Çeçen, Dağıstanlı gibi halklarla birlikte Karaçay-Malkar folklorunda da Nart efsaneleri geniş bir yer tutar. Başlıca kahramanları Örüzmek, Sosurka, Batırez, Kara Şavay, Alavgan, Fuk, Satanay Biyçe gibi adlar taşıyan Nart halkının, günümüzdeki Kafkasya halklarının ataları olduğuna dair inanç Kafkas halkları arasında oldukça yaygındır. Karaçay-Malkarlılar bu sebeple çok eski devirlerden beri atasözlerine “Nart söz” adını vermektedirler.
Kafkasyanın Orta Kafkaslar bölgesinde yaşayan ve Türkçenin Kıpçak lehçesi grubuna giren bir dilde konuşan Karaçay-Malkarlıların atasözleri ile Türkiye Türkçesinde yaşayan atasözleri arasında bir mukayese yapıldığında benzer ya da aynı atasözlerinin her iki grupta da yer aldığı görülmektedir. Aşağıdaki örnekler KaraçayMalkar ve Türkiye Türkçesindeki atasözleri arasında bir karşılaştırma yapma imkanını sağlarken, aralarındaki yakınlığı da ortaya koymaktadır.
Karaçay-Malkar
Açha açhanı tartadı. (Para parayı çeker)
Türkiye
Para parayı çeker. (Özdemir 1981:148)
Karaçay-Malkar
Açnı amanı bolmaz, toknu imanı bolmaz.
(Acın kötüsü olmaz, tokun imanı olmaz)
Türkiye
Acın amanı, tokun imanı olmaz. (Aksoy 1996: 26)
Karaçay-Malkar
Adamnı kılıgı işde belgili boladı. (Adamın karakteri işte belli olur)
Türkiye
Adamın iyisi işbaşında belli olur. (Özdemir 1981: 12)
Karaçay-Malkar
Agaç çirise özeginden çiriydi. (Ağaç çürüse özünden çürür)
Türkiye
Ağacın çürüğü özünden olur. (Aksoy 1996: 30)
Karaçay-Malkar
Akılı bolmaganga sakalı boluşmaz.
(Aklı olmayana sakalı yardım etmez)
Türkiye
Akıl olmayınca ne yapsın sakal? (Özdemir 1981: 17)
Karaçay-Malkar
Akıllı sagış etginçi teli işin bitdirir.
(Akıllı düşününceye kadar deli işini bitirir)
Türkiye
Akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer. (Özdemir 1981: 17)
Karaçay-Malkar
Alga çıkgan kulaknı artda çıkgan müyüz ozar.
(Önce çıkan kulağı sonra çıkan boynuz geçer)
Türkiye
Boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer. (Aksoy 1981: 179)
Karaçay-Malkar
Alma tereginden keng ketmez. (Elma ağacından uzağa gitmez)
Türkiye
Armut ağacından uzak düşmez. (Aksoy 1996: 45)
Karaçay-Malkar
Anasına karab kızın al. (Anasına bakıp kızını al)
Türkiye
Anasına bak kızını al. (Özdemir 1981: 26)
Karaçay-Malkar
Artık mal köz çıgarmaz. (Fazla mal göz çıkarmaz)
Türkiye
Fazla mal göz çıkarmaz. (Saraçbaşı-Minnetoğlu 1982: 154)
Karaçay-Malkar
At iyesin tanır. (At sahibini tanır)
Türkiye
At binicisini tanır. (Özdemir 1981: 3)
Karaçay-Malkar
At urmaz deme, it kabmaz deme.
(At vurmaz deme, it kapmaz deme)
Türkiye
Atım tepmez, itim kapmaz deme. (Özdemir 1981: 32)
Karaçay-Malkar
Ata şohu tas bolmaz. (Ata dostu kaybolmaz)
Türkiye
Ata dostu oğula mirastır. (Özdemir 1981: 30)
Karaçay-Malkar
Asıl azmaz, gemha tozmaz. (Asil bozulmaz, ipekli kumaş eskimez)
Türkiye
Asıl azmaz, bal kokmaz. (Özdemir 1981: 29)
Karaçay-Malkar
Arba avgandan sora col körgüztüvçü köb bolur.
(Araba devrildikten sonra yol gösteren çok olur)
Türkiye
Araba devrildikten sonra yol gösteren çok olur. (Özdemir 1981: 27)
Karaçay-Malkar
Arbanı allı kalay barsa artı da alay baradı.
(Arabanın önü nasıl giderse, arkası da öyle gider)
Türkiye
Arabanın ön tekerleği nereden geçerse art tekerleği de oradan geçer. (Özdemir 1981: 27)
Karaçay-Malkar
Ayıbsız teng izlegen tengsiz kalır.
(Ayıpsız arkadaş arayan arkadaşsız kalır)
Türkiye
Ayıpsız yar arayan yarsız kalır. (Özdemir 1981: 35)
Karaçay-Malkar
Az bergen cürekden, köb bergen baylıkdan.
(Az veren yürekten, çok veren zenginlikten)
Türkiye
