сиртдан тугаллаб, тил ва адабиёт ўқитувчиси, деган ихтисос олганман, бироқ худойлиғимни айтай: бир кун ҳам ўқитувчилик қилолганим йўқ, ахир қўйни ҳам кимдир боқиши зарур эди-да, бир даврлар комфирқа аъзоси, яъниким, жамиятнинг етакчи кучи бўлганман, ҳозир қип-қизил партиясиз, сиёсатдан узоқ, иқтисодга яқинроқ бўлиб қолганман, замонасининг зайли экан-да, оилалиман, бир қизим, бир ўғлим бор: тўнғичим Ойсифат Ҳакимовна – муаллима, қишлоқ болаларига фаранг тилидан сабоқ беради. Кенжатой қўзи қўчқоримиз, э узр, ўғлимиз Тўхтарбой ҳали мактабда. Аёлим Мусаллам – ўзим билан бирга қўй боқади. Икки нафар чўлиғим, яъни ёрдамчим ҳам бор. Икковиям зўр йигит. Ҳар бири ўзича бир олам. Мавриди келганида ҳар қайсиси ҳақида ажабтовур ҳикоялар айтиб берарман. Ўзимнинг авлод-аждодимни сўрасангиз, Оқтов ва Қоратов оралиғида сурув ҳайдаб, достону терма айтиб, тўй-маъракани гуллатиб, элнинг кўнглини хушлаб, нокаснинг ёқасидан ушлаб, пешанасига муштлаб, курашу кўпкарида дов бермай умр ўтказишган. Менга ҳам шуларнинг феълидан жиндайгина юққан: гоҳ афандинамо гап қилиб, гоҳ алмойи-жалмойи саргузаштларимни айтиб, бировни кулдириб, бировни аччиқлантириб юраман. А, лаббай? Таржимаи ҳолни кенгроқ, муфассалроқ айтинг, дейсизми? Эмасам, қулоқ солинг.
Мен ҳам аксар даштлик болалар сингари тилим чиққан заҳоти халқ оғзаки ижодига, бахши-шоирликка қизиқдим. Бахшиларнинг достону термаларини кўп эшитганман-да. Ўзим ҳам термалар, эртаклар тўқидим. Бола-бақрани тўплаб ҳикоятлар сўйладим. Тил ва адабиёт муаллими бўламан, мактабда дарс бериш баробарида қиттигина ижод билан ҳам шуғулланиб юраман, шеъру ҳикояларимни туман газетасида бостираман, терма-достонларимни китоб қиламан, деган катта орзулар қилдим. Лекин…
Мактабни битирганимдан кейин биринчи йили ўқишга киролмадим. Бироз бекор юрдиму, кейин “бекордан худо безор”, деган ўгитга амал қилиб, ота-боболар касби деб, қишлоқ подасини боқдим. Сўнгра совхоздан (бир пайтлар шунақа бир ташкилот бўлар эди, ўзбекчаси – давлат хўжалиги, яъни ҳозирги фермер хўжалигининг давлатга қарашли шакли, унда директор, яъни раҳбардан тортиб, қоровулгача, давлатдан белгиланган маошни олиб ишларди) бир сурув қўй олиб Ҳаётбоши чўққиси этакларига чиқиб кетдим. Раҳматлик директоримиз Музроб ака бир куни ўтовга келганида “Абдиҳаким, сен каллали йигитсан, сиртдан молдўхтирлик ўқишига кир, ёрдам қилайлик”, деб қолди. “Майли ака, ўқисам ўқий қолай, лекин мен молдўхтир ҳам, одамдўхтир ҳам бўлмайман”. “Қайсига кираман дейсан?”, “Адабиётга кирсам дейман, ака!” “Э, сен қизиқ-ку, Ҳакимбой, нима Эргаш Жуманбулбул бовонгга ўхшаган бахши шоир бўлмоқчимисан?” “Нима қипти, ака, айб эмас-ку”. “Албатта, албатта, Ҳаким жўра, кўнглинг истаганига кир. Шоир бўлсанг, достон айтиб отангнинг, Эргаш бовонгнинг руҳини шод этсанг қанийди. Бизнинг Суҳроббой ҳам муштдай бошидан шеър ёзади, уям шоир бўлади, шекилли”.
Хуллас, адабиётга кирадиган бўлдим. Дастлабки имтиҳондаёқ бир домла “Чўпон одамга адабиёт майдонида пишириб қўйибдими, қишлоқ хўжалигига боринг” деса бўладими. “Домуллажон,
