баҕарар дэриэбинэҕэ уос номоҕор сылдьар айах кэпсээннэрэ дэлэйдэр. Олортон билсиҥ.
Киһиэхэ да араас ааты иҥэрэллэр ээ. Өлүөсэ оҕо сылдьан Дьокуускайга Салтыков-Щедрин уулуссатыгар олоро сылдьыбытын иһин быһата Салтыкыап диэн хос ааттыы охсубуттар. Өлүөсэҥ сварщик да, электрик да, техникаҕа да маастар.
Биирдэ айан суоппара массыыната алдьанан, сварщигы ыйытаары, Сэргэйгэ түбэһэ түспүт. Сэргэй обургу ону мүччү тутуо баара дуо, массыынаҕа олорсон, Өлүөсэ дьиэтин таһыгар кэлэн тохтообуттар. Суоппар тахсаары олорон, ким диэн ааттааҕый диэн ыйыппытыгар, Сэргэй: «Салтыкыап диэн», – диэбит. Суоппар дьиэҕэ киирэн:
– Салтыкыап баар дуо? – диэбитигэр, иһит сууйа турбут кэргэнэ:
– Салтыкыаптаах баҕастаах, оннук киһи манна суох! – диэн кыыһыра түспүт. Суоппар кабинаҕа хаалбыт Сэргэйигэр кэлэн:
– Кэргэнэ оннук киһи суох диир, – диэбитигэр Сэргэйэ:
– Ээ, па, доҕор! Щедрин диэнин эппэтэххин! – дии охсубут.
Суоппар ситэри ааттаабатаҕын өйдөөн, дьиэҕэ төттөрү киирэн:
– Ээ, оччоҕо Салтыков-Щедрин баар дуо? – диэбит. Оччону истээт, Балбаара дьэ өлө сыспыт. Туох киһитэ булла диэн умайыктаныах буолбута – киһитэ былыр үйэ мэлис гынан хаалбыт. Суоппар кабинатыгар нэһиилэ куотан киирбитэ, били Сэргэйин суола былыр сойбут.
Отделение салалтата совхозтарын киинигэр мунньахтыы Көҕүс Сэмэн ДТ-75 тракторын прицебигэр олорон айаннаабыттар. Сэмэн массыына тырыта-хайыта сүүрбүт, бүтүннүү лоһугураччы тоҥон хаалбыт аҥхараат суолунан, тумна хайыы барбакка, дьиэтигэр тиийэ охсоору ыксаан, тракторын муҥунан дьонун түҥкэл-таҥхал түһэрэн суккуруур тыыннарын эрэ аҕалтаабыт. Дьоно кыыһырбыттарыгар: «Дьиикэйдэр, эһиги маннык сэпкэ олорон көрбүккүт дуо? Мин күн аайы ити курдук сахсыллабын!» – диэн төттөрү кыыһырбыт.
Биир дэриэбинэҕэ Тураах Бааска диэн хос ааттаах киһи баар эбит. Арай биирдэ сыбаайбаҕа киниэхэ тыл биэрбиттэр. Онуоха Баһылай, алгыс тылын этэн баран, баар-суох таптыыр ырыатын ыллаабыт. «Мин көтүөх курдукпун, кынатым ханнаный?» – диэбитигэр, биир өмүрэх эмээхсин соһуйан: «Сирэҕиис-сирэҕэс, кынаккын тоҕо хаалларбыккыный?» – дии-дии ытыһын таһына олорбут.
Кураан дьылларга илин эҥээр улуустарга от үүммэккэ, отчуттара Бүлүү, Кэбээйи диэки оттуур кэмнэрдээхтэрэ. Уус Алданнар биир оннук дьыл Кэбээйигэ оттуу диэн бөртөлүөтүнэн көппүттэр. Улуус түгэх нэһилиэгин олохтооҕо Көтөх Уйбаан бөртөлүөттэн тахсан, Кэбээйи сиригэр үктэнээт, эргим-ургум көрөөт: «Оҕолоор, Сахабыт сирэ кэннибитигэр төһө ыраах хаалла?» – диэн ыйытаахтаабыт.
«Дружба» эрбии дэриэбинэҕэ саҥа кэлбит. Бу сэптэрэ хайдах үлэлиирин ким билиэ-көрүө баарай? Илии эрбиитин курдук буолуо дуо, ыарахана эҥинэ. Кыахтаах эрэ киһи үлэлиир сэбэ буолуо диэн, модьу-таҕа киһиэхэ Сымыыт Испирдиэҥҥэ саһаан кэрдиитигэр туттарбыттар.
– Хайа, доҕор, хайдах сэп эбитий? – диэн үлэлээн кэлбитигэр ыйыппыттар.
– Ээ,
