style="font-size:15px;"> trotuar (z fr.) – chodnik. [przypis edytorski]
32
Rybak – słynny obraz malarza fr. Puvis de Chavannes (1824–1898); jego właściwy tytuł to: Le pauvre pecheur (Ubogi rybak). [przypis redakcyjny]
33
antropoid – małpa człekokształtna. [przypis redakcyjny]
34
austeria (daw.) – gospoda. [przypis redakcyjny]
35
marchands de vin (fr.) – handlarze wina. [przypis redakcyjny]
36
Maria Antonina – żona Ludwika XVI, córka Marii Teresy, cesarzowej austriackiej; znienawidzona przez lud francuski, została w czasie rewolucji ścięta na gilotynie (1798). [przypis redakcyjny]
37
kształt (…) kaukaski – w dawnej terminologii rasę białą nazywano kaukaską. [przypis redakcyjny]
38
notabene (z łac.) – dosł.: zauważ dobrze; tu: w dodatku. [przypis redakcyjny]
39
Trouville – port fr. nad kanałem La Manche, a zarazem uczęszczana pod koniec XIX w. miejscowość letniskowa. [przypis redakcyjny]
40
chambres garnies (fr.) – pokoje umeblowane do wynajęcia. [przypis redakcyjny]
41
Adonai (hebr.) – Wszechmocny; określenie Boga, zamiast właściwego imienia: Jahwe, którego przepisy religii żydowskiej zabraniały wymawiać. [przypis redakcyjny]
42
wena – tu: żyła. [przypis redakcyjny]
43
ineksprymable (z fr. inexprimable: niewypowiedziany, niewypowiadalny) – spodnie; też: kalesony, majtki. [przypis redakcyjny]
44
usus (łac.) – ustalony zwyczaj, praktyka. [przypis redakcyjny]
45
Parki a. Mojry (mit. gr.) – uosabiające przeznaczenie trzy córki Nocy; dwie młodsze, Kloto i Lachezis, przędły nić ludzkiego życia, którą w godzinie śmierci przecinała najstarsza z nich, Atropos. [przypis redakcyjny]
46
misterium – u staroż. Greków niedostępne dla niewtajemniczonych obrządki religijne. [przypis redakcyjny]
47
rewerber – tu: latarnia uliczna. [przypis redakcyjny]
48
gruszka Bessemera – wynaleziony przez angielskiego inżyniera, Henryka Bessemera (1813–1898), piec do wytopu stali; ma on kształt gruszki zawieszonej w stalowym pierścieniu; wynalazek ten spowodował przewrót w przemyśle hutniczym. [przypis redakcyjny]
49
gęsi surowcowe – odlew surowego żelaza w formie zwanej „gęsią”. [przypis redakcyjny]
50
d’Estrées, Gabrielle (1570/1573–1599) – księżna Beaufort i Verneuil, markiza Monceaux, kochanka króla fr. Henryka IV (1553–1610). [przypis redakcyjny]
51
consommation (fr.) – najniższa obowiązująca konsumpcja, uprawniająca do zajęcia miejsca w restauracji czy kawiarni. [przypis redakcyjny]
52
marchand de sommeil (fr.) – dosł. handlarz snem (chodzi o właściciela taniego domu noclegowego). [przypis redakcyjny]
53
sou (fr.) – daw. drobna moneta fr. (dwudziesta część franka). [przypis redakcyjny]
54
soupe au riz (fr.) – zupa z ryżu. [przypis redakcyjny]
55
Dolet, Étienne (1509–1546) – drukarz i pisarz fr. okresu Odrodzenia, stracony za postępowe poglądy na placu Maubert, gdzie od 1887 r. stoi jego pomnik. [przypis redakcyjny]
56
les dos – w gwarze fr.: sutenerzy, alfonsi. [przypis redakcyjny]
57
marmittes – w gwarze fr.: dziewczyny uliczne. [przypis redakcyjny]
58
salon des morts (fr.) – salon umarłych. [przypis redakcyjny]
59
argot parisien (fr.) – gwara paryska. [przypis redakcyjny]
60
c’est de la prison que j’t’écris (…) a Saint Lazare (fr.) – Piszę do ciebie z więzienia, / mój biedny Hipolicie, / nie wiem sama, co mi się wczoraj stało / w czasie wizyty; / to jedna z chorób, których się nie dostrzega, / kiedy się zaczynają, / co nie przeszkadza, że dziś jestem z całą bandą / u Świętego Łazarza! [przypis redakcyjny]
61
aż dotąd pali moją duszę – przytoczone słowa (w trochę zmienionym brzmieniu) pochodzą z wiersza Adama Asnyka Ta łza. [przypis redakcyjny]
62
Haussonville, Gabriel (1843–1924) – konserwatywny polityk i pisarz francuski. [przypis redakcyjny]
63
