bir tokmak veya tahta çekiçle kullanılır. Bu çalgı, Batı’da bilinmesinden yüzyıllar önce Doğu’da vardı ama bizde bu aletin bir tokmağı var. Bu takmak bir tekerlek üzerinde asılı durur ve onu yönetmek için büyük bir el becerisi gerektirir. Çin’de onu çalmak için ne bilim ne de güç gerekir; Avrupa’da “zil çalma sanatı” en dâhiyane değişim sistemlerindendir ve hoşa giden çeşitliliğin evrimi o kadar çoktur ki, kendilerini araştırmaya adayanlar konuyu hiçbir zaman tam olarak bitirememişlerdir. Çin’de eski zamanlarda müzik sisteminin düzenleyicisi (statikte ve ölçümle ilgili tüm konularda baş bilirkişi, ayın gelip geçici dönemlerinin kaydedicisi) olarak kalmış ve hâlâ bilinmeyen bir tanrıya yapılan hitaplarda bir tür öncü olmaya devam etmektedir.
BEŞINCI BÖLÜM
Çin’in Dini
Çin’in yerli dini, Mısır ve Yunanistan’ın teogonileri1 gibi, kutsanmış masallar yığınından başka bir şey olmayan bir çoktanrıcılık sistemidir. Gök, yer ve deniz bölgeleri, belirli bir ilahın vesayeti altında farklı başkanlıklara ayrılmıştır.
Tepelerin ve bu tepelerin yamaçlarından aşağı akan derelerin her birinin koruyucusu vardı; çiftçi, pirinç tarlalarını sulamak için bir su kaynağı sağlama konusunda endişelendiğinde bunlara ibadet ediyordu. Toprakların tanrıları hâlâ saygı duyulan nesnelerdir ve belirli zamanlarda onlar için ayin yapılır. Çiftçi, hasat bittikten sonra, bir tür ilk meyvelere benzeyen bazı ürünler sunar. Bu tanrılar herhangi bir yüce varlığın kontrolü altında değil, kendi başlarına istediklerini yapmaya bırakılmış gibi görünüyorlar. Bir krallığın ya da hane halkının tek bir lider olmadan düzene giremeyeceğini tam olarak anlayan bir Çinlinin, tek bir aklın bağlayıcı etkisi olmaksızın evrendeki değişimlerin düzen içinde tutulabileceğini düşünmesi ilginçtir.
Çeşitli tanrılar; sunaklar, tapınaklar, nişler ve tasvirlerle temsil edilir. Adaklar, hitap nesnesinin bir erkek gibi olduğu ve bu tür şeylere ihtiyacı olduğu varsayıldığından, çeşitli türde yiyeceklerden oluşur. Tütsü dumanları, ince mumun veya yanan süslü eşyaların görkemi ve gong sesi putperestliğin, muhatap oldukları tanrı veya tanrıçanın iyi niyetini yatıştıracağını varsaydığı şeylerdir. Sunaklar, her iki yanında bir vazo bulunan bir masanın ortasındaki büyük bir buhurdanlığa göre süslenir. Çeşitli eklemeler yapılır, ancak üçlü nadiren atlanır. Bu üç kap genellikle kalaydandır ve bize bacalarımızı bezeyen süsleri hatırlatır. Tütsü çubukları buhurdanlığa yapışır ve atık olarak küllerini tabanlarının etrafında biriktirir. Bunlar düzleştirilir ve kendilerinden sonra gelenlere bir temel sağlamak üzere bırakılır. Çin’in çok eski zamanlardan beri var olan bir dini olduğu için şu soru sorulabilir: Rahipler nerededir? Buna, her insanın bir rahip olduğu şeklinde yanıt verilebilir. Herkes, başkasının müdahalesi olmadan kurbanlar sunabilir. Bir ailenin babası, konumu gereği bir nevi yüksek rahiptir ve sunağa herhangi bir adanmıştan daha yakın ilerler. Bu, Çin’in ulusal batıl inançlarının çok eski olduğunu kanıtlıyor çünkü günah ile ibadetin karmaşası arasında, bu büyük gerçek korunmuştur. Öyle ki bir insan, bir fani hemcinsinin aracılığı veya yardımı olmaksızın ilahın kürsüsüne yaklaşabilir. Rahipliğin kurnaz dehası, Çinli bir mahkûmun vicdanını, bir tanrı ya da tanrıçayı memnun etmenin ona dünyevi bir aracının keyfine göre sağlanabileceğini inandıracak kadar götürmeyi başaramamış görünüyor. Yine de, görgülerinin bilgisi ve görünüşteki kutsallığı sayesinde kendilerini kalabalığın gözünde tanrılarla diğer hemcinslerinden daha yakın bir dostluğa yükselten bir grup insan olması gerektiğini düşünüyorum. Bu tür kişiler fiilen rahip olur. Zor konularda nasihatleri sorulur, kurban işlerinde öncü bir rol almaya davet edilirler ve talihsizlik zamanlarında, sorgulayıcının davranışına öfkelenen hangi tanrı veya tanrıçanın olduğu onlara sorulur.
Tao inancının kurucusu Lao Tzu, MÖ altıncı yüzyılda ortaya çıktığında doğal batıl inanç mirasını üstlendi ve eski felsefeyi onun üzerine işledi. Lao Tzu’nun ya da Tao rahiplerinin müritleri, ülkenin asıl rahiplerinin temsilcileridir. Böyle düşünmemin sebebi, bu Tao rahiplerinin genellikle ülkenin çeşitli tanrılarına atfen yapılan ayinleri gerçekleştirmeye davet edilmeleridir. Bazı özel durumlarda, arkasında yang ve yin bulunan kızıl bir cüppe giyerler ve etrafı pa kwa ile çevrilir. Saç, başın tepesinde bir düğüm halinde toplanır ve orada tuhaf bir taçla tutturulur: Bu, antik modaya uygundur ve onları eski okulun müritleri gibi görünen kişiler olarak gösterir. Büyüklük ve ihtişam bakımından rakipleri Budistler kadar olmayan pek çok tapınakları vardır. Bu rahiplerin bazıları, başı çevreleyen ve uçları önlerinde spiraller şeklinde çelenkle çevrili bir parça pirinç telden oluşan bir tür taç takarlar. Bu özlü taç, Roma rahipleri tarafından giyilen vitta veya banda karşılık gelir. Öndeki sarmal bukleler, bu tür eğrilerle ilgili bir felsefe ile ilişkili ve onları doğanın evrimlerinin simgesi olarak kabul ediyor gibi görünüyor. Bu Tao rahiplerinin ülkenin diniyle ve aynı zamanda felsefesiyle yakın ilişkisi, aralarında daha iyi eğitilmiş olanları, ulusal bilginin soy kütüğünü çözmeyi aklına koymuş olan tarih meraklıları için mevcut en iyi rehberler haline getirecektir. Lao Tzu’nun sadece eski doktrinlerin bir reformcusu olduğu ve herhangi bir yenisinin mucidi olmadığı fikrinin yeni olduğuna inanıyorum ama bu, araştırma meşalesini taşıyacak ve Hintliler gibi Çinlileri incelediğimizde pek çok tuhaf ipucuna yol açacaktır.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
