Ek is onfiks.
Die storie wat ek myself aanhoudend probeer vertel, is een wat Dana Snyman op ’n keer in ’n Weg-artikel oor plattelandse rugby opgeteken het. Van die boer wat ’n ent buite die dorp woon en nie weeksdae heen en weer ry vir die oefeninge saam met die dorpspan nie, want hy “boer” homself fiks. Ek hoop maar ek kan myself ook fiks stap op die Camino.
3. Ek is beseer.
Kan mos niks met ’n mate van balans aanpak nie. Dis voluit of fokol – ek het al gedink dit kan ’n gepaste grafskrif wees. Op 2 Januarie vanjaar het ek Skeleton Gorge bokant Kirstenbosch uitgeklim, ’n ruk by die boonste reservoirs vertoef en toe soos ’n wafferse klipspringer – ondanks my liggaamsbou wat meer soos dié van ’n jong renosterbulletjie vertoon – in die Gorge afgetrippel. Die volgende oggend het my regterknie begin knor, soveel so dat ek dit nie kon buig sonder om ’n steekpyn te voel nie. Verskeie fisioterapiesessies en Pilates-klasse het gevolg, en akupunktuurnaalde van my knie tot by my heup. Later het ek selfs by ’n ortopeed gaan draai, wat my ná x-strale met “tendinopathy” gediagnoseer het. Dit was tien dae gelede. Die ortopeed het goeie en slegte nuus gehad. Slegte nuus: Ek gaan sonder twyfel pyn ervaar in my knie, veral wanneer ek trappe of steiltes uitklim. Goeie nuus: Ek behoort nie my knie verder op te mors as wat dit reeds is nie, veral as ek dinge van meet af aan rustig vat en gereeld strek. En hy het selfs beweer dat my knie kan begin herstel danksy al die oefening.
Ek is erg onrustig hieroor. In September 2006 het ek – ook taamlik onfiks – met die laaste stuiptrekkings van ’n lugweginfeksie na Tanzanië vertrek om Kilimandjaro te gaan uitklim. Met so ’n lastige hoesie op die vliegtuig geklim, wat toe net erger geraak het. Ek weet nie of dit verband hou met die gevreesde hoogtesiekte nie, maar dit het sekerlik nie gehelp nie. Ná vier dae was ek só siek dat ek die aftog moes blaas, skaars negentig minute se stap van die base camp van waar ek die laaste stuk sou klim. Dit was ’n geweldige teleurstelling om nie ’n sonsopkoms op die dak van Afrika te kon beleef nie.
4. Ek het ernstige slaap-apnee.
In Februarie vanjaar het ek vir ’n slaapstudie by ’n kliniek in Kaapstad gegaan. My pa is ’n ruk tevore gediagnoseer met slaap-apnee en gebruik nou snags ’n CPAP-masjien – ’n duur besigheid van by die twintig duisend rand met ’n masker wat hom ’n bietjie soos Darth Vader van Star Wars laat lyk en klink.
My uitslae was nie goed nie. Weens die obstruktiewe slaap-apnee – my keelspiere en tong verslap só dat ek ophou asemhaal, sonder dat ek wakker word – slaap ek glo nie diep genoeg nie. Wat dalk verklaar waarom ek dikwels doodmoeg opstaan. Maar slaap-apnee het ook allerhande skrikwekkende en lewensgevaarlike gevolge: ’n groter risiko vir hartaanvalle, beroertes, diabetes, vetsug en ongelukke omdat jy aan die slaap kan raak as jy byvoorbeeld bestuur.
Volgens my uitslae het ek tot dertig keer in ’n uur ’n apnee-episode gehad, en vir so lank as ’n halfminuut dan nie asem gehaal nie – in hierdie tyd moet jou organe oortyd werk. Soms word jy wel wakker, snakkend na asem, of verstikkend, of met ’n harde en onreëlmatige gesnork en hengse hartkloppings – alles simptome wat ek goed ken. Veral die gesnork.
Dit is nie iets waarop ek noodwendig trots is nie, maar ek is ’n ou snorker. As student het ek en ’n vriendin eenkeer op ’n road trip tussen PE en Kaapstad gereis. Ons het die aand ingesleep by ’n backpackers op Knysna en ons het in een van die dorm-kamers oornag. Ek het myself iewers in die middel van die nag wakker gesnork, en rondom my gekyk. Orals het daar net rugsakke gelê – al die ander mense het in die loop van die nag elders gaan slaapplek soek om weg te kom van my magtige dreuning …
Gewig speel ook ’n groot rol by slaap-apnee, want ekstra vetweefsel om jou nek kan bydra tot die obstruksie. Die spesialis wou ná die toets se uitslae summier vir my ’n CPAP-masjien voorskryf. Maar ek het daarteen vasgeskop, veral toe ek uitvind van die nuwe Provent-pleisters wat basies onopsigtelik en heelwat minder van ’n drama is as ’n masjien. Die spesialis het voet by stuk gehou: Ek het ’n CPAP-masjien nodig om my te help om ’n goeie nagrus te kry, my metabolisme aan te wakker en my te help om gewig te verloor, en ook ter voorbereiding op die Camino. Trouens, hy het gemeen ek staan nie veel van ’n kans om die Camino klaar te maak sonder CPAP nie. Hy het ook aanbeveel dat ek ’n spesiale, ligte CPAP-masjien koop waarmee ’n mens makliker kan reis. Maar dit het alles vir my te veel na ’n eenrigting-poging gevoel om ’n duur masjien aan my te smous, en ek het vir ’n tweede opinie gegaan en besluit om my kanse te vat op die Camino, met een pakkie lekker duur Provent-pleisters (R1 140 vir ’n stel van dertig) wat hopelik sal help met verligting vir mede-stappers in die nag, sou my gesnorkery hand uitruk.
* * *
Die loods kondig aan ons vlieg nou by Mekka verby, en diegene wat regs in die vliegtuig sit behoort dit te sien. Ek sit aan die regte kant. Dit is reeds nagdonker buite. Doer in die verte glim Mekka se liggies, die heilige plek waar miljoene Moslems se pelgrimstog eindig. Dit lyk hier vanuit die lug soos ’n hengse kragsentrale in die middel van nêrens.
* * *
Middernag by die Hamad Internasionale Lughawe op Doha, Katar. Byna vier en twintig uur gelede het ek nog op ’n Bolandse troue ’n bruidsmeisie met lomp geesdrif op die dansbaan rondgedraai op Tina Turner se “Simply the Best”.
“Simply the Best” laat egter altyd ’n ander herinnering aanmeld. Op hoërskool was ek – moeilik om vandag te glo – ’n naelloper. Ons o/19-aflosspannetjie van Hoërskool Brandwag op Uitenhage was taamlik rats en vinnig. En ons x-faktor was die man wat moes “huis toe” hardloop: Wylie Human, later jare ’n bekende rugbyspeler.
Tina Turner se hit was ons temalied. In die uitdunne by die Volkswagen Prestige-byeenkoms op die Universiteit van Port Elizabeth se tartanbaan was ons tydsgewys los voor al die ander spanne. Die finaal sou regstreeks uitgesaai word op televisie.
Ek sou die derde been hardloop. Maar daar slaan arme Gideon tydens die wegspring neer en ons val (letterlik) heeltemal uit die bus. Later die aand, terwyl ons half verdwaas sit en kyk na die grootmensatletiek, blêr “Simply the Best” oor die luidspreker …
* * *
Doha se nuwe lughawe is oorrompelend. Ek voel soos Dorothy se hondjie, Toto, in The Wizard of Oz, wanneer sy sê: “Toto, I have a feeling we’re not in Kansas anymore …”
Nee wat, Katar lyk reg om die Wêreldbeker-sokkertoernooi aan te bied in 2022 – hoewel hulle een of ander plan met die weer sal moet maak. Selfs kort voor middernag was dit bedompig en ongemaklik warm toe ons by die vliegtuig se trappies afklim.
Ek beweeg saam met ’n massa mense in rye verby paspoortbeheer tot by ’n blink en hipermoderne aankomssaal met ’n TV-skerm so groot soos ’n tennisbaan. Beelde wat die Al Khaliji-bankgroep adverteer, flits op die skerm.
Maar die TV-skerm is niks teen die moerse beer van sewe meter hoog wat in die middel van die aankomssaal sit nie. Eers dink ek die geel beer adverteer Lindt-sjokolade, maar dit blyk ’n legendariese kunswerk te wees: Untitled (Lamp/Bear). Dit is tien jaar gelede geskep deur die Sweedse neo-Dada kunstenaar Urs Fischer, en is voorheen uitgestal by Ludwig Mies van der Rohe se beroemde Seagram-gebou in New York – nogal die gebou waarop Weg se tuiste, Kaapstad se Absa-gebou, geskoei is.
’n Lid van Katar se koninklike gesin het die beer, wat sowat twintig ton weeg, vir $6,8 miljoen gekoop tydens ’n Christie’s-veiling. Dis indrukwekkend, maar ook ’n bietjie onthutsend: ’n Leeslampie steek uit agter die beer se rug, asof iemand die lamp in die teddie ingeforseer het.
Die leeslamp herinner my aan Slagtersnek wat moet klaarkom. Ek het minder as agt uur voor my vlug na Parys vertrek. Dit behoort my net-net genoeg tyd te gee om die artikel klaar te maak en te e-pos, nog voor
