Çengi. Ахмет Мидхат

Toplumu eğitmeyi kendisine görev sayan Ahmet Mithat Efendi «Çengi» romanında, Cervantes’in ünlü eseri «Don Kişot»u Osmanlı kültürü ve edebiyatına uyarlayarak okuyucuya öğretici bir mesaj verir. Büyü ve efsunla uğraşarak bir hayli servet biriktiren Saliha Molla, İstanbul’un tanınan simalarından biridir. Oğlu Daniş Çelebi’yi büyü, tılsım, cin hikâyeleri içerisinde büyütür. Saliha Molla’ya göre, her taraf cin ve perilerle doludur. Evde dolaşırken bu cin ve periler incitilmemelidir. İlk terbiyeyi bu şekilde alan Daniş Çelebi, annesinin teşvikiyle hikâyelerin gerçekliğine inanmaya başlar ve Don Kişotluğu da bu noktada baş gösterir. “…Çelebi cenaplarının nazarıdikkatlerini çeker ise onu uygulamak için, zihninden bir fıkra, bir hikâye bulmaya çalışır. Hem de mutlaka bulur. Bulduğu anda gördüğü şeyi zihnindeki hikâyeye uydurarak kuruntusunu büyütmeye başladığı anda da meseleye vücut verir ve derhâl kendisini o hikâyenin içinde bulur.”