Testament Alego. Aleksander Świętochowski

Umierający rozprawia o przyczynach, dla których jego ostatnia wola będzie miała zadziwiającą dla bliskich treść. Wyliczając wady ludzkie powoli zbliża się do wyjawienia treści swojego testamentu.Aleksander Świętochowski był wpływowym przedstawicielem postępowej inteligencji warszawskiej końca XIX wieku. Publikacja tekstu programowego My i Wy w 1871 roku wstrząsneła środowiskiem intelektualnym, które określało właśnie na nowo swoje cele i metody działania w popowstaniowej rzeczywistości. Jego kolejny esej Praca u podstaw był jednym z fundamentów, na którym kształtował się pozytywistyczny system wartości. W opowiadaniach Świętochowskiego widoczne jest silne zacięcie dydaktyczne.