LEON VAN NIEROP
ADRENALIEN
DIE WAARHEID
Tafelberg
1
Die asem is koud in sy nek. Iewers ’n beweging, soos ’n vlieg wat in ’n yslike IMAX-teater juis op sy nek kom sit.
Koue. Vrees. Kriewelings.
Stilte.
Gustaf Prinsloo sit regop en wil omdraai, maar hy voel lam. Toe hy ingestap het, was hier net vier ander mense. En dit in ’n teater groot genoeg vir ’n duisend.
Hy het in ’n reuse-bioskoop uit die jare veertig aan die slaap geraak en toe hy nou wakker skrik, was die ander reeds weg. Hulle het hom seker nie raakgesien nie.
En die ergste is, dit was die laaste vertoning! Die teater gaan hierna gesloop word.
En hier sit hy stoksielalleen in die donkerte.
Gewoonlik wanneer dit so stil word in ’n film, strompel ’n dom poppie in ’n donker spookhuis in as sy wéét ’n moordenaar wag haar in.
Dit is die eerste twee reëls van riller skryf: Die heldin moet naïef wees en ’n monster moet in ’n troostelose ou huis op haar wag. Dan waarsku die gruwelmusiek jou dat ’n hand eensklaps uit die donker na haar gaan gryp of dat daar asof van nêrens met ’n mes in die kamera se rigting gesteek sal word, asof dit die kyker in die strot gaan tref. Lig flits dan op die lem en die blinkheid word verbreek deur bloed wat daaroor vloei.
“Kyk om!” skreeu die mense in die teater soms, of: “Oppas, agter jou, poppie!” Hy ken die tegniek al uit sy kop, want hy kyk na elke rillerprent wat uitgereik word.
O ja. Nóg ’n riller-reël: Niks gebeur aanvanklik nie, want die regisseur of skrywer mislei die gehoor en stel hulle op hul gemak. Maar as die naïewe poppie omdraai, kyk sy in die Scream-masker vas en is daar die oorverdowende slag van ’n simbaal.
Hy het sy vrou, Elisma, eendag probeer skrikmaak toe hulle net begin uitgaan het. Hulle het by die huis aangekom en sy het gou iets in die motor gaan haal. Toe staan hy in die donker met ’n flitslig wat hy onder sy gesig aangeskakel het.
Sy het drie dae lank nie met hom gepraat nie, en toe sy uiteindelik die stilte verbreek, gesê: “Jou verbeelding gaan nog eendag die oorhand kry.”
Voor hom hang meters rooi gordynmateriaal wat vir oulaas oor die silwerdoek toegeskuif het. Dan swaai dit swierig heen en weer oor die laaste name, voor dit tot ruste kom soos iets wat sy laaste asem uitblaas.
Gewoonlik het die regisseur pas ’n poptreffer – soos “Happy Heart” in Shallow Grave – gebruik om die ironie van die beelde te beklemtoon. Of vrolike musiek waar ’n mens nie weet of jy moet lag of huil na die bloedbad wat pas oor jou gestort het nie.
O ja. Dis dan reël 4: Gebruik onverwags ironiese, vrolike musiek.
Hy probeer onthou waar hy in Rosemary’s Baby aan die slaap geraak het. Was dit dalk toe Satan se wiegeliedjie gespeel het? Hy onthou die vier ander mense wat versprei deur die teater gesit het – elkeen op sy eie donker eiland, gierig wagtend op gruwelbeelde wat hul oogballe sou tref.
G’n wonder die bestuurder kan die teater nie langer bedryf nie, veral as daar op ’n aand soos dié net vyf kykers is. Mense laai hierdie films deesdae op hul rekenaars af of kyk daarna op ’n DVD, sodat hulle nie die land se Wilde Weste-strate hoef aan te durf nie.
“Die eintlike bedreiging lê óm jou, Gustaf. Jy gaan eendag daarmee gekonfronteer word!” het Elisma al geglimlag. “Want wat hier buite gebeur, is erger as enige riller wat jy kan uitdink. Jy leef in ’n fantasiewêreld. Jy het nie ’n idee wat in die werklikheid gebeur nie.”
Dalk was dit ’n onbewuste versugting van sy kant af, dalk een van daardie oppas-waarvoor-jy-wens-jy-kan-dit-dalk-kry-oomblikke. Want hy het altyd gewonder hoe hy sou reageer indien sy lewe wérklik bedreig word.
Kan ’n mens tot moord gedryf word om jouself te verdedig?
En hoe voel dit om iemand dood te maak? Dit is die een fantasie wat nog altyd sy verstand besmet het soos luise wat aan ’n hond se rug klou. Elisma, wat skeppende skryfwerk aan ’n universiteit doseer, het hom eendag gevra terwyl sy ’n lesing voorberei: “Moet ’n mens ’n moordenaar wees om ’n goeie moordstorie te kan skryf? En is moord so maklik soos dit in boeke of op die silwerskerm lyk?”
Sy het dit amper terloops gevra, haar neus op ’n plooi getrek asof iemand ’n veertjie oor haar onderlip trek, en toe weer vinnig begin tik op haar rekenaar. Sy het nooit gesê tot watter slotsom sy gekom het nie.
Hy het eendag op notas afgekom wat sy nie gedink het hy ooit sal sien nie. Daarin het sy geskryf: Enige goeie skrywer het eintlik maar ’n mentor nodig om hom teen homself te beskerm. Om sy verbeelding te bestuur. Vra my, ek weet, want ek is met een getroud!
En nou het Elisma die stilstuipe na ’n groot rusie. Nadat verwyte en aantygings heen en weer gegooi is wat nooit ongedaan gemaak kan word nie en hulle goed vir mekaar gesê het wat diep seergemaak het.
Maar die ineenstorting van hul verhouding het eintlik oor Die Waarheid gegaan; met hoofletters. Vir die eerste keer het hulle alles vir mekaar gesê wat hulle andersins nooit sou nie.
En toe, Gustaf se groot geheim. Die een wat die finale spyker in die doodskis was. Dit het in ’n onbewaakte oomblik uitgeglip en sy kon nie glo dat hy haar nooit vertel het nie. Kort daarna het sy uit die huis gestorm.
“My grootste verwyt is dat ek wonder of ek jou ooit liefgehad het, Gustaf!” was haar laaste woorde aan hom.
Toe het hy al begin wonder, al was dit net vlietend: Hou sou dit voel om iemand dood te maak? Skiet die adrenalien op ’n ander manier deur jou liggaam as wanneer jy op ’n pretparkrit is, of seks het, of wanneer iemand ’n rewolwer in jou gesig druk?
Sal hy dán die perfekte riller kan skryf? Sonder hulp?
En sal hy iemand eendag so erg kan haat dat hy …?
Stilte. Die gordyne hang nou roerloos.
Gustaf het eendag die voue in die gordyne getel toe hy verveeld was en vir die soveelste keer in sy lewe gewag het dat ’n rolprent (destyds Halloween: Resurrection) moet begin – eenhonderd-sewe-en-vyftig voue, onthou hy. Een van daardie brokkies inligting wat hy in sy onderbewussyn opgaar soos sy ouma stukkies oorskietlap bymekaargemaak het. Maar sy kon darem kwilte daarvan maak. Wat maak hý met al sy inligting?
“Dit is hoekom jou kop partykeer toeslik, nes ’n drein, verstop deur nuttelose kennis. Plaas dat jy liewer kyk wat alles om jou gebeur – dan sal jy besef die gruwels is in die alledaagse, nie in fiktiewe monsters wat jy self optower nie!” Elisma onlangs toe sy op haar venynigste was. “Eendag, Gustaf, gaan hierdie monsters jou nog oorneem. En dan wil ek nie daar wees om die instorting te sien nie.”
Dis nou liefde!
Koue oorloë. Daarin was, ís, Elisma ’n meester. Yskoue stiltes wat ure kon duur – net so koud soos dit nou in die teater is.
Maar juis toe die spanning onlangs die huis vol gelê het, het Gustaf probeer om ’n nuwe roman te skryf. Gruwelik, eksplisiet, donker, want na die euforie van sy vorige treffer, Adrenalien, het hy gesukkel om weer agter sy rekenaar te gaan sit om
