Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna, tom I. Władysław Syrokomla

12

Obrzęd poświęcenia (…) ze swym opisem uroczystości p. W. Potocki – ob. [skrót od: obacz; zobacz; red. WL] Pamiętnik uroczystego poświęcenia pomnika Św. Jacka w Wilnie na przedmieściu Pohulance itd., Warszawa u XX. Missyonarzy 1844. [przypis autorski]

13

przedstawując – dziś: przedstawiając. [przypis edytorski]

14

krom (daw.) – oprócz. [przypis edytorski]

15

ledwie – tu: dopiero. [przypis edytorski]

16

retyrować się – rejterować, uciekać; ewakuować się, wycofywać się. [przypis edytorski]

17

Tuczkow major rosyjski, retyrując się z Pohulanki – ob[acz] Pam[iętnik] Tuczkowa w Bibliotece для чтенія r. 1835; [uzup. red. WL]. [przypis autorski]

18

jen. – skrót od (daw.) jenerał: generał. [przypis edytorski]

19

zatrzęsać – dziś: trząść (z B.: co?) a. wstrząsać (z N.: czym?). [przypis edytorski]

20

ubóstwo – tu: ludzie ubodzy; biedota. [przypis edytorski]

21

Bernatowicz, Feliks Aleksander Geysztowt (1786–1836) – autor powieści Pojata, córka Lezdejki, albo Litwini w XIV wieku, opublikowanej najpierw w odcinkach w „Kurierze Warszawskim”, a następnie w wydaniu książkowym w 1826 r. roku, wznawianej regularnie przez cały wiek XIX i początek XX, aż do wybuchu I wojny światowej; powieść ma popularną formę romansu historycznego. [przypis edytorski]

22

snadnie (daw.) – łatwo. [przypis edytorski]

23

podobno – tu: podobnie; analogicznie. [przypis edytorski]

24

N. – skrót od: najświętszej. [przypis edytorski]

25

poczęli 1597 w Ponarach na gruncie kapitulnym budować pomnik (…) – Ob[acz] cytowane wyżéj Akta ks. Herburta. Jezuici, pomimo hojnego uposażenia, nie wahali się wyciągnąć ręce po drobne datki, nie tylko do możnowładców, lecz nawet do duchowieństwa. Za gorszącą uważamy okoliczność, którąśmy w aktach kapitulnych znaleźli pod r.1577, iż światło ich zakonu, złotousty Piotr Skarga musiał podawać piśmiennie prośbę do kapituły wileńskiéj o pomoc łaskawą do wydrukowania jednego ze swych pism polemiczno-religijnych; kapituła wydała mu 8 kop gr. lit. Jezuici nie byli w stanie swojemu dzielnemu bojownikowi wypłacić téj kwoty! [przypis autorski]

26

ks. Wysocki (…) był gorliwym procesyj owych promotorem – ob[acz]: Niesiecki, Herbarz polski, wyd. Bobrowicza, [Lipsk 1839–1845], t. IX, s. 460. [przypis autorski]

27

Metryka litewska – pochodzący z XV w. zbiór odpisów wszystkich dokumentów wychodzących z kancelarii wielkoksiążęcej oraz dokumentów sejmowych. [przypis edytorski]

28

prośba, którą Tatarowie-koloniści zanosili do Zygmunta I (…) Czacki przytacza – [Tadeusz] Czacki, Dzieła wyd. Raczyńskiego, Poznań, 1843, t. III, s. 311. [przypis autorski]

29

W 1508, kiedy hordy tatarskie (…) Litwinów, co nas mają za braci – Czacki Dzieła, Poznań 1843, t. III; Kraszewski Wilno. [przypis autorski]

30

porównanie – tu: zrównanie (w prawach). [przypis edytorski]

31

snadź (daw.) – widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

32

kędyś (daw.) – gdzieś. [przypis edytorski]

33

czernidło – tu: paszkwil; por.: oczerniać. [przypis edytorski]

34

ziemny – tu: ziemski. [przypis edytorski]

35

według Sarbiewskiego obrazek – ob[acz]: [Władysław Syrokomla], Przekłady poetów polsko-łacińskich, t. V, s. 110. [przypis autorski]

36

cychoreum (łac.) – cykoria. [przypis edytorski]

37

pieśnia – dziś: pieśń. [przypis edytorski]

38

jeograficzny (daw.) – geograficzny. [przypis edytorski]

39

azali (daw.) – jednakże; tu: czy, czy aby. [przypis edytorski]

40

z owemi wysokiemi – formy N.lm zaimka i przymiotnika odnoszących się do rzeczowników niemęskoosobowych (tu: lasy). [przypis edytorski]

41

lasy – daw. forma N.lm; dziś: lasami. [przypis edytorski]

42

mury – daw. forma N.lm; dziś: murami. [przypis edytorski]

43

dachy – daw. forma N.lm; dziś: dachami. [przypis edytorski]

44

większeje – dziś popr.: powiększa się. [przypis edytorski]

45

kędy (daw.) – gdzie; tu: gdzieś. [przypis edytorski]

46

zapoznany (daw.) – zapomniany a. niepoznany; pozostający poza poznaniem (poza kręgiem rzeczy poznawanych). [przypis edytorski]

47

estamp – miedzioryt. [przypis edytorski]

48

czemu też Troki nie leżą kędy w Anglii (…) – widok zamku trockiego był u nas wydawany w kilku lichych litografiach i drzeworytach. Ze znakomitszych artystów zwiedzali to miasto: W. Smokowski, W. Dmuchowski, W. Gerson (z którego akwareli dajemy tutaj kopię), a już w napisaniu tego artykułu, uczeń S. Petersburskiéj Akademii Sztuk Pięknych, p. Sokrat Werebiew bawił tu całe lato 1855 i w ślicznym obrazie utrwalił ruiny zamku na wyspie. Godzien widzenia jest widok Trok w obrazie olejnym jakiejś damy, który posiada dr. Tytius w Wilnie. [przypis autorski]

49

przed wieki – daw. forma N.lm; dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]

50

ewikcjonować (z łac.) – gwarantować. [przypis edytorski]

51

Stanisław Pokrytski w 1688 zapisał na ich klasztor – obacz: Dzieje Dobroczynności, rok drugi, s. 162 i Tamże, s. 584, oraz Mapę Nieświeżską Klasztorów Bernardyńskich przez Hirsę Lejbowicza. [przypis autorski]

52

Jerzy Pac, zabity (…) od Szwedów w Białymstoku – ob[acz]: Niesiecki, t. VII, s. 223. [przypis autorski]

53

smakownie – dziś popr.: ze smakiem; gustownie. [przypis edytorski]

54

starożytny obraz N. Panny słynący cudami (…) znany z wielu obrazków rozsianych pomiędzy ludem – zasługuje tu na wzmiankę obrazek Matki Boskiéj Trockiéj rytowany na blasze przez Bartłomieja Str

Скачать книгу