ни булса да булыр, туасы көннәр барын да аныклар. Хәзергә ил-җир хәлләрендә гаме юк әле Абдулланың. Күңеле күтәренке, нияте, – тизрәк Карышбашка кайтып, Яхъя дигән ошбу йон йомгагын атасына калдыру. Аннан инде иркенләп Уран иләвенә бару, теге ыгы-зыгылы гаиләне иминләп кайту. Шунысы аяныч: шушы малай актыгы аркасында төп юлыннан язды. Менә бар инде хәзер сораша-сораша. Син ашыксаң, ул кабалана дигәндәй, кирәк чакта юлы аулак, авыллары да сирәк очрый бит әле аның.
Ятим малай белән сөйләшә-сөйләшә, бәләкәй генә инеш ярында төн уздырганнан соңгы көндә юлы җанлана төште Абдулланың. Берәмләп тә, төркем-төркем булып та бер якка таба атлаучы җәяүлеләрне узып китте, ат менгәннәре исә аны басып җитте. Барысы да бер тарафка ашыгалар. Шунысы сәер: күбесенең кулларында күсәктәй саллы таяклар, билләренә чукмар кыстырганнары да байтак. Өс-башлары әллә кемнән түгел: өсләрендә чикмән, аякларында чабата. Ачык изүләреннән киндер күлмәкләре күренеп тора, киҗеле ыштан балакларын тула оеклары балтырына тыкканнар. Сорашмаса да сизенде Абдулла: типтәр-бабуллар. Кием-салымнарының үзгәрәк тегелешләренә караганда, араларында татарлар гына да түгел, чирмеш-чувашлар, мукшы-арлар да бар. Аз-маз гына ябай башкортлар да, хәтта ки берән-сәрән урыслар да күренгәли. Шулар, типтәр-бабуллар! Тик кая ашыгалар? Ояларына үлгән елан ташлаган кырмыскалар сыман, ыгы-зыгы килүләре тагын. Түзмәде Абдулла, чаптырып үзен узып барган өч атлыга иярде, янәшәсенә туры килгән шадра битле, түгәрәк кара сакаллы татар җайдагына сөаль бирде:
– Кая барыш болай, кардәш?
Шадра аңа ачулы гына карап алды, мәгәр җавапсыз калуны килештермәде, теше арасыннан гына:
– Мәләкәскә, – дип ысылдады.
Себер юлындагы бу авылның исеме колагына чалынганы бар иде Абдулланың. Тик аның белүенчә, Мәләкәстә иләү агасы, ягъни волость старшинасы яшәми бугай ла. Нигә дип баралар, ни дип тупланалар? Җиһандагы һәр хәл-әхвәл белән кызыксынучан мулланың чуар йөрәгенә җитә калды: ул тынычлыгын югалтты, сөаленә җавап табасы килүдән йөрәге лепелдәде, шадра белән тигезләнү ниятеннән, күн итеге үкчәсе белән атын кымтырык- лады.
– Нәстә бар соң, ау-яу юктыр бит?
– Бәй, белмәйсеңмени? Яңа Указ чыккан бит. Шуны Мәләкәстә кычкырып укыйсылар икән.
– Белмәдеңме, хәбәр хәерледәнме, хәерсездәнме?
– Хәерлегә булмас. Патша әгъзәм хәзрәтләренең кайчан әле халаекка файдалы указ чыгарганы бар?! Юк, туган, хәерлегә булмас!
Сөйләшә-сөйләшә, ябай гына бер авылга барып керделәр. Монда инде халык өйләр саныннан бик күпкә артып киткән, урамнар кысрыкланып калган. Җәяүлесе-җайдагы кайнап тора, барысы да бер якка – каравыл өенә таба тартыла. Аның янындагы иркен бушлык тәмам тулып, Сабан туе мәйданына охшап калган. Төркемне атлы түгел, җәяүле дә ерып чыккысыз.
Абдулла якындагы тыкрыктан ындыр артына чыкты. Яхъяны култыгына кыстырган хәлдә атыннан төште, малайны былтырдан
