından büyük hürmetle hatırlanmaktadır.
8
Tatarhan’ın hanlığı 16ncı yüz yılın başlarında kurulmuştur. Onun hanlığı Kuma nehrinden başlayıp, sınırları Terek nehri boyunca genişlemiştir. Kuma nehrinden başlayıpdeniz kıyısınca Derbent’e kadar çoğunlukla önceki kavimleri yaşadığı topraklardır.
9
Kul-Karavaş: Erkek-Kadın serbest olmayan çalışanlar
10
Kasaba. Kafkasyada yaşayan türk kökenli halklar yerleşim yerlerini adlandırmada Kent’i kasaba yurt’u köy için kullanıyorlar
11
Absiyah – EskidenKızlara fars dilinde takılmış ad. Fars dilinde “Ab” – su, “Siyah”– Kara anlamına geliyor. Bu isim Kumuklarda “Karasu çiftliği” denilen anlama karşılık geliyor.
12
Mahammat Efendi o seferlerini fars dilinde yazıp kitaplaştırmış.
13
Turan diye İranın doğu tarafında yaşayaran Türki milletlerin vilayetleri için söyleniyormuş.
14
Mahammat Efendi nin“Kuban seferi” diye kitabı var. O kitap Kuban nehri-nin yakınında bulunan Türk boyları: Karaçaylar, Tatarlar ve Balkarlar hakkında yazılmıştır.
16
Rubai – yırlar, şiiler, dört satırlı şiir.
17
Ferman-izin, hüküm, buyruk.
18
Bu masalı A.-H. Kızlarlı Kalmuklardan almış. Kızlarlı Kalmuk dilini iyi bilen birisi, ohalkın söz yaratıcılığından etkin faydalanmış. Bu bilgi A.S. Puşkinde de görülüyor.
19
Çertmek-Saza parmakları ile darbeler vurara sazı çalmak
geliyor.
